Mekanik Makinelerin Fiziksel Yapısı

Mekanik makineler üç kısımda incelenir. Çardak kısmı, gövde kısmı ve alt kısımdır. Çardak kısmı ipliklerin takıldığı ve belirli gözeneklerden geçerek mekiklere ulaştırılan bölümdür. Gövde kısmı ise örümü yapan ve örüme yardımcı parçaların bulunduğu bölümdür. Alt kısım ise zincir sisteminin ve ağırlıkların bulunduğu kısımdır.

Makineyi çalıştırmadan önce ana, ara ve makine şartellerinin açılması gerekir. Makinenin açma kapama düğmesi kaldırılmadan önce makinenİn sıfır (ilk çorap örme aşaması) noktasında olup olmadığı kontrol edilmelidir.

Makine çalıştırıldığında motor devreye girer. Kayış, motor kasnağını ve tamburu hareket iletim sistemiyle örme sistemini harekete geçirir. Örülen çorap hava emme yoluyla çandan atılır. Hava sistemi dışarIdan hazırlanmış ayrı bir düzenektir.

Makinenin dış aksamını, demirden yapılmış bir iskelet tutar. Gövde kısmında bulunan parçaların bir bölümü bu aksam üzerine monte edilmiştir. Çardak kısmı makineden ayrı olarak makinenin arka kısmına yerleştirilmiştir. Alt kısım ise makinenin ayak kısmına gelmektedir. Ağırlıklarda bu boşlukta yer almaktadır. İç aksamında ise dişliler bir çelik çubukla birbirlerine hareket verecek şekilde yerleştirilmiştir.

Tek silindirli

Tek silindirli çorap örme makineleri düz ve desenli çorap örme işlemi yapar. Tek silindirli bir makine olduğu için kabartma ve derbi yapamazlar. Tek silindirli mekanik çorap örme makinelerinin silindiri üzerinde, kapak bulunmaktadır.

Silindir ise bir çelik içerisine yerleştirilmiştir. Örümü yapılan çoraplar silindirden çan yardımıyla dışarı atılır.

Çift silindirli

Çift silindirli mekanik makineler üç bölümde incelenir. Bunlar; çardak kısmı, gövde kısmı ve alt kısımdır. Örme sistemi ise motorun harekete geçmesiyle zincir iticisinin devreye girmesini sağlar. Tamburun hareketiylede tambur çubukları pompalar ve mekikler devreye girer. Silindir çevresinde ise göz çeliği, pompa yardımıyla iğneleri örme pozisyonuna getirir.

Çift silindirli mekanik makineler örme tekniği bakımından derbi ve kabartma desenli çorap örümü yapar. Makinelerin marka özelliğine göre düz ve kabartma örüm tekniğinin yanında desenli çorap örümü de yapabilen makinelerde vardır.

Örümü yapılan çoraplar makinenin sepetine dolar. Her çorabın burun halka kısmı diğer çorabın lastik kısmına ara ipliği ile (şeker ipliği) iki ya da üç sıra örüm yapılarak çoraplar birbirlerine birleşmiş şekilde çıkmaktadır. Bu birleştirilmiş bölümler vakum makinesiyle eritilerek ya da bir makas yardımıyla iplikleri çekilerek ayrılır.

Mekanik Çorap Örme Makinelerinin Alt Bölümünde Bulunan Parçalar

Tek silindir çorap ötme makinesinin alt bölümünde bulunan parçalar: Mekanik çorap örme makinesinin alt bölümünde bulunan parçalar zincir, zincirin ağırlıkları ve motorun bulunduğu bölümdür.

Motor: Makineyi çalıştıran bir sistemdir. Yanında ayrı bir kasnak bulunur. Bu kasnağa kayış geçirilir. Geçirilen bu kayışın diğer kısmıda silindir kolunun kasnağına geçirilir. Böylece motor makineye hareket iletmiş olur.

Zincir sistemi: Çorabın bütün aşamalarını ve boyunu ayarlayan, makinenin bütün parçalarının ne zaman devreye girip ne zaman devreden çıkacağını teknik olarak belirleyen ve elle dizayn edilen sistemdir. Bu sistemin içinde zincirler, zincir baklaları ve lastik baklaları bulunur. Baklalar çorap aşamalarının geçişini belirtir.

Ağırlık: Zincir sisteminin düzgün ve gergin durmasını sağlayan, silindir ve dişli şeklinde bir kanal üzerinde belirli kütlelerde metal parçadır.

