REAKTİF BOYARMADDELER İÇİN BASKI PATI

Baskı patı nedir; Desenin ve desen Şablonunun hazırlanmasından sonra uygun renklerde baskı patı hazırlanır. Baskı patlarının hazırlanması ana (kök) boya metoduna göre ana pat metodu ve ilave pat metodu olmak üzere iki şekilde yapılabilir.

Reaktif boyar madde baskı patında bulunan maddeler şunlardır: Boyar madde, kıvamlaştırıcı, iyon tutucu, baz, oksidasyon maddesi (ludigol), üre, su

• Boyar madde: Reaktif boyar maddeler günümüzde en önemli boyar madde sınıfıdır. Bu boyar maddeler pamuk, keten, viskon materyalin baskısında kullanılır. Parlak ve has baskılar verir, uygulamaları basittir. Bu boyar maddelerin olumsuz yanı su ile hidroliz olmalarıdır. Hidroliz olan boyar madde etkili bir yıkama ile uzaklaştırılabilir. Baskı için iyi yıkanabilirlik özellikleri olan reaktivitesi yüksek (düşük substantiviteli) reaktif boyar maddeler tercih edilir.
• Kıvamlaştırıcı: Kıvamlaştırıcı seçiminde reaktif boyar maddenin alkol grupları ile kıvamlaştırıcıların reaksiyona girebileceği dikkate alınmalıdır. Bu durumda baskılar sertleşir, sürtme ve yıkama haslıkları kötüleşir. Reaktif boyar madde suda ve su içeren kıvamlaştırıcılarda çok iyi çözülür. Kıvam maddesi olarak çeşitli kıvamlaştırıcılar kullanılabilir.
• İyon tutucu: Her ne kadar baskı patı hazırlamada işletme suyu kullanılsa da baskı patındaki soda ve bikarbonatın oluşturabileceği iyonlar olabilir. Suda bulunabilecek bu iyonları çöktürerek renk verimini artırmak için polifosfat esaslı iyon tutucu maddeler kullanılır.
• Baz: Reaktif boyar maddeler selüloz ile bazik ortamda kovalent bağ oluşturur. Baz ortamın bazikliğini sağlar. Baz olarak selüloz ve selüloz esaslı mamullerde sodyum bikarbonat (Na2HCO3), sodyum karbonat (Na2CO3) kullanılır. Sodyum bikarbonat ile hazırlanan patlar uzun süre bekletilebilirken sodyum karbonatlı patlar hazırlandıktan 48 saat sonra hidrolizi artırmaya başlar. Yün ve ipek baskısında ise baz olarak sodyum asetat kullanılır.
• Oksidasyon maddesi: Reaktif boyar maddelerin birçoğu indirgen etkilerden zarar görür. Bu nedenle baskı yapılmış kumaş üzerinde bulunabilecek ve fiksaj sırasında oluşabilecek indirgen etkilere karşı boyar maddenin korunması için zayıf oksidasyon maddesi kullanılır. Zayıf bir oksitleyici madde olan ludigol, boyar maddeyi indirgen etkilerden korur. Ludigol, boyar maddeden önce bozulur ve böylece boyar maddeyi korur.
• Üre: Reaktif baskı patında kullanılan ürenin fonksiyonları şöyledir:
  • Boyar maddenin çözünmesini sağlar, fiksajı kolaylaştırır.
  • Higroskopik (nem verici) özellik gösterdiğinden lifi şişirerek difüzyonu· artırır.
  • PH ayarlayıcısı olarak tampon görevi yapar.
• Baskı patı içindeki üre miktarı lifin cinsine ve fiksaj yöntemine göre belirlenir. Örneğin rejenere selüloz liflerinin baskısı için hazırlanan baskı patında pamuğa oranla daha fazla üre kullanılır.
• Su: Sert sular viskozite kaybına neden olur. Bu nedenle sert su kullanılmamalıdır.
• Köpük kesici: Pat hazırlarken oluşan köpüğü mikserin yüksek karıştırma hızı nedeniyle iterek dışarı atmak için kullanılır.

Baskı patı otomatik tanıtım ve renklendirme makinesi

Reaktif Boyar Maddeler İçin Baskı Patı Hazırlama

Reaktif boyar maddelerle pat hazırlarken pat hazırlama kurallarına uyulmalıdır.

Sentetik ve Alginatlı sentetik kıvamlaştırıcılarla pat hazırlama

Eğer sadece sentetik kıvamlaştırıcı kullanılıyorsa reçetede belirtilen maddedeler yine reçetede belirtilen sıraya göre birbiri içinde karıştırılarak pat hazırlanır.

• Kıvamlaştırıcı ve suyun bir kısmı 1400 devir/dakika hızla 15–20 karıştırılır.  Soda veya sodyum bikarbonat çözünürken bulundukları ortama ısı verdiklerinden direkt olarak bu karışıma ilave edilmez. Önce ayrı bir yerde bir miktar su ile çözündürülür. Soğuk hâlde ve süzülerek pata ilave edilir.
• İyon tutucu madde suda çözündürülür. Süzülerek pata ilave edilir ve karıştırılır.
• Oksidasyon maddesi toz olarak ya da çözündürülüp süzülerek pata ilave· edilir ve karıştırılır.
• Üre direkt olarak suya ilave edilir.
• 2800 devir /dakika hızla karıştırılırken köpük kesici pata ilave edilir.·
• Su ile 1000 grama tamamlanır.
• İyi bir homojenlik için 2800 devir /dakika hızla 20-30 dakika pat karıştırılır.
• Hazırlanan bu stok pat boyar madde ile karıştırılarak ana pat hazırlanır.