CDP ELYAFIN POLYESTER ELYAFTAN FARKI NEDİR?

Tekstil sektöründe yaygın olarak kullanılan poliesterin üretim aşamasında teraftalik asit yerine sülfoizoftalik asit molekülü kullanılması sonucu elde edilen ürüne katyonik boyanabilen poliester CDP deniyor.

Poliester, tekstilde çok yaygın kullanılan sentetik liflerdendir. Petrolün yan ürünü olan polietilen teraftalattan “eriyikten elyaf çekme” yöntemi ile üretilir.

Poliester kelimesi, genel olarak bir dialkol ile bir dikarboksilli asitin polikondenzasyonu ile oluşan uzun zincirli polimerlere verilen addır. Tekstilde kullanılabilen polimerlerin elde edilmesi için ise aromatik yapıda bileşenler seçilir. Bu bileşenlere göre farklı yapıda poliesterler elde edilir. Günümüzde tekstil alanında kullanılan üç ayrı türde poliester bulunmaktadır.

1. PET (polietilen – teraftalat) lifleri
2. PCDT (poli – siklohegzilen – dimetilen – teraftalat) lifleri
3. PET poliesterlerinin modifiye edilmesi ile elde edilen modifiye polyester lifleri

Poliester liflerinin kristalin kısmı fazladır ve lifleri meydana getiren makromoleküller birbirine iyice yaklaşmış durumdadır. Ayrıca poliester lifleri, hidrofob karaktere sahiptir ve üzerlerinde boyarmadde moleküllerinin bağlanabileceği gruplar yoktur. Poliester boyamacığında poliesterin kendi yapısı gibi hidrofob özelliği olan dispers boyarmaddeleri kullanılmaktadır. Dispers boyarmaddeleri, poliester lifleri üzerinde uygun haslıklarda tam bir renk paleti sağlayan boyarmadde sınıfıdır. Normal poliester elyafı dispers boyarmaddeler ile HT, carrier yardımıyla atmosferik şartlarda veya termazol boyama yöntemleri ile boyanabilmektedir.

CDP Elyaf nedir?

Poliester üretimi sırasında teraftalik asit yerine sülfoizoftalik asit molekülü girdiğinde zincirde anyonik karakter gelişir ve bazik boyarmaddeler ile boyanabilme olasılığı doğar. Modifikasyon ile elde edilen bu poliester türüne katyonik boyanabilen poliester (CDP) denir. CDP elyaf hem dispers hem katyonik boyarmaddeler boyanabilmektedir. CDP elyaf %100 CDP yanında karışım elyaf olarak piyasada bulunur ve kumaşlarda melanj efektli görünüm elde edilmesini sağlar.

CDP Elyafın Katyonik Boyalar ile Boyanmasının Avantajları

• Katyonik boyalar ile boyanan CDP elyafta dispers boyamaya göre daha parlak renk tonları elde edilir.
• Katyonik boyalar ile CDP boyanmasında, boya çekimi yavaş ve düzgün olmaktadır, tekrarlanabilirliği iyidir.
• Elyaf tiplerine göre kaynama sıcaklığında veya biraz üzerinde 100 – 105°C de bazı elyaf tiplerinde ise 115 – 120 C ye kadar çıkılarak boyama yapılabilir. 130°C de boyama ise rengi matlaştırır.
• Yardımcı madde olarak difüzyon hızlandırıcı kullanılabilir. Bu madde bir taraftan boyamanın daha düşük sıcaklıkta gerçekleşmesini, bir taraftan da boya migrasyonunu sağlar. Ancak düşük sıcaklıkta boyamalar nüans kaymasına ve düşük ışık haslıklarına neden olabilir.
• CDP elyaf ile katyonik boya arasındaki boyama akrilik boyamada olduğu gibi elektrostatik çekim kuvvetleri ile olduğundan bağ kuvvetlidir. Bu neden le dispers boyamaya göre katyonik boya ile CDP boyamada yıkama haslıkları çok iyidir. Çok koyu renkler dışında redüktif yıkama gerektirmez. Ayrıca elastan elyafını kirletmesi çok azdır.

%100 CDP Boyama Boya çözme

• Asetik asit pH:4.0 – 4.5
• Egalizatör 1.0 g/l
• 90 – 95°C

Reçete

• A- Sodyum sülfat 6 g/l
• Egalizatör 1 g/l
• Retarder %0.5 –%2 (zor renklerde ilave edilir)
• Asetik asit
• pH: 4.0 – 4.5
• B- Katyonik boyaları %x

Koyu renklerde hafif redüktif yıkama

• Hidrosülfit 2 g/l
• Soda 2 g/l
• 60 – 70°C, 20 dk.

Piyasadaki CDP elyaf karışımları ve kullanım alanları

% 100 CDP; Spor giyim

CDP / Polyester; Ev tekstili, Döşemeliklerde, Dış giyim

CDP / Viscon ; Dış giyim

CDP / Polyester / Viscon; Dış giyim

CDP/ Polyester karışımlarının boyanması

Dispers boya ile hem polyester elyaf hem CDP elyaf boyanır. İki elyaf arasındaki kontrasın belli olması için poliester kısmı beyaz bırakılır veya açık tonlarda dispers boyama yapılır.

Katyonik boya ise CDP elyafta bağlanabileceği gruplar olduğu için kumaşın sadece CDP kısmını boyar. Açık renk dispers ve koyu renk katyonik boyama ile multicolor görünümlü kumaşlar elde edilir. Çift banyo boyama yönteminde, ilk banyoda hem CDP hem de PES elyafı boyamak amacı ile dispers boyama, ikinci banyoda ise yalnız CDP elyafı boyama için katyonik boyama yapılır. Böylece CDP elyafın PES elyafa göre daha koyu renkte boyanması sağlanarak multicolor efekti elde edilir.

Kısaca CDP elyaf katyonik boyanma özelliği ile dispers boyamaya göre daha parlak renk tonlarının elde edilmesini, elastan karışımlarının bile daha yüksek yıkama haslıklı, tekrarlanabilirliği yüksek ve düzgün boyanmasını sağlar. CDP/Poliester karışım elyafın boyanmasında ise multicolor görünüm elde etmede avantaj sağlamakta.

CDP elyaf  %100 CDP yanında karışım elyaf olarak piyasada bulunur ve kumaşlarda melanj efektli görünüm elde edilmesini sağlar.