Kayış: Motordan aldığı hareketi kasnak aracılığıyla kollara ve tambura ileten yardımcı aparattır. Kayış, bazı makine çeşitlerinde motor ve kasnağa bağlı, bazı makine çeşitlerinde ise iki ayrı kasnağa bağlıdır. Bu düzenek sonradan makinenin motoruna yakın bir kısma kurulur.

Çan: Çorabın örme işlemi bittikten sonra dışarıya atıldığı bölümdür. Makine içinden silindire bağlantılıdır.

Zincir çevirme kolu: Zinciri çevirmek için kullanılır. Makineyi sıfırladıktan sonra makine zincirini kalan bölümden sıfır noktasına getiren bölümdür.

Ağırlık: Zincirleri aşağıya çekerek daha düzgün dönmesini sağlar. İşletme dilinde boşluğunu alır. Ağırlıklar genelde yuvarlak, kare şekillerindedir.

Zincir dişlileri: Ağırlığın üzerinde silindir şeklinde ağırlık topcukları bulunur. Dişli görünümündedir. Zincirlerin arasına girerek (kavrayarak) dönmesine yardımcı olan parçadır.

Sepet: Makinenin örmüş olduğu çorapların toplandığı kısımdır. Sepetin ağız kısmında çorabı çeken merdane kısmı vardır. Merdane aracılığıyla sepete çorap girer.

Merdane: Silindirin örmekte olduğu çorabı aşağıya doğru çekerek çorabın örülmesini sağlayan parçadır. Merdanede çift taraflı silindir bulunmaktadır. Bu silindirlerin iki tarafında da tırnaklar bulunur. Orta kısımda ise bir dişli (orta dişli ) bulunur. Tırnaklar dişliyi iterek çorabın çekilmesini sağlar. Orta dişlinin alt kısmında yarım ay dişli aracılığıyla merdanenin çekişi sağlanır. Örgüyü çekerek ağırlık görevi de yapar.

Yardımcı kol: Merdane üzerinde bulunan, makinenin iğne ve platin değiştirilirken silindirin dönmesine yardımcı olan koldur. Makineyi çevirme koluyla birlikte kullanılır

Motor: Tek silindirli mekanik çorap örme makinesinin motoru ile aynı prensipte çalışır. Uygun güçteki elektirik, motorundan alınan hareketi kayış ve kasnak vasıtasıyla makineye iletilir. Kasnak motorun çalışmasıyla döner ve üzerindeki kayışı çevirir.

Otomatik kutusu: Makinenin otomatik olarak çalışan kısımlarında arıza olduğu zaman makineyi durduran sistemdir. Elektiklidir. 24 volt elektrik vardır. İplik otomatiği, iplik otomatiği lambası, otomatik kutusundan elektrik alır.

Zincir sistemi: Çorabın örme aşamalarının teknik olarak ayarlandığı makinenin parçalarının ne zaman devreye girip ne zaman devreden çıkacağını teknik olarak belirleyen elle dizayn edilen bir sistemdir. Bu sistemin içinde zincir, tambur baklaları ve lastik baklaları bulunur. Basit olarak zincir sistemi şu şekilde ayarlanır. Zincir sıfır noktasındayken yerleştirilir. Daha sonra lastik baklası 1 tane yerleştirilir. 3 tane de tambur baklasıyla giriş (örme) çıkışta 1 adet lastik çıkış baklası, 9 adet tambur baklası vardır. Bu çıkışta ise lastik mekiği devreden çıkar. Konç kısmı devreye girer. Zincir sayısını istediğimiz kadar uzatabiliriz. 3 tane tambur baklasıyla topuk işlemine geçilmiş olur. Bu baklalara devir baklaları denir. Bu hareketin sonucunda kaldıran tırnak, devamında ise tek baklayla indiren tırnak devreye girer. Bir bakla ile de taban bölümüne geçerek örme işlemi devam eder. 2 devir baklasıyla tamburun işlemine geçer. Burada yine indiren ve kaldıran tırnaklar devrededir. Sonunda burun örme işlemini sağlar.

Zincir: Çorabın boyunu uzatmada ya da kısaltmada kullanılır. Her zincir dört sıra örme sağlar. Zincirler birbirine geçmelidir. Çorap boyuna göre zincir eksiltilebilir veya çoğaltılabilir.

Tambur baklaları: Çorap oluşumunda lastikten konca, konçtan topuğa, topuktan tabana, tabandan burna geçişini tambur baklaları sağlar ve tek dişlidir.

Lastik baklası: Lastik örmede kullanılır. Lastik örmede devreye girer. Çift dişlidir. Lastik örümü bittiğinde de çıkış yapar.