Eğirme üçgeni, geleneksel ring ve ring iplikçilik üzerinden geliştirilen teknolojilerde, çekim silindirlerinden hemen sonra büküm alan liflerin oluşturduğu yapının ismidir. Çekim sistemini terk eden elyaf demeti iğ-bilezik-kopça yardımıyla büküm alarak iplik yapısını oluşturur. İğden başlayarak çıkış silindirlerine doğru devam eden büküm alma işleminde, lifler çıkış silindirlerinden hemen sonra elyaf demeti merkezine doğru hareket eder ve birbiri üzerine sarılmaya başlar. Bu nedenle büküm hiçbir zaman çıkış silindirlerine kadar ulaşmaz ve çıkış silindirlerinden hemen sonra büküm almayan lifler eğirme üçgeni yapısını oluşturur.
Şekil 1.7 Eğirme üçgeni görüntüleri (a. kısa eğirme üçgeni, b. uzun eğirme üçgeni, c. eğirme üçgeni yandan görünüş
Eğirme üçgenine ait yapısal parametreler Şekil 1.8’de verilmektedir. Şekil 1.8’de çekim sistemindeki liflerin toplam genişliği W, büküm alarak iplik yapısını oluşturan liflerin oluşturduğu genişlik WS, farklı büküm seviyesinde oluşan eğirme üçgeninin uzunluğu sırasıyla L1 ve L2 ile gösterilmektedir. Eğirme genişliği (WS) ve eğirme üçgeni uzunluğu eğirme üçgeni yapısı için iki temel faktördür. Eğirme genişliği (WS) her zaman lif demetinin çekim silindirlerinden çıktığı andaki genişliğinden (W) küçüktür (Şekil 1.7). Bu iki parametre arasındaki fark yüzünden, çekim sistemi terk eden tüm lifler iplik yapısına katılamazlar. İplik yapısına katılamayan lifler ya uçuntu olarak kaybolurlar ya da sonradan iplik yapısına dahil olarak tüylülüğü artırırlar. Bu nedenle daha iyi iplik özellikleri elde edebilmek için W-WS arasındaki farkın minimuma indirilmesi gerekmektedir.
Bununla beraber eğirme üçgeni uzunluğu çoğunlukla bükümle ilgilidir. Yüksek büküm daha kısa eğirme üçgeni uzunluğuna (L1) sebep olurken daha az büküm daha yüksek eğirme üçgeni uzunluğuna (L2) sebep olmaktadır. Uzun eğirme üçgeni yapısı iplik kopuşunu ve tüylülüğü artırmaktadır. Bununla birlikte, daha kısa eğirme üçgeni yapısı da liflerin iplik yapısına katılmasının zorluğundan dolayı iplik kopuş oranını ve tüylülüğü artırmaktadır. Bu durumda mükemmel iplik yapısı eğirme üçgeni oluşan yapılarda sağlanamamaktadır.
Şekil 1.8 Eğirme üçgeni yapısı ve eğirme üçgeni yapısal parametreleri
T.C.
DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
Doktora Tezi
Tekstil Mühendisliği Anabilim Dalı
Murat DEMİR
Temmuz, 2021 İZMİR