Dinkleme, kumaşı sıkı ve yoğun bir hale getirmek için yapılan bir keçeleştirme işlemidir. Dinklenmiş kumaşta atkı ve çözgü iplikleri gözükmez. Genellikle dinkleme ştrayhgarn kumaşlara uygulanır. Bazen kamgarn kumaşlara da hafif bir dinkleme yapılabilir. Temel olarak işlem, bir çekme ve keçeleşme ile sonuçlanan elyaf göçünü sağlamak üzere ıslak kumaş üzerinde bir sıkma etkisi yapmaktır.
Dinkleme İşleminin Amacı
Yün lifinden mamul kumaşların çeşitli özelliklerde olması istenir. Kumaşa bu özellikleri kazandırırken yün lifinin fiziksel yapısından da faydalanırız. Yünlü kumaşlar çoğu zaman yumuşak, dolgun ve ısı geçirgenliği az olarak kullanılır. Bu tür kumaşlar kışın palto, manto, kaban ve ceket olarak giyilir. Bu özellikleri kazandırmak istediğimiz yünlü kumaşlara uygulanan en önemli işlem dinklemedir.
Yün lifinin yüzeyinde bulunan örtü hücreleri, pul tabakası dediğimiz balık sırtındaki pullara benzeyen bir yapıdadır. Bu yapıdaki lifler, birbirlerine temas ettiklerinde yüzey tutunmasını artırarak liflerin birbirini kuvvetle tutmasını sağlar.
Dinkleme işlemi sırasında kumaşın eninden ve boyundan hareket ve basınç vererek lifleri birbirlerine doğru iteriz. Lifler yukarıda belirttiğimiz özelliklerinden dolayı birbirlerine tutunup daha tok, daha sıkı bir yapı oluşturur. Elde etmek istediğimiz kumaş yapısına göre dinklemenin çeşidini ve süresini belirleriz. Bu belirlemeyi dinkleme yüzdesi olarak ifade ederiz.
Dinkleme İşlemi Yapılışı
Döner dinkleme makinelerine kumaş iki uçtan dikilmiş olarak verilir. Bu makineler genellikle yıkama makinelerine benzer. Kumaş önce toprak malzemeden yapılmış bir ağızdan zorlanarak geçer. Bu şekilde bir gerilim meydana gelir ve kumaş uzatılır. Sıkma silindirlerine giren kumaş boyutu gittikçe daralan bir kanaldan geçer. Buraya kapan denir ve yukarıdan basınç istenilen değere ayarlanır. Kapan içerisinde sıkışan kumaş keçeleşmiş olarak dinkleme çözeltisine girer.
Genellikle kumaşlar dinklenmeden önce yıkanır. Bazen zamandan kazanmak için yıkama ile birlikte dinkleme aynı makine içerisinde yapılır. Dinkleme işlemi asid veya alkali ortamda yapılabilir. Asidle dinklemede %0,2-0,5’lik H2SO4 çözeltileri kullanılır. Bu işlemden önce kumaş iyice yıkanmış ve çalkalanmış olmalıdır. Asidle dinkleme içine nüfuz edilmesi güç olan ağır ve kaba kumaşlara uygulanır.
Alkali ile dinklemede soda veya sabun çözeltileri kullanılabilir. Kapan ve ağızdaki sürtünmeden doğan ısı kafi geldiğinden bir ek ısıtma gerekmez. Sıcaklık, sabunla dinklemede 40 °C‘nin üzerine çıktığından ara sıra kapak açılarak soğutulur. Keçeleşme 35-37 °C’de en yüksek hızdadır, daha yüksek sıcaklıkta azalır. Asidle dinklemede böyle kritik bir sıcaklık yoktur ve 70-80 °C’ye çıkılabilir.
Dinkleme sonucu kumaş iyice yıkanır. Dinklemede keçeleşme hızı pH‘a da bağlıdır. pH 10’da maksimum olur. pH düşerken keçeleşme hızı da azalır. pH 4’ten sonra yeniden yükselir.