TEKNİK TEKSTİLLERİN SINIFLANDIRILMASI

Teknik tekstiller, yeni ürünlerin keşfi, yeni nesil ihtiyaçları karşılaması ve geleneksel ürün ve malzemelerin yerine ikame edilmesi nedeniyle büyük potansiyel arz etmektedir. Bu yönüyle teknik tekstiller, son derece dinamik ve kullanım alanı itibariyle çok geniş bir sektördür. Teknik tekstiller üretim teknolojilerine ve kullanım alanlarına göre sınıflandırılmaktadır.

A) Üretim Teknolojilerine Göre Teknik Tekstiller

Teknik tekstil yüzeylerini üretim yöntemlerine göre dokuma tekstilleri, örme tekstil yüzeyleri,dokusuz tekstiller (nonwovenlar), kompozit, şerit-kordon ve tafting ürünler olarak 6 grupta toplamak mümkündür. Burada teknik tekstil bir kulanım alanı, nonwoven ise bir dokuma veya örme gibi üretim yöntemidir. Günümüzde çok önem kazanan ve giderek artan bir hızla üretilmekte olan bu tür tekstil yüzeylerine, “dokuma olmayan tekstil yüzeyi” veya “nonwoven” denilmektedir.

Nonwoven yüzeyler tülbent tabaka haline getirilmiş kesikli veya filament halindeki elyafların mekanik, kimyasal, termik (ısıl) yöntemlerle uygun bir bağlama işlemi sonucunda birbirine tutturulması ile elde edilen tekstil yüzeyleridir. Bunun yanında yüzeyi kaplı tekstiller, yani tekstil yüzeyinin dokuma veya örme polimer yüzeyle kaplanması suretiyle üretilen tekstiller de mevcuttur. Bu gruplar içinde en önemli alt grup, katma değeri en yüksek ve ileri teknoloji kullanan “akıllı tekstiller”dir.

Akıllı tekstiller, tıbbi tekstiller, koruyucu ve askeri teknik tekstiller, taşımacılık teknik tekstilleri gibi birçok alanın kapsamına giren ancak yüklendikleri işlev ve yapıları itibariyle ayrı bir kategoride değerlendirilen bir gruptur. Akıllı tekstillerin önemli bir kısmı günümüzde daha çok prototip üretimi aşamasında bulunmaktadır.

B) Kullanım Alanlarına Göre Teknik Tekstiller

Teknik tekstillerin kullanım alanları başlıca üç gruba ayrılabilir. Bunlardan ilki, endüstriyel bir ürünün bir bileşeni olarak kullanılmalarıdır. Örneğin otomobil lastiğinde kullanılan kord bezi, uzay roket motorlarında kullanılan karbon elyafı, inşaat sektöründe kullanılan takviye dokular gibi. İkinci kullanım alanı, herhangi bir proseste bir malzeme olarak kullanılmalarıdır. Örneğin; diyaliz makinelerinde kullanılan filtrelerin üretiminde, yol yapımında kullanılan membranların üretiminde kullanıldığı gibi. Teknik tekstillerin üçüncü kullanım alanı ise bir veya daha çok özelliği yerine getirecek şekilde yalnız başına kullanılmasıdır.

Örneğin; su geçirmezlik amacıyla kaplanmış kumaşlar, yanmaz kumaşlar, anti bakteriyel kumaşlar, ameliyat iplikleri vs. gibi. Bu açıklamalardan da anlaşılacağı üzere teknik tekstil sektörü, daha çok bir ara sektör konumundadır. Sektörün önemli bir kısmının gelişimi inşaat, taşıtlar, diğer imalat sanayi, tarım ve sağlık alanındaki gelişmelere ve bu sektörlerin ihtiyaçlarına bağlı bulunmaktadır. Tekstil sektöründe ortaya çıkan yeni ürünler,eski birçok ürünün yerine kullanılmakta ve ileri teknolojiyle üretilen yüksek performanslı ürünlerin üretilmesiyle yeni pazarların oluşmasına imkan vermektedir. Bu ürünlerin, geleneksel ürünlerden daha fazla kullanım kolaylığı sağlaması ve yeni ihtiyaçları karşılaması nedeniyle dünya pazarlarında kısa sürede önemli bir yer edineceği öngörülmektedir. Teknik tekstiller, günümüzde oldukça farklı kullanım alanı bulmakta ve kullanım alanları genellikle aşağıda belirtildiği gibi on iki başlık altında toplanmaktadır:

1. Zirai tekstiller (agrotech)

   • Tarım, bahçıvanlık, ormancılık ve su ürünlerinde kullanılan tekstiller

2.  Bina ve İnşaat Tekstilleri (buildtech)

   • Bina ve inşaatlarda kullanılan tekstiller

3. Giyim teknik tekstilleri (clothtech)

   • Giysi ve ayakkabıların astar ve benzeri teknik bileşenleri

4.  Jeolojik tekstiller (Jeotech)

   • Jeolojik tekstiller ile inşaat mühendisliği malzemeleri

5.  Ev tekstilleri (hometech)

   • Mobilya, ev tekstili ve yer kaplamalarının teknik bileşenleri

6.  Endüstriyel tekstiller (indutech)

   1. Filtrasyon, nakil, temizleme vb. sanayi tipi uygulamalar için tekstiller

7.  Tıbbi tekstiller (medtech)

   • Hijyenik ve tıbbi ürünler için tekstiller

8.  Taşıt araçları için tekstiller (mobiltech)

   • Otomotiv, gemi, tren ve hava taşıtları için tekstiller

9.  Ekolojik tekstiller (ekotech)

   • Çevre koruma amaçlı tekstiller

10.  Ambalaj tekstilleri (packtech)

    • Ambalaj ve paketleme malzemeleri

11.  Koruyucu tekstiller (protech)

    • Kişisel ve mülki koruma için tekstiller

12.  Sportif tekstiller (sportech)

    • Spor ve serbest (gündelik) giysiler için tekstiller

Bu gruplar altında yüzlerce ürün ve uygulama yer almaktadır. Ürün ve uygulama alanlarının bazıları geleneksel, bazıları köklü malzeme ve tekniklerle yer değiştirerek, bazıları ise başlı başına özellikleri için yeniden üretilen malzemelerdir. Konveyör (taşıyıcı) bantlar, tıbbi eldivenler, balistik (kurşun geçirmez) kumaşlar, akustik izolasyon malzemeleri, roketler,otomobillerdeki hava yastıkları, antistatik tekstiller, suni çimen, tentelik kumaşlar, bandaj malzemeleri, aleve dayanıklı battaniye ve yastıklar, filtreler, yanmaz yapı malzemeleri, kimyasal koruyucu giysiler, tek kullanımlık koruyucu giysiler, kanalizasyon ve sulama sistemleri, güç tutuşur dekorasyon materyalleri ve perdeler, teknik tekstillerin kullanıldığı 150 kadar nihai ürünün arasında yer almaktadır.

Teknik Tekstiller Logoları