Jarse Örgüler
İsmini “Jersey” isimli bir İngiliz Adası’ndan almıştır. Bu adadaki hanımlar balıkçı eşleri için bu örgü türü ile kazaklar örmeyi gelenek hâline getirmişlerdir. Jarse örgüye düz örgü de denir.
Yüz Jarse Örgü: Şişe belirlenen sayıda ilmek atılarak ilmeklerin birinci sırada yüz ilmek ile örülüp ikinci sırada ise ters ilmek ile örülmesiyle meydana gelir.
Ters Jarse Örgü: Yüz jarse örgünün ters tarafıdır.
Dönük İlmekli Jarse Örgü: Birinci sırada ilmeklerin tümünün sol şişin arkasından arka brite sağdan sola batılarak yüz örülür. İkinci sırada ise tüm ilmekler ters örülür. Diğer sıralarda işlem tekrar edilir.
Örgüde Kaçan İlmeklerin Çekilmesi: Örgü sırasında kaçan veya yanlış örüldüğü için özellikle kaçırılan ilmekler son sıraya kadar tığla çekilebilir. Bitmiş işlerde takılma sonucu kopan ve kaçan ilmeklerin onarımı da aynı şekilde yapılır.
Temel Örgülerden Türeyen Örgüler
Haraşo Örgüler: Örgünün işin yüzünden ve tersinden aynı ilmekle aynı şekilde örülmesiyle oluşur. Örgünün her iki yüzü de aynı görünmelidir. Yüz ilmekle oluşan haraşo örgülere düz haraşo denir.
Düz Haraşo Örgüler: İlmeklerin her sırada yüz (jarse) örgü ile örülmesiyle oluşan örgülerdir
Akordeon Haraşo Haraşo: örgülerde örgünün akordeon görünümünde olması için aşağıdaki fotoğrafta olduğu gibi üç sıra ters jarse, iki sıra yüz jarse örülmüştür. Akordeon örgüyü 1–2, 3-4, 4-5, gibi istediğiniz kalınlıkta şişlerle örebilirsiniz.
Köpük Haraşo: Her sırada ilmeklerin arka britlerine sağdan sola batarak yüz örülerek yapılır.
Lastik Örgüler
Lastik gibi esneme ve toplanma özelliği olan örgülerdir.
Tekli Lastik: Bir ilmek yüz, bir ilmek ters örüldükten sonra ikinci sırada yüz ilmeklerin üzerine yüz, ters, ilmeklerin üzerine de ters ilmek gelecek şekilde örülerek dikey sıraların oluşturulduğu örgüdür.
Çift Lastik: Çift lastik, örgünün birinci sırasında iki yüz, iki ters örülerek diğer yapılan her sırasında da yüz örgünün üzerine yüz örgülerin, ters örgünün üzerine de ters örgülerinin yapılmasıyla oluşan örgüdür.
Dönük İlmekli Lastik Örgü ( Fantezi Lastik): Her sırada yüz ilmeklerin arka britlerden alınarak oluşturulan lastik örgüdür.
Çiftli İlmekli Lastik Örgü (İngiliz Lastik): İlk sırada tüm ilmekler yüz örülür. İkinci sırada ise bir ilmek yüz örülerek (Sol şişteki ilmeğin altında bir önceki sırada oluşmuş ilmek ortasına batarak yüz ilmek örülür ve üstündeki sol şişin ilmeği serbest bırakılır.) sıra sonu 2 yüz ilmekle ile bitirilir. Örgünün yüzünde ve tersinde hep ikinci sıradaki işlem uygulanır.
Selanik Örgüler: Selanik örgülerde örme işleminde ipliğin miktarı diğer örgülere oranla iki kat fazladır. Örgünün sıra sayısı selanik örgünün çeşidine göre fazla örülmelidir. Tam selanik örgülerde enine esneme oranı iki kat fazla olabilmektedir.
- Selanik (tam)
- Yalancı selanik (yarım)
- Avrupa selanik
- Seyrek selanik
Örgüde İşe Başlama
Tek Kat Başlama: İlmek sayınızı belirledikten sonra ilmek atma tekniklerinden biri ile şişinize ilmekleri atınız (yüz, ters, haraşo, pirinç, lastik). Hangi örgü türü uygulanacaksa o örgü ile örmeye başlanır.
Çift Kat Başlama: Giyeceklerin kol ağızları ve etek uçlarında dayanıklılığı bakımından tercih edilen bu başlama tekniği, çift kat jarse örgü ile karıştırılmamalıdır. Çift katlı görünüm sadece lastiğin başlangıcındadır. Üst kısmı normal tek kat lastik örgü olarak devam etmektedir. Dayanıklılığı yanında çabuk bozulmayan daha iyi esneyen bir özelliği vardır. Görünümü daha güzeldir.
Tek Kat Başlama
Örgüde Ütüleme
Örme işlemi yapılmadan önce örnek parça örülmelidir. Örnek parça bir iki saat dinlendirildikten sonra model özelliğine uygun olarak dinlendirilmelidir. Örgünün çeşidine ve ipliğin cinsine göre ütüleme işlemi yapılmalıdır. Yapılacak örgü modelin özelliğine uygun olarak örnek parça üzerinden ölçü ve oran hesaplaması yapılarak örgüye başlanmalıdır. Bitmiş örgülerin ütülenmesi görünümlerini iyileştirir. Örgü yüzeyindeki hatalı görünümleri azaltarak daha pürüzsüz görünüm elde edilmesini sağlar. Ütüleme işlemi, örgülerin daha dayanıklı olmasını ve kir tutmamasını sağlar.
Örgüde Ütüleme Yöntemleri
Ütüleme sırasında doğru ısı kullanmak çok önemlidir. Ütüleme işlemleri örgüde kullanılan ipliğin özelliğine uygun olarak yapılmalıdır. El örgülerini ütülerken ütüyü örgü boyunca hiç kaldırmadan gezdirmek yerine kısa aralıklarla hafif bastırıp kaldırarak ütülemek gerekir. Bununla birlikte örgüleri ütülerken yüzeye fazla değdirmeden buhar yardımı ile ütülemeye çalışılmadır.
Örgüden Yapılan Ürünleri Saklama Yöntemleri
Örgüleri güve ve diğer zararlı böceklerden korumak için naftalin ya da kokulu sabunlar kullanılarak saklanır.
Örgü Eşyaları Yıkama ve Kurutma
Örgüler ılık ya da soğuk suda yün şampuanı veya sabun tozu ile yıkanmalıdır. Pamuklaşmadan korumak için çitileme yapılmamalıdır. Otomatik çamaşır makinelerinde yıkanmamalıdır. Yün giysiler yıkandıktan sonra çok sıkılmamalıdır. İpe sererek değil düz bir zemin üzerinde ya da bir file içersinde kurutmak gerekir.