BİLGİSAYARLI KALIP SİSTEMLERİ

Bilgisayarlı Kalıp Sistemindeki Programlar ve İkonlar

Bilgisayarlı kalıp hazırlama sistemleri, farklı alanlarda modüler ve esnek çözümlerle tam destek sunabilmek için oluşturulmuş sistemlerdir.

CAD/CAM Sistemleri 1980’li yılların ortalarında ülkemize girmiştir. Bu sistemler oldukça pahalı olmalarına rağmen, verimli ve istenen amaca uygun olarak kullanımları ile kısa sürede yaygınlaşmışlardır.

CAD; bir tasarımın oluşturulması, düzeltilmesi, iyileştirilmesi, çözümlenmesi ve sunulması aşamalarında bilgisayar olanaklarının kullanılmasıdır. CAM; işletmelerde malzeme akışı, üretim makinelerinde işletme planlaması, yönetimi ve kontrolünde bilgisayarların kullanımıdır.

Bilgisayarlı kalıp hazırlama sistemleri, bir ürünün kalıbını hazırlamadaki tüm aşamaları kapsayacak şekilde geliştirilmiştir.Ayrıca kaliteyi yükseltme, verimliliği arttırma, firmalarda maliyet düşürme, ara işlemleri azaltarak işlem sürelerini kısaltma imkânı sağlaması açısından büyük avantajlara sahiptir.

Ayrıca 3 boyutlu model giydirme sistemleri kullanılarak bilgisayarlı kalıp hazırlama sistemleri ile hazırlanan kalıplar 3 boyutlu olarak dikilebilir, kontrolleri yapılabilir ve herhangi bir canlı manken kullanımına gerek duyulmadan prova yapılarak bitmiş durumdaki numune görünümü bilgisayar ortamında elde edilebilir.

Bilgisayarlı kalıp hazırlamada kullanılan programların güvenliği, bilgisayar portu üzerine takılan dongle (kilit) ile ya da key (anahtar) denen anahtar ile sağlanır. Böylece yetkisiz kişilerin bu programlara izinsiz olarak girip program içerisindeki çalışmalara zarar vermesi önlenmiş olur.

Bilgisayarlı Kalıp Sistemindeki Programlar ve Kullanım Amaçları

Kalıp Hazırlama Programı

Kalıp Hazırlama Programları:

• Digitizer vasıtasıyla daha önceden hazırlanmış olan kalıpları bilgisayar ortamına aktarmak ve değişiklikler yapmak
• Bilgisayar ortamında ölçü tablosu kullanarak kalıp hazırlamak
• Baz kalıplar üzerine model uygulama yapmak
• Şablon hazırlamak
• Hazırlanmış olan kalıp parçalarını ekran üzerinde dikiliyormuş gibi görerek kontrol etmek (Örn: ön beden, arka beden, kol)
• Kalıpları istenilen bedenlerde serilemek amacıyla kullanılır.

Pastal Planı Hazırlama Programı

Pastal Planı Hazırlama Programları:

• Pastal sipariş dosyası oluşturmak (Beden dağılımı, kumaş özellikleri)
• Otomatik ya da el ile olarak pastal planı hazırlamak
• Daha önceden çalışılan ve sisteme kayıtlı olan pastalı açarak üzerinde değişiklikler yapmak
• İki farklı modeli bir arada kesmek için gerekli olan kalıpları (Örn: etek ve ceket) aynı pastal ekranına göndererek pastal planı hazırlamak
• Pastal planında kumaş tipine uygun olarak ve metrekare ağırlığına göre gramaj hesabı yapmak
• Kareli ve çizgili kumaşlarda en az fire ile pastal planı hazırlamak
• Hazırlanan pastal resmini yazıcıya (printer) veya çiziciye (plotter) göndererek hızlı bir şekilde çıktı almak yada bilgisayarlı kesim makinesine (cutter) göndererek hızlı bir şekilde kesime başlamak
• Hazırlanan pastal planlarını Word ve Excel’e raporlamak amacıyla kullanılır.

Sistem Yönetimi Programı

Sistem Yönetimi Programları:

• Hazırlanan kalıplara isim ve sipariş numarası vererek depolamak
• Hazırlanan pastal planlarına isim ve sipariş numarası vererek depolamak
• Daha önce verilen siparişlerin tekrarları geldiğinde depolanmış kalıpları ve pastal planlarını kullanmak
• Daha önce gelen modellere benzer modeller geldiğinde depolanmış pastal planları ve kalıplar üzerinde değişiklikler yaparak daha hızlı kalıp ve pastal planı elde etmek
• Pastal planı hazırlamak için gereken bilgileri doldurmak (Kumaş eni, kumaş kenarları, pastal adı, hangi bedenden kaçar adet kesileceği) amacıyla kullanılır.

Bilgisayarlı Kalıp Sisteminde Kullanılan Donanımlar

Dijit Masası

Elde hazırlanmış kalıpları bilgisayar ortamına aktarma işlemi dijit masası ile yapılabilir. Dijit masası bir kablo ile bilgisayara bağlanır. Dijit masası üzerinde bir matrix menü ve yine masaya bağlı bir dijit mousu (fare) vardır.

Dijit masası ya manyetik bir alandan oluşan masa (Büyük bir resim masasına benzer.) ya da büyük bir tarayıcı (Daha çok büyük bir fotokopi cihazına benzer.) şeklinde tasarlanmıştır. Ancak tarayıcı şeklinde tasarlanan dijit masaları çok daha hızlı bir şekilde veri aktarma imkânı sunmasına karşın bilgisayar ortamına aktarılan kalıplar istenen standartlarda olmamaktadır.

Manyetik masa şeklinde tasarlanan dijit masalarında veri aktarımı masaya bağlı bulunan bir kalem ya da bir dijit mousu (fare) ile yapılır. Dijit mouse (fare) kullanarak yapılan veri aktarımı, daha doğru sonuçlar ve kullanım kolaylığı sağladığı için, kalemden daha fazla tercih edilmektedir.

Piyasada kullanılan birçok farklı ebatta dijit masası bulunmaktadır. Hangi ebatta masa tercih edileceğine çalışılan ürün cinsi göz önünde bulundurularak karar verilir.

Dijit edilecek kalıplar dijit masası üzerine bantla sabitlenir ve dijit mousu (fare) kullanılarak kalıpların köşe noktaları, düz çizgileri, eğri çizgileri tanımlanır. Parça içindeki çıt yerleri, düz boy ipliği gibi işaretler ve cep yeri gibi iç parçalar da bilgisayar ekranına aktarılır. Kapalı parçalar veya kumaş katı olan parçalar da dijit işlemi esnasında bilgisayara tanıtılır.

Eğer kalıpların düz boy iplikleri, dijit masası üzerine yatay veya düşey eksende tam olarak düz bir şekilde yapıştırılamadıysa dijit işlemi sonunda kalıplar bilgisayar ortamına düz boy iplikleri kaymış bir şekilde gelebilir. Bu kaymaları bilgisayar ortamında düzeltmek mümkündür.

Dijit Mouse’u (Fare)

Dijit mouse’u (Fare), kullanılan sisteme göre farklılıklar göstermekle beraber, üzerinde alfa nümerik bir tuş takımı ile imleç olarak kullanılan daire içinde bir “+” işareti bulunmaktadır.

Dijit masası ve mouse’unu (Fare) kullanarak kalıpları bilgisayara aktarmak belli bir bilgi birikimini ve tecrübeyi gerekir. Dijit işlemi esnasında mouse’un (Fare) “+” işareti, kalıbın kenar noktalarını gösterecek şekilde yerleştirilir ve nokta, çıt yeri, seri yeri, düz iplik, pens ucu, çizgi gibi yerler kullanılan sisteme uygun tuşlarla ve uygun sırayla tanımlanır. Kavisli yerlerde nokta sayısı ve nokta aralıkları, çizilen kavise uygun bir şekilde belirlenir.

Dijit mouse’u (Fare) kullanırken aşağıdaki noktalara dikkat etmek gerekmektedir:

• Mouse’unun (Fare) “+” işareti kalıp kenarlarına denk gelecek şekilde yerleştirilmelidir.
• Dijit işlemi saat yönünde yapılmalıdır.
• Nokta, çıt yeri, seri yeri, düz iplik, pens ucu, çizgi gibi yerler kullanılan sisteme uygun tuşlarla tanımlanmalıdır.
• Kavisli yerlerde nokta sayısı ve nokta aralıkları kavisi tam olarak verebilecek şekilde belirlenmelidir.
• Kalıpların girişi tamamlandıktan sonra kalıbı kapatmak için ilk alınan başlangıç noktası üzerine gelinerek işlem bitirilmelidir.

Plotter (Çizici)

Kalıp hazırlama programında hazırlanan kalıpların ya da pastal planı hazırlama programında hazırlanan pastalların bire bir boyutlarda çıktısını almak için kullanılan geniş enli çizim makineleridir. Plotter ile hassas, net ve kaliteli çizimler yapılabilir.

Plotterler bilgisayar kontrollü setlerdir. Mürekkep püskürtmeli, kalemli, kartuşlu olmak üzere farklı yapıda olanları vardır.

Plotteri kullanırken aşağıdaki noktalara dikkat etmek gerekmektedir:

• Plotter cihazına farklı genişlikte kâğıt takıldığında bilgisayardaki plotter parametreleri uygun şekilde değiştirilmelidir.
• Kullanılabilir kâğıt eni duruma göre 1–3 cm eksik gösterilmelidir.
• Mürekkep püskürtmeli plotter’larda kullanımla beraber plotter delikleri tıkanabilir. Düzenli olarak kontrolleri yapılarak temizlenmelidir.
• Plotter’ların ayda bir kez kalibrasyon ayarlarının yapılması gerekmektedir. Kalibrasyon ayarı; bilgisayardan gönderilen ölçülerle plotter’dan çıkan ölçülerin birbirini tutup tutmadığının kontrolüdür. Bu kontrol sonucunda ölçülerin tutmadığı görülürse kullanılan sisteme uygun bir şekilde ayarların yapılması gerekir.