Lyocell Lifleri
Lenzing firması tarafından üretilen lifler Lenzing-Lyocell lifleri, Courtaulds firması taraf ından üretilen lifler Tencel ve Akzo Nobel firması tarafından üretilen lifler ise Newcell adını almaktadır.
- Yumuşak bir tuşeye sahip kumaş oluşturur.
- Fibrilasyon özelliği yüksektir.
- Yüksek yaş dayanımı var ve ıslak halde mukavemet az düşer
- nesil rejenere selüloz lifi olduğu için, selüloza özgü yumuşak tutum, boya parlaklığı ve baskıda iyi nem alma özelliği var.
- Tencel ipliğini oluşturan lifler yüksek kristalin oranına sahiptir
Fibrilasyon ve Peach Skin Efekti
Fibrilasyon, genel anlamda elyaftaki dış tabakanın liften sıyrılması, soyulması şeklinde ifade edilebilmektedir. Detaylı bir tanımlama yapmak istediğimizde fibrilasyon, tek bir ıslak lifin mekanik stres vasıtasıyla, tipik olarak çapı 1 ile 4 mikrondan daha az mikro liflere uzunlamasına bölünmesi şeklinde açıklanmaktadır. Mikro fibriller lif yüzeyinde oluşmakla beraber lifin gövdesinden tam olarak ayrılmamaktadır. Aslında tüm selülozik liflerin fibrilasyon özelliği bulunmaktadır, fakat fibrilasyon dereceleri farklı olmaktadır.
Birincil fibrilasyon adımında amaç; iplik içerisinde tutunmayan lif uçlarının mümkün olduğunca kumaş yüzeyine çıkmasını sağlamaktır. Mekanik etki ile açıktaki lif uçlarında kuvvetli bir fibrilasyon meydana gelmektedir. Fibrilasyon ve defibrilasyon için kuvvetli bir mekanik etki gerekmesi nedeniyle bu işlemlerin aerodinamik jet sistemlerinde gerçekleştirilmesi tavsiye edilmektedir. Bu özel makineler klasik makinelere göre sahip oldukları yüksek mekanik enerji sağlayan sistemler sayesinde çalışma sırasında kumaşta daha iyi form değiştirme durumu sağlamaktadır. Birincil fibrilasyonun yetersiz bir şekilde yapılması durumunda, lyocell mamullerde nihai kullanımda yapılacak yıkamalar sırasında fibrilasyon oluşmakta ve bu durum tüketici şikayetlerine neden olmaktadır. Birincil fibrilasyon ile kumaş yüzeyine çıkan lifleri uzaklaştırmak amacıyla selüloz enzimi ile yapılan işleme enzimatik defibrilasyon işlemi adı verilmektedir. Selülaz enzimleri, selüloz zinciri içerisindeki 1,4-β-glikoz bağlar ının hidrolizini katalize etme yeteneğine sahip özel enzimlerdir. Enzimatik defibrilasyon sonrasında etkili bir durulama ile kumaş gövdesinden koparılmış olan lifler uzaklaştırılmalıdır. Aksi halde, daha sonra yapılacak boyama işleminde kumaş üzerinde izler oluşmasına ve boyamanın düzgünsüz bir şekilde gerçekleşmesine neden olmaktadır. Kaba birincil fibrilasyonun enzimatik olarak uzaklaştırılmasından sonra kumaşa mekanik etki altında uygulanacak yaş işlemler sırasında daha kısa lifler tarafından meydana gelen ve şeftali tüyü efekti olarak adlandırılan ikincil fibrilasyon oluşmaktadır. İkincil fibrilasyon, enzimatik defibrilasyon işlemi sonrasındaki yaş işlemlerin halat formunda çalışılması durumunda oluşacak mekanik etki sayesinde meydana gelmektedir. Sekonder fibrilasyon ile tekstil yüzeyinde mükemmel bir şekilde zımparalanmış dokuma kumaş görünümünde ince fibrilli hav tabakası oluşturulmaktadır. Ayrıca kumaşın tuşesi ve hacimliliği de gelişmektedir.
Tencel | Pamuk | Viskon | Polyester | |
KURU MUK.(cN/dtex) | 38-42 | 22-26 | 20-24 | 55-60 |
YAŞ MUK (cN/dtex) | 34-38 | 17 | 26-30 | 54-58 |
KURU KOPMA UZAMASI (%) | 14-16 | 20-25 | 8 | 25-30 |
YAŞ KOPMA UZAMASI (%) | 16-18 | 25-30 | 13 | 25-30 |