Halıcılık; İnsanoğlu hayatı boyunca çevresinde var olan materyalden yararlanarak çeşitli ihtiyaçları karşılamak için çözüm arayışına girmiştir. Yapılan arkeolojik araştırmalara göre; ilk insan, önce vücudunu dış etkilere karşı korumak için ağaç kabuklarını ve bitki liflerini hasır gibi örerek dokumaları meydana getirmiştir. Daha sonra ise evcilleştirdiği hayvanların tüm özelliklerinden faydalanmayı öğrenen insan, gıda ihtiyaçlarını gidermek için bu hayvanın etinden ve sütünden yararlandığı gibi, kürklerini de değerlendirerek deri giysiler, yaygılar gibi ürünler ve yünlerini de eğirmek suretiyle yün iplik ve daha sonra bu ürünleri kullanarak dokuma ürünlerin üretimini yapmıştır. Böylece ilk kaba dokumalar ortaya çıkmıştır. İnsanın tekstil alanında kullanılan ürünleri keşfetmesi ile ilgili pek çok kaynak da bulunmaktadır.
Halıcılıkla İlgili Terimler ve Kavramlar
Atkı: Dikey çözgü tellerini birbirine bağlayarak, halının oluşmasını sağlayan ipliklerdir. Bu iplikler ancak halının arkasına dikkatli bakıldığında görülebilmektedir.
Bezeme: Süslemede bütünü oluşturan parçalardan her birine verilen ad şeklinde tanımlanmaktadır.
Bordür(Su Yolu): İç ve dış sedefler arasında yer alan halının dörtkenarını çevreleyen desenli dokumadır.
Çözgü: Tezgâhın çerçevesine dikey ve gergin bir biçimde sarılan ve halının iskeletini oluşturan ipliklerdir. Dokunan halıda bu iplikler halının saçağını oluşturmaktadır.
Halı Kalitesi: Bir halıda 1 desimetreye düşen düğüm sayısını ifade etmektedir. Bir halının dayanıklılığı ve dokumasının inceliğini, halının kalitesini yani, 10×10 cm’deki ilme sayıları verir. Gevşek kaba dokunmuş halılar, ince dokumalı halılardan daha az değerlidir. Bir halının düğüm kalitesi, halının tersini parmak uçlarıyla yakalamak suretiyle kısmen tahmin edilebilir.
Halı: Tezgah üzerinde dik uzanan iplere (çözgü) düğüm atılır ve yatay ipler (atkı) belirli bir yönde gidip, geri döndürülüp, sıkıştırılırsa, yüzeyde havlı (tüylü) bir dokuma meydana gelir. Bu tür dokumalara da halı (düğümlü dokuma) denir. Halının diğer dokumalardan farkı hav ve düğümlü olması, ters ve düz yüzünün değişik görünmesidir. Yere sermek, örtü ve süs eşyası olarak kullanılmak üzere hazırlanmaktadır.
Hav Yüksekliği: Halının cinsine ve kalitesine göre değişen hav uzunluğudur.
Hav: Çözgü üzerine bağlanan düğümlerin halının ön yüzüne doğru olan uzantısıdır.
İlme: Halıya rengini veren ve halının desenini oluşturan ipliklerdir. Halıcılıkta düğüme ilme de denilmektedir
Kompozisyon: Parçaların bir bütün içinde düzenli olarak bir araya getirilmesidir.
Motif: Süslemede birim biçimi olmakla birlikte, tekrara elverişli olmalarından dolayı kompozisyonu oluşturan ögelerdir.
Sembol: İnsanların duyu organları yoluyla anlamaları güç olan olayları ve olguları, anlam yüklemek için somut hale getiren gözle görülen her türlü göstergelerdir