Örme kumaşların üretimi sırasında iplikten meydana gelen hataların birçoğu kullanılan ipliğin kalitesiz oluşundan kaynaklanır. Örme kumaş üretiminde özellikle kaliteli iplik kullanmak hata oranını en aza indirmeye yardımcı olur.
Örme mamul üretiminde kullanılacak ipliğin kalitesi, verimin artmasını sağlar. Kaliteyi arttırmak için ipliğin istenilen özellikleri taşıması gereklidir. Hatasız bir örme kumaş elde edebilmek için kullanılan hammaddenin yani ipliğin hatasız olması gerekir. İplik üzerinde bulunabilecek çeşitli hatalar kumaş üzerinde değişik şekillerde ortaya çıkmaktadır. Bu hatalar genel olarak iplikteki kalın ve ince yerler, numara varyasyonları, nepsler, iplik üzerindeki bükümün düzgün ve uygun olmaması, parafin miktarındaki uygunsuzluk, mukavemetin düşük olması ve renkli ipliklerde olabilecek renk farklılıklarıdır.
- Örme ipliklerinde olan hatalar, direkt olarak örme kumaşı etkiler ve örme kumaşta hatalara, kalitenin düşmesine ve maliyetin yükselmesine neden olur.
- Bu nedenle, iplikten oluşabilecek hataların önüne geçebilmek için; iplik alımlarında dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır;
- İpliklerin aynı lot olduğuna dikkat edilmelidir.
- İpliğin üzerinde örülme işlemini kolaylaştırmak için vaks veya parafin olmalıdır.
- İplik satın alırken; kullanılacak makine ve ürün dikkate alınarak iplik alımı yapılmalıdır.
- İplik sevk kılavuzlarında geçişlerde zorlanmadan dolayı kopuşlar olmaması için bobin rezerve kısmının olmasına dikkat edilmelidir.
- Bobinlerin tamamının kullanılabilmesi için vuruk, çarpık, yaralı ve deforme olmamasına dikkat edilmelidir.
- Bobinlerin üzerinde olması gerekenden fazla nem olmamalıdır.
- Elastan (lycra) iplik alınırken, numune kumaşın konstrüksiyonuna uygun elastan (lycra) alınmalıdır.
- Üretim miktarı yüksek ürünlerin, iplik alımlarında numune iplik alınarak üretimde deneme yapılması ve sonuca uygun iplik alınması uygundur
Çizelge 2.1′ de iplik hatalarının atkı örmecilikte meydana getirdiği kumaş hataları özet olarak gösterilmiştir.
| İplikte Hata Çeşidi | Kumaş Yüzeyine Etkisi | Giderilme Çareleri |
| İplik düzgünsüzlüğü | Düzgün olmayan yüzey, Kumaş yüzeyinde demetlenme |
İplikteki kalın ve ince yerlerin giderilmesi gerekir. |
| Yetersiz miktarda parafinleme veya yağlama |
İplikler kayma yapamadığı için ilmek iğnenin üzerinden atlama yapar. Çift ilmek, deliklenme oluşur, üretim azalır. |
İplik kayganlığının, düzgünlüğünün sağlanması için parafin miktarının yeterli miktarda yapılması, parafini az olan bobinlerin değiştirilmesi gerekir. |
| İplik bükümünün az veya fazla olması, iplik duruşlarında dolaşıklıklar olması |
İlmek düşmeleri, deliklenmeler, enine çizgiler oluşur. |
Çalışırken bu hususlara dikkat edilerek makinenin durdurulması giderilmesi ve makine çalışmaya başlarkan yavaş yavaş çalıştırılması gerekir. İplik bükümleri farklı ise ipliklerin değiştirilmesi gerekir. |
| İpliklerin ham maddesinin farklı olması |
Enine çizgi oluşur. | Hatalı bobinin veya bobinlerin değiştirilmesi gerekir. |
| İplik numarasının yanlış veya hatalı seçilmiş olması |
Enine çizgi oluşur. | İpliğin değiştirilmesi gerekir |
| Bobin sertliklerinde sarım nedenli farklılık oluşması |
Enine çizgi oluşur. | Bobinin değiştirilmesi gerekir. |
| İplikteki düğüm yerlerinin sağlam olmaması veya büyük düğümler |
İplik kopmaları, çözülmeleri, ilmek düşüklüğü oluşur. |
Kopan ipliklere küçük fakat sıkı bir şekilde düğüm atılması gerekir. |
| İpliğin hatalı boyanması veya uygun olmayan renk karışımları |
Enine yönde ve halkalı renk görünümleri. |
İpliklerin değiştirilmesi ve uygun renk seçiminin yapılması gerekir. |
| İplik gerginliklerinin farklı olması |
Enine çizgiler veya bantlar iplik gerginliğinin az olması nedeni ile ilmek düşmeleri oluşur. |
İplik frenleri, bant veya dişli fürnisörlerin ayarlanarak iplik gerginliklerinin kontrol edilmesi gerekir. |
| İpliklerin makine parçalarına fazla sürtünmesi |
Deliklerin oluşmasına neden olur. |
İpliklerin kılavuzlara girerken veya diğer iplik geçiş yerlerinde pürüzlü satıhların düzeltilmesi gerekir. |
T.C.
TEKİRDAĞ NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
TEKSTİL MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI
Esra Tuğçe DIRAGA
DANIŞMAN: Prof. Dr. Hikmet Ziya ÖZEK
TEKİRDAĞ-2020