Akrilik İplik Eğirme Makineleri
İplik Eğirme Prensibi
İplik eğirme, elyaf ham maddesinin bir seri işlem kademesinden sonra elde edilen, gerekli temizlik, paralellik, incelik değerine sahip ön ipliğin (şerit, fitil veya bandın), herhangi bir eğirme sistemi ile iplik haline getirilmesidir. İplik eğirme devamlı ve aralıklı olarak yapılabilir.
a. Aralıklı (Diskontinü) Eğirme; İplik üretimi ve bobinlere sarılmasının aralıklarla yapıldığı kısa elyaf eğirme sistemine aralıklı (kesintili, diskontinü) eğirme denir. Bunun en bilinen örneği, bugün için pek kullanılmayan seyyar vargel eğirmesidir.
b. Devamlı (Kontinü) Eğirme; Silindirlerden besleme, bükme ve masuraya sarma işlemleri arka arkaya ara vermeden yapılan eğirmeye devamlı (kontinü) eğirme denir. Şapkalı, merkezkaçlı, kelebekli ve open-end eğirme buna örnek olarak verilebilir.
Genel olarak eğirmeye hazırlamak için elyafın işlenmesi başlıca üç sistemle yapılır:
- Pamuk sistemi.
- Kamgarn veya uzun elyaf sistemi
- Strayhgarn sistemi
Bu sistemler yalnız doğal elyafın kullanıldığı zamanlarda geliştirilmiştir. Dolayısıyla elyafın değişik özellikleri, örneğin uzunlukları, kullanılan işlemin biçimlendirilmesinde yardımcı olmuştur. Yapay kesik ştapel uzunluğuna bağlı olarak bu sistemlerin hepsinde kullanılabilir. Akrilik iplik eğirme sistemlerinde, yani kamgam veya strayhgarn sisteminde pamuk sisteminden daha az iplik üretilmektedir.
Akrilik İplik Eğirmede Genel Sistemler
İplik temel eğirme sistemleri dört çeşittir:
- Ring (bilezikli) eğirme sistemi,
- Kelebekli eğirme sistemi
- Şapkalı eğirme sistemi
- Seyyar vargel eğirme sistemi
İkinci, üçüncü ve dördüncü yöntem bugün pek uygulanmamaktadır. En çok ring iplik makineleri kullanılmaktadır.
- Ring (Bilezikli) Eğirme Prensibi: Kamgam endüstrisinde kullanılanlarla pamuklu sistemde kullanılan makineler aynıdır. Ancak yün, bir pamuk makinesinde çalışmaz, bazı küçük farkların olması gerekir. Bu fark, genelde makinelerin çekim sistemindedir. Manşon çapları, bilezik, ekartman yünde daha büyüktür.
- Kelebekli Eğirme Prensibi: Bu yöntem İngiliz flayer sistemine benzer. Çalışma sistemi aynı flayer fitil makinesinde olduğu gibidir. İplik çıkış silindirlerini terk ettikten sonra ipliğin sarım merkezi konumunda bulunan bir rehberden (kısmen çatalların birinin etrafından ve çatal kolunun rehberinden geçip) bobine sarılır.
- Şapkalı Eğirme Prensibi: Dolgun, kaba ve bükümlü az ipliklerin üretiminde kullanılır. Şapkalı sistemde verilen büküm ön silindir hızına göre değişir. Çekim, büküm ve sarım kontinü bir proses halinde olur. İğ devri sayısı çekim bölgesi çıkış silindiri sevk hızına bağlıdır.
- Seyyar Vargel Eğirme Prensibi: Bu sistemde eğirme işlemi iki kademelidir. Fitil arabanın dışa çıkış hareketinde çekilir, içeri doğru hareketinde bükülerek masuraya sarılır.
Ring Eğirme Makineleri
Elyaf şeridinden iplik elde edilen makinelerdir. Daha geniş şekliyle doğal veya sentetik kesikli elyaftan oluşan fitil veya elyaf bandının istenen inceliğe çekilip büküldükten sonra elde edilen ipliğin masura veya kopsa ya da başka bir patrona sarıldığı makinelerdir.
Akrilik iplikçiliğinde kullanılan ring iplik makineleri küçük aksesuar değişiklikleri dışında pamuk iplikçiliğinde kullanılanların aynıdır. Şerit besleme ve çekim ve sarım sistemlerