İplikte Nemin Tanımı ve Önemi
Amaç sentetik iplikteki nem miktarını tespit etmektir. Tekstil maddelerinin çoğu higroskopik olduklarından kendilerini çevreleyen atmosferden az veya çok rutubet alır. Nem miktarının artması durumunda elle tutulduğunda ıslaklık hissi duyulur.
Lifler bazı koşullar altında ihtiva ettikleri fazla rutubeti atmosfere iade eder. Bu nedenle atmosferin nispi rutubeti ile lifler arasında rutubet alma ve verme olayı karşılıklı bir denge kuruluncaya kadar devam eder. Özellikle higroskopik nem oranı her lif için belirlenen ortalama değerden küçük olursa elde edilecek ipliğin bükümünde sorunlara neden olur ve istenen büküm miktarını vermek de zorlaşır. Elde edilen iplik sert bir tutum kazandığı gibi bundan elde edilecek kumaşın tutumunun da sertleşmesine neden olur.
Nem Ölçme
Sentetik iplikteki nem miktarı dijital nem ölçme (termograf) cihazıyla ölçülür.
-
Etüvde Nem Ölçme
Bu test, sentetik ipliğin bulunduğu ortam içinde ne kadar rutubet aldığını kontrol etmek için yapılır.
Etüvler kuru hava ile sterilizasyon işlemlerinin gerçekleştirilmesinde 50 oC -250 oC sıcaklık aralığında çok amaçlı ısıtma ve kurutma işlemlerinde kullanılır. Birçoğunun hassas çalışma aralığı 100 oC -250 oC arasındadır. 100 oC dereceye kadar olan aralıklarda hassasiyet durumları marka, model ve ebada göre 10-15 oC’ye kadar çıkabilir.
Rutubet miktarı tayin edilecek numune tartılır, 150 ºC’de sobada 1 saat bekletilir. Sonra tekrar tartılır. Aradaki gram farkı alınarak istenen sonuç bulunur.
Nem Ölçüm Cihazları
Hassas 2 adet elektrot uç, nem değerinin okunduğu otomatik sayaç, açma kapama butonundan oluşmaktadır. Dijital nem ölçüm cihazı bobin hâlindeki ipliğin içerisinde ne kadar nem ihtiva ettiğini en çabuk ve direkt olarak ölçer. Sayaçtan okunan nem değerleri elyafın çeşidine göre farklılık göstermektedir.
- Teste uygun numune hazırlama:
Sentetik iplikte nem kontrolünün tespiti için teslime hazır bir bobin partisinden veya işletmede çalışan makinelerden laboratuvar numunesi alınır ve deney numuneleri seçilir.
İpliklerde numara tayini için standart atmosfer şartları;
20 ºC± 2 sıcaklık,
% 65 ±2 nispi rutubet olmalıdır.
Tekstil maddelerinin üzerinde olması gereken nem miktarı elyafın cinsine göre tespit edilmiştir. Buna göre bazı tekstil liflerinde olması gereken nem miktarı şöyledir:
Sentetik iplikte nem kontrolünün yapılışı:
- İplik numarasının tespiti için teslime hazır bir bobin partisinden veya işletmede çalışan makinelerden laboratuvar numunesi alınır ve deney numuneleri seçilir
- Nem ölçme cihazının açma butonuna basılarak cihaz çalıştırılır.
- Nem ölçüm cihazının çubukları bobinin sonuna kadar batırılır.
- Elektrot uçların ipliğe değdiği andaki değer, otomatik sayaçtan okunur.
- Okunan değer o ipliğin nem miktarını verir.
- Her bir makineden 5 bobin alınarak nem miktarı tespit edilir.
- Bulunan değerler nem ölçüm formuna kaydedilir.
- Standartların dışında nem değerleri geldiği durumda işletme yetkililerine bildirilerek klima koşulları ve gerekli kontroller yapılır.