KUMAŞA TUMBLER İŞLEMİ

Tumbler (Tampler); Ön terbiye ve renklendirme işlemleri sonucunda gramajı düşmüş, yapısal olarak zayıflamış kumaşları enden ve boydan toplatarak ağırlık kazandırmak ve makaslama sonrası tüyleri açmak için yapılan bir işlemdir.

Özellikle havlu, kadife, örme kadife, fitilli kadife ve peluş gibi havlı kumaşların açık ende kurutulmasında kullanılan gerilimsiz kurutuculardır. Örme kumaşların tüp şeklinde kurutulmasında da kullanılır. Mamullerde çekmezliği destekler, tutumu güzelleştirir.

Tumbler Makinesi Özellikleri

Tumbler makinesini iki ana grupta incelememiz mümkündür:

1. Parça tumbler: Parça kumaş, çorap ve kadife kumaşların tumbler yapılmasında kullanılır. Parça tumbler makinesinin değişik kapasitede çalışanları mevcuttur. (Örneğin 20, 40, 60, 80, 120 kg gibi) Parça tumbler makinesi tam otomatiktir ve aşağıdaki fonksiyonlara sahiptir:

• Programlanabilir 10 fonksiyon
• Sıcaklık kontrolü
• Ana tambur dönüş zamanı
• Alarm zamanı

2. Sonsuz (kontinü) tumbler: Kadife ve benzeri kumaşların tumbler yapılmasında kullanılır. Partilere ayrılmış, aynı cins mamulden üretilmiş kumaşın tamamına bir kerede yapılabilir.

Sonsuz (kontinü) tumbler makinesini üç ana grupta incelememiz mümkündür:

1. Kumaş girişi
   • Kumaş açma rehberi
   • Buharlama bölümü
   • Kimyasal su püskürtme
2. Ön kurutucu
3. Tumbler tamburu
4. Kumaş çıkışı, soğutma, açma ve istifleme

Tumbler Makinesinde Hız

Tumbler makinesinin çalışma hızı, çeşidine ve işlem gören kumaşın özelliğine göre değişmektedir. Genel olarak tumbler makinesinin çalışma hızı aşağıdaki şekildedir:

Parça tumbler (süresi sorulmalı): Parça tumbler makinesinin çalışma süresi, makinenin kapasitesi, mamulün cinsi ve durumuna göre değişim göstermektedir. 75 kg kapasiteli bir parça tumbler makinesinin ortalama çalışma hızı 20 dk./ 75 kg’dır.

Örneğin, ham kadife kumaşın işlem süresi ortalama 60 dk./75 kg’dır. Ham kadife kumaşın parça tumbler makinesindeki işlem akışı şu şekildedir:

• Birinci aşamada, 10 dakika makinede kumaş döndürülür.
• İkinci aşamada, 30 dakika makinede buhar verilir.
• Üçüncü aşamada, 10 dakika soğutma yapılır.
• Dördüncü aşamada, makinenin ilk çalıştığı yönün tersi istikametinde 10 dakika döndürüp işlem tamamlanır.

Sonsuz tumbler: Sonsuz tumbler makinesinin çalışma hızı mamulün cinsine ve durumuna göre değişim göstermektedir. Buna göre bazı kumaşlardaki sonsuz tumbler çalışma hızı aşağıdaki şekildedir:

Sonsuz Tumbler Çalışma Hızı
Pamuklu kalın kumaşta	:	60 – 70 m/sn.de 85 – 90 ˚C
Orta kalın kumaşta	:	65 – 80 m/sn.de 80 – 90 ˚C
İnce kumaşta	:	75 – 90 m/sn.de 75 – 80 ˚C
Yün kalın kumaşta	:	60 – 70 m/sn.de 90 – 100˚C

Tumbler Makinesinde Sıcaklık

Tumbler makinesinin sıcaklığı ortalama 60˚C–100˚C’dir. Makine içinde gördüğü işlem bakımından parça tumbler makinesinin çalışma sıcaklığı ve süresini üç aşamada incelememiz mümkündür:

• Birinci aşamada, mamul 60˚C’de 4 dakika döndürülür.
• İkinci aşamada, mamule 60˚C’de 12 dakika 6 bar buharlama yapılır.
• Üçüncü aşamada ise makinenin bacaları açılarak mamulün üzerinde % 7 – 8 nem kalıncaya kadar kurutulup soğutularak mamul dışarı alınır. Soğutma işlemi sırasında makine 4 dakika başlangıçta döndüğü yönün tersine döndürülerek mamulün karışmasına engel olunur.

Tumbler Çeşitleri

Parça tumbler ve sonsuz (kontinü) tumbler olmak üzere iki çeşit tumbler makinesi bulunmaktadır.

Parça Tumbler: Ön terbiye ve renklendirme işlemleri sonucunda gramajı düşmüş, yapısal olarak zayıflamış kumaşları enden ve boydan toplatarak ağırlık kazandırmak ve makaslama sonrası tüyleri açmak için yapılan bir işlemdir.

Sonsuz Tumbler:  Özellikle havlu, kadife, örme kadife, fitilli kadife ve peluş gibi havlı kumaşların, açık ende kurutulmasında kullanılan gerilimsiz kurutuculardır. Örme kumaşların tüp şeklinde kurutulmasında da kullanılır. Mamullerde çekmezliği destekler, tutumu güzelleştirir.

Kumaş ılıman şartlarda, gerilimsiz olarak kurutulduğundan hacimli, yumuşak tutumlu, hav şekli bozulmamış sonuçlar elde edilir. Ayrıca çok iyi çekme değerlerine ulaşılır ve kumaşın yüzey görünümü güzelleşir.

Kumaş makinede kurutulduktan sonra hav şeklinin bozulmaması için çıkıştan önce soğutulur. Tumbler kurutucularda, düze pozisyonlarına göre elde edilen etkiler farklıdır.

Örneğin, maksimum çapraz durumda çok iyi kurutma etkileri elde edilirken karşılıklı düze pozisyonunda dolgun ve yumuşak tutum elde edilir. Yarı çapraz hava düzeleri ile kumaşa kıvrım verilir.

Tumbler İçin Parti Oluşturma

Tumbler için parti oluşturma, işletmenin sahip olduğu makine çeşidine göre değişmektedir.

Tumbler Makinesine Göre Parti Oluşturma

Tumbler makinesine göre parti oluşturma, makine çeşidine göre değişim gösterdiğinden buna göre incelemekte fayda vardır.

• Parça tumbler makinesi için parti oluşturma: Genel anlamda her iki makinede de parti oluşturma işlemi, mamulün ham depoya geldiğinde işletme şartlarına ve müşteriye göre yapılmaktadır. Parti numarası ile parti kartına işlenen mamulün işletme içerisinde göreceği iş akışı takip edilebilmektedir.
  Boyahaneden terbiye dairesine gelen mamulün, apre dairesinin sorumlusu tarafından parça tumbler makinesine gelinceye kadar, işletme içerisinde görmesi gereken işlemlerden geçmesi sağlanır. Daha sonra işletmede bulunan parça tumbler makinesinin kapasitesi oranında ayrılarak tumbler makinede işleme alınır. Burada dikkat edilmesi gereken makinede işleme girecek mamulün kumaş özelliklerinin aynı olmasıdır.
• Sonsuz (kontinü) tumbler makinesi için parti oluşturma: Burada dikkat edilmesi gereken en önemli özellik birleştirilerek parti oluşturulacak kumaşların birleştirme sırasında aynı özelliklere sahip, hav yönlerinin ve kumaş yüzünün aynı tarafa bakıyor olmasıdır. Gerektiğinde aynı özelliklere sahip farklı müşterilere ait mamulleri birleştirerek tek parti oluşturmak da mümkündür.

Kumaştaki Rutubet ve Temizlik

Tumbler makinesinde mamulün işlem görebilmesi için en az %7-8 nemi üzerinde bulundurması gerekmektedir. Bu aynı zamanda işletme ortamında bulunması gereken nem oranıdır