İpliği bobinden boyama, kumaş üretiminde kullanılan renkli ipliklerin üretilmesi için en uygun ve en ekonomik yöntemdir. İpliği boyalı kumaş üreten fabrikalar, tüketici taleplerindeki değişikliklere hızlıca cevap verebilmektedirler.
Bobin boyama, nakışlı ve renkli kumaşlara olan talebin artması sebebiyle son yıllarda önem kazanmıştır. Çünkü ipliği boyalı kumaşlar; jakarlı ve armürlü makinelerde üretilen kumaşlardaki gibi dokuma ve örme olmak üzere farklı kumaş üretim alanlarında kullanılabilmektedir. Ayrıca, ipliği boyalı kumaşlarda (giyim için) olması gereken haslıklar, farklı boyama yöntemleri ile boyanan kumaşlara göre daha yüksek olduğu için tercih edilmektedir
Bobin boyama, tekstil terbiye tesislerinde üretim kapasitelerinin yüksek olması, boyama sonrası yapılacak diğer işlemlere geçişlerin daha kolay ve hızlı olması sebebiyle diğer iplik boyama yöntemlerine göre daha fazla tercih edilmektedir.
Boyanmış iplikler (bobinler)
Bobin boyama yönteminde iplikler delikli koniklere (boyama koniklerine) çapraz ve boyamaya uygun sertlikte sarılarak boyanmaktadır. Bobin boyama işlemi boyama makinelerinde gerçekleştirilir. Burada bobinler sabitlenmiş bir ünitedeki delikli silindirlere (iğlere) eşit boyda takılarak kazanın içine hareketsiz olacak şekilde yerleştirilir. Boya banyosu ise kazanın içinde bobine dıştan içe ve içten dışa doğru belli bir basınç altında verilir. Özet olarak materyal hareketsiz, boya banyosu (flotte) ise hareketlidir.
Diğer iplik boyama yöntemlerine göre düşük maliyeti ve uygulama kolaylığı açısından en fazla kullanım alanına sahip olan iplik boyama türü bobin boyamadır. Bobin boyama yöntemine göre boyanan iplikler, çile halinde boyanmış ipliklerin hacimliliğine ve yumuşaklılığına sahip olmasa da boyamadan sonra herhangi bir ard işlem gerektirmeden kurutulduktan sonra kumaş haline getirmek üzere dokumaya veya örmeye gönderilebilmekte, daha düşük banyo oranlarında çalışabilmekte ve büyük partileri bir kerede boyayabilmektedir. Böylece kazan farkı denilen renk farklılığına daha az rastlanmış olunmaktadır.
Şekil 3.2: Bobin boyama makinesi kesit görünüşü
Tekstil apre (bitim) işlemlerinde bobin boyama diğer iplik boyama yöntemleriyle karşılaştırıldığında üretimde yüksek verimlilik ve sonraki üretim aşamalarındaki uygulama kolaylığı nedeniyle daha çok tercih edilmektedir. Diğer bir yandan, boyanmış bobinin iç, dış ve merkez bölgelerinde iplik deformasyonu nedeniyle boyama sırasında bobinin her yerinde rengin homojen olmaması mümkündür. İşçi ya da proses hataları, yardımcı maddeler, yanlış boyarmadde kullanımı, düzgün olmayan sarım ve bobin yoğunluğu, iplik boya tüplerinin yanlış seçilmesi, yetersiz makine ve teçhizat, kötü iplik özellikleri nedeniyle düzgünsüzlük ve hatalı boyama meydana gelebilmektedir.
Bobin boyama tesisi
Bobin Boyama Yönteminin Avantajı ve Dezavantajları
Yüksek kontrol seviyesine uygunluğu, boyama kalitesinin diğer yöntemlere göre yüksek olması, boyama işleminin verimli, dolayısıyla üretim kapasitesinin yüksek olması gibi sebepler avantajları arasında yer almaktadır.
Bobin boyamanın büyük dezavantajı ise toplam üretim aşamalarında proses içinde boya öncesi delikli masuralara sarım ve boya sonrası delikli masuralardan kurtarmak için olmak üzere 2 kere sarım yapılıyor olmasıdır. Bu da sonuç olarak maliyeti artırmaktadır.