Tekstil Liflerinin Nem Değerleri
NEM= Tekstil liflerinin, belli sıcaklık ve rutubette sıvıları emme (içine çekme) kabiliyetidir. Emilen sıvı miktarı, elyaf türüne ve ortamın rutubet miktarına göre değişir.
Tekstil liflerinin nem alma özellikleri, kumaşın dayanıklılığından konforuna kadar birçok özelliği etkiler. Bu nedenle “nem alma oranı” ve “nem içeriği” tekstilde çok önemli kavramlardır.
1. Temel Kavramlar (Kısaca)
✔ Moisture Regain (Nem Alma Oranı / MR)
- Lifin tam kuru ağırlığına göre tuttuğu su miktarıdır.
- Örnek: 100 g kuru lif → 108 g olduğunda MR = %8.
✔ Moisture Content (Nem İçeriği / MC)
- Lifin toplam ağırlığı içindeki suyun yüzdesidir.
✔ Higroskopiklik
-
Lifin havadan nem alma kabiliyeti.
2. Tekstilde Nem Neden Önemlidir?
- Kumaşın konforunu etkiler (ter emme, nefes alma).
- Mukavemet ve esneklik nem oranına göre değişir.
- Statik elektrik oluşumu çoğunlukla düşük nemde artar.
- Üretimde iplik kopması, kırılma, kalite sorunu yaşanabilir.
- Ticarete konu ürünlerde “standart nem oranı” kullanılır.
3. Liflerin Ortalama Nem Alma Oranları
Aşağıdaki değerler standart çevre koşullarına göre ortalama değerlerdir.
✔ Doğal Lifler
| Lif Türü | Ortalama Nem Alma (MR) |
|---|---|
| Pamuk | %7 – 11 |
| Keten / Kenevir | ~%12 |
| Yün | %13 – 18 |
| İpek | ~%11 |
✔ Yapay / Rejenere Lifler
| Lif Türü | Ortalama MR |
|---|---|
| Viskoz (Rayon) | %11 – 13 |
| Modal / Lyocell | %11 – 12 |
✔ Sentetik Lifler
| Lif Türü | Ortalama MR |
|---|---|
| Naylon (Poliamid) | %4 – 5 |
| Akrilik | %1 – 2 |
| Polyester | %0.4 – 0.8 |
Özet:
- Doğal lifler → Daha yüksek nem alma kapasitesi
- Sentetik lifler → Düşük nem alma kapasitesi
4. Nem Oranının Kumaş Üzerindeki Etkileri
✔ Mekanik Etkiler
- Nem arttıkça bazı liflerde esneklik artar,
- Bazılarında mukavemet azalabilir.
✔ Kullanıcı Konforu
- Daha iyi ter emme → daha konforlu kullanım
- Yün ve pamuk bu konuda çok başarılıdır.
✔ Üretim Süreci
- Düşük nem → İplik kopması, statik elektrik, tozlanma
- Yüksek nem → Boyama ve terbiye işlemlerinde sorunlar
5. Standart Koşullarda Nem Ölçümü
Kalite kontrol sırasında lif ya da kumaş:
- 20–23°C sıcaklıkta
- %65 bağıl nemde
- Bir süre bekletilir (kondisyonlama)
- Ağırlığı değişmeyince nem içeriği hesaplanır
Bu işlem lifin gerçek nem seviyesini belirlemek için zorunludur.
6. Kısa Sonuç
- Her lifin kendine özgü bir “nem alma kapasitesi” vardır.
- Bu değer, kumaşın konforunu, dayanıklılığını ve üretim kalitesini doğrudan etkiler.
- Üretimden kalite kontrolüne kadar nem dengesinin sağlanması tekstilde hayati öneme sahiptir.