TIBBİ TEKSTİLLER

Tıbbi Tekstil Özellikleri

Tıp ve cerrahi ve ilgili uygulamalar, tekstil endüstrisinin sunduğu geniş imkanlardan faydalanan pek çok alan içinde en önemli ve hızlı gelişen bir bölümdür. Polimer  teknolojisine bağlı olarak mevcut liflerin geliştirilmesi ve yeni liflerin üretilmesi ve tekstil yapılarının çeşitlenmesi sonucu, tıp ve cerrahinin pek çok alanında kullanılmaya uygun tıbbi tekstiller dediğimiz bu ürünler insanların ve hayvanların tıbbi bakımı ve hijyeni için kullanılırken ,personelin ve teçhizatın korunmasını da yardım ederler.Tıbbi tekstiller genelde tekstil dışında bir materyal ile birleşmiş halde, tıp ve cerrahinin hemen hemen her alanda kullanılmaya uygun tekstil materyalleridir.Mukavemeti ve esnekliği bünyesinde bir arada bulundurması yanında geniş ürün çeşidi sunması ,çok fonksiyonlu karaktere ,çevre ve doku ile biyolojik uyum gösterebilmesi ve çeşitli materyallerle birleşebilmesi tıbbi tekstillerin özellikleri arasındadır.

Tıbbi Tekstillerin Sınıflandırılması

Tekstil materyalleri tıp ve cerrahide çeşitli amaçlar için kullanılır.Tıp uygulamaları için tekstil materyallerini, dış uygulamalarda kullanılanlar ve iç uygulamalarda  kullanılanlar olarak olarak iki temel grupta toplamak mümkündür.Dış uygulamalar alanındaki ilerlemeler sınırlı iken iç uygulamalar sahasında son 20 yıl boyunca önemli gelişmeler kaydedilmiştir.

Alt başlıkları ile iç ve dış uygulamalar aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir.

A)Dış Uygulamalar

• İmplant edilemeyen yara bakımı amacı ile kullanılan ürünler
• Vücut dışında kanı temizlemek amacı ile kullanılan cihazlar       
• Ameliyathanede hijyen amacı ile kullanılan ürünler

 B)İç Uygulamalar

•  Ameliyat İplikleri
•  Yumuşak doku implantları
•  Ortopedik implantlar
•  Kadovaskular implantlar
•  İmplant Edilmeyen Ürünler

Bu materyaller, vücudun dışındaki uygulamalarda kullanılır.Deri ile temas edebilir veya etmeyebilir.

Tablo-1 de bu ürünlerde kullanılan lifler, tekstil yapıları ve fonksiyonları verilmektedir.Bu sınıfta  önemli ve çok miktarda kullanılan tekstil materyalleri yara sargısı ve bandajdır.

A) Yara Sargısı: Bu materyalin fonksiyonu, belli çeşit bir ilacı yaraya veya deri üzerine uygulamak, enfeksiyona karşı yarayı korumak, kan ve salgıları absorbe etmek, iyileşmeyi kolaylaştırmak ve bazen yaraya ilaçla birlikte uygulamaktır.

Genelde kullanılan yara sargısı, yaraya temas eden bir tabaka ile esnek ana materyal arasına yerleştirilmiş absorbent bir tabakadan oluşan kompozit bir materyaldir.yara sargısı, yaraya temas eden bir tabaka ile esnek ana materyal arasına yerleştirilmiş absorbent bir tabakadan oluşan kompozit bir materyaldir.Yaraya temas eden tabak yaraya sargının yapışmasını önleyen ve yeni doku gelişimini bozmadan yerinden kolayca ayrılabilen pamuk muslin veya nonwoven kumaştır. Absorbent ped kan ve sıvıları absorbe eder ve yarayı korumak için bir yastık etkisi yapar.

Pamuk veya yün dolgusu içerir.Ana materyal, sargının yaraya uygulanmasını temin eder.Arka yüzeyi sargıyı yerinde tutmak için uzatılabilir bir akrilik yapıştırıcı ile kaplanır ve böylece bandaj ihtiyacı ortadan kalkar.

B) Bandaj: Bandajın en yaygın kullanımı, yara üzerindeki sargıyı yerinde tutmaktır.Böyle bir bandaj, sağlamlaştırılmış, ağılaştırılmış ve sterilize edilmiş, çeşitli uzunluk ve genişliklerde şeritler halinde kesilmiş pamuk veya viskon düz dokuma kumaştır.

Bir diğer bandaj tipi, burkulmuş bir bileği veya dokuyu desteklemek için kullanılan esnek bandajdır.Yüksek bükümlü pamuk veya krep iplikler ile dokunmasından dolayı elastik özelliklere sahiptir.Bandaj tersinir olarak uzayıp kısalabilir ve bir eklem etrafında uygulandığında iyileşme süresince gerilimini korur.

Aynı özellik biri normal diğeri yüksek gerilim altında iki tip çözgü ile dokunan bandajlarda da elde edilir.Bu fonksiyon yuvarlak örme makinelerinde tüp formunda örülmüş bir bandaj tarafından da yerine getirilebilir.Bu tip bandajlarda %25 elastik iplik kullanılır.

Basınç bandajları, bir diğer bandaj çeşididir.Derin damar thrombosisi, bacak ülseri ve varisli damarların önlenmesinde ve tedavisinde kullanılır. Nonwoven ortopedik yastık bandajları ve plasterler altında kullanılır. Nonwoven ortopedik yastık bandajları, polyester ve polipropilen liflerinden üretilir.

İmplant edilmeyen materyallerden olan ve cerrahide önemli fonksiyonlara sahip diğer materyaller gaze,lint ve tampondur.Gaze seyrek bir dokumadır.Parafin vaks ile kaplandığında yanık ve haşlamaların tedavisinde ilaç sürmek veya ifrazatı temizlemek için kullanılır.Cerrahi uygulamalarda kanı silmek için pens ucuna tutturulmuş olarak kullanıldığında absorbend bir materyal olarak görev yapar.Lint, pamuklu bezayağı kumaştan oluşan, bir yüzü düz, diğer yüzü tüylü bir bezdir.Cerrahide sargı amacı ile kullanılır.Tampon ise, yüksek absorbend bir materyaldir.Lif kaybını veya yaraya yapışmasını önlemek için  nonwoven kumaşla kaplıdır.

Tıbbi tekstil ürünleri

Vücut Dışında Kullanılan Cihazlar

Bu  cihazlar lifli materyallerden imal edilen,vücut dışında kanı temizlemek amacı ile kullanılan mekanik organlardır.Üç büyük organı içerir, Suni böbrek, suni akciğer ve suni karaciğer

A) Suni Böbrek: Çekilen ızdırap nedeni ile pek çok hasta suni böbreği kullanmaktadır.Suni böbreğin fonksiyonu hastanın kanının sirkilasyonunu sağlamak için kandaki atık ürünleri ve suyu uzaklaştırarak elektrolit konsantrasyonunu kontrol etmektir.Bunun için bir zar kullanılır.

Zar, değişen yoğunluklarda çok sayıda iğne ile delinmiş Nonwoven kumaş kullanılan lifler, viskon ve polyesterdir. İçi boş liflerin amacı kanın sirküle edilmesidir.Böbrek hastalıklarının kandaki 10000-30000 molekül ağırlıklı proteinler tarafından oluştuğuna inanılmaktadır.Bu nedenle  lif üreticileri, içinden bu molekül ağırlığına sahip zararlı proteinleri geliştirmeyi amaçlamışlardır.

Ancak,diyaliz cihazı vücuda yabancı bir madde olduğu için uzun süreli kullanımı çeşitli komplikasyonlar oluşturulur.Kan, diyaliz cihazaı ile sirküle edildiğinde kandaki lökosit miktarı ilk 20 dakika boyunca düşer.

Bu yüzden suni böbrek üreticilerinin amacı, içi boş liflerin yüzeyin lokosit düşüşünü engelleyecek şekilde gerçekleşmektedir.

B) Suni Karaciğer: Başlangıçta kalp cerrahisi esnasında akciğer fonksiyonunun yerine geçen bir cihaz olarak geliştirilmiştir.Günümüzde bu amaç için Amerika da yılda 250 bin, Japonya da yılda 20 bin kişi tarafından kullanılmaktadır.            Suni akciğer kana oksijen temin etmek ve karbondioksiti uzaklaştırmak için kullanılan bir gaz değiştiriciden oluşur.Bu amaçla içinden gazın geçmesine izin verecek mekanik bir akciğerin yapılması için silikon veya PP içi boş lifler kullanılır.

C) Suni Akciğer: Fonksiyonu hastanın plazmasını ayırarak, hastanın kanına taze plazma sağlamaktır.Suni böbrek için kullanılanlara benzer zarlar veya selüloz içi boş liflerden yapılır.