RL havlı (peluş) örgüler, tek plaka yuvarlak örme makinelerinde üretilen havlı (peluş, kadife, havlu) kumaşların üretiminde kullanılan örgülerdir.
Makinenin Hazırlanması
RL Havlı örgülerde vanize örgüler gibi iki farklı iplik beslenerek birinci ipliğin zemini, ikinci ipliğin ise havları oluşturması sağlanır. Hav ipliğinin yüzeyde hav oluşturması özel hav platinleri sayesinde hav ipliğinin örme kumaş yüzeyinde uzun ilmekler oluşturması tekniğine dayanır.
RL havlı örgü raporu bir sistem ve bir iğneden oluşur. Her sistemde iki iplik aynı anda beslenir ve birinci iplik zemini ikinci iplik havı oluşturur. Havlı örgü ile oluşturulan kumaş ön yüzünde süprem örgü görüntüsü ters yüzünde ise havlı görüntü hâkimdir.
- İğne ayarı; Havlu kumaşların üretilebilmesi için tek plaka yuvarlak örme makinenin iğne düzeni düz kumaş (süprem) örgüsü yapacak iğne düzeni olmalıdır.
Resim 2.1: Havlu kumaşın iğne düzeni
- Platinlerin değiştirilmesi: Platin tek plaka yuvarlak örme makinelerinde örgü oluşmasına yardımcı olan parçadır. Havlu örgülerde bu özellikleri ile rol oynamaktadır. Hav yükseklikleri platinlerin yüksekliğine bağlı olarak değişkenlik gösterebilmektedir. Hav platinleri mm olarak ölçülendirilir ve hav yüksekliğini belirten ölçüye göre de numaralandırılır veya isimlendirilir.
Resim 2.2: Platin değiştirme
- Zemin ipliği: Zemin ipliği süprem örgü yaparken, havları oluşturan hav ipliği, hav platinin üst kısmındaki hav tutma kısmına takılarak örgünün ters (L) yüzeyinde uzun ilmek oluşturmasını sağlamaktadır.
Resim 2.3: Havlu platini
- Mekik ayarı: Havlu kumaşların örülmesinde de vanize mekiği kullanılır. Mekiğin ön deliğine kumaşın ( R ) yüzeyini oluşturacak iplik, arka deliğine ise kumaşın (L) ters yüzünde hav oluşturacak iplik takılmalıdır. Bu işlem tüm mekiklerde aynı düzende tekrarlanmalıdır.
- Çelik ayarları: Havlu kumaşın üretilmesinde makinenin tüm çelikleri ilmek çeliği olmalıdır.
- May ayarı:Havlu kumaş üretiminde may ayarı diğer örgülere nazaran daha sıkı olmalıdır. Gevşek bırakılan may ayarı kumaşın arka yüzeyindeki hav ipliklerinin kumaşın ön yüzünden gözükmesine neden olur.
- Gerginlik ve kasnak ayarı: Havlu kumaş üretiminde kasnak ayarı yapılırken arka yüzeyde hav yapacak ipliklerin beslendiği kasnağın ayarı daha gevşek bırakılmalıdır. Ön yüzeyde ilmek oluşturan ipliklerin beslendiği kasnak ise daha sıkı olmalıdır.
Resim 2.4:Kasnak ayarının yapımı
- Kumaş çekim ayarı: Kumaş çekim ayarı bütün örme tekniklerinde olduğu gibi bu örgü tekniğinde de örülen kumaşa göre belirlenir. Makine çalışırken kumaş gerginliği elle kontrol edilir, duruma göre çekim hızı düşürülür ya da yükseltilir. Burada dikkat edilmesi gereken önemli unsur, eğer kumaş çok çekerse iğnelerde bozulmalar ve kumaşta patlaklar oluşur. Aynı şekilde eğer kumaş çekim ayarı çok gevşek bırakılırsa iğne ağızlarında yığılmalar olur ve iğneler de bozulmalar olur.
Numunenin Örülmesi
Makinede gerekli bütün ayarların yapılmasından sonra numune alımı için bir miktar kumaş örülmelidir. Bu sırada makine sıcaklığı göz önünde bulundurarak düşük devirde çalıştırılmalıdır. Numune örülmesi esnasında makine ayarlarında herhangi bir değişiklik yapılmamalıdır. Sabit ayarlarda çıkan numune kumaş kontrol edilip gerekli ayarlar toplu hâlde yapılmalıdır. Aksi takdirde numune örülürken yapılan bazı ayar değişiklikleri numune kumaşın bir kısmında gözükmeyebilir. Dolayısıyla kontrol yapılan kumaş ile o aşamada üretilen kumaş farklı olabilir.
Kontrollerin Yapılması
Numune kumaş örüldükten sonra makine durdurulmalı ve numune kumaş kesilerek kontrolleri yapılmalıdır. Örülen numune kumaşın öncelikle iplik uzunluğu veya örme kumaş gramajı istenilen düzeyde olup olmadığı eğer varsa örnek numune ile yok ise de sipariş formu ile karşılaştırılarak kontrol edilir. Sonra kumaşın hammaddesi, hav yüksekliği, tuşesi ve diğer örgü özellikleri karşılaştırılır, kontrol edilir.
Üretimin Yapılması
Tüm kontrolleri yapılan kumaş istenilen özelliklere sahip olmayabilir. Bu durumda makine ayarlarında istenilen özellikleri yakalamak için değişiklikler yapılmalıdır. Eğer numune istenilen özelliğe sahip ise kumaşın üretimine geçilmelidir. Üretim esnasında makine cağlıklarına iplik yerleştirilirken aynı numara iplik olmasına dikkat edilmelidir. Hatta ipliklerin üretim seri numaralının bile farklı olmaması üretimin kalitesi açısından önemlidir. Çünkü bazı durumlarda aynı numara olmasına rağmen farklı parti (lot) olan iplikler kumaş üzerinde enine çizgi (İplik abrajı) şeklinde hataya neden olabilir. Üretimin devamında ara ara üretim kalitesinin devamlılığı için kontroller yapılmalıdır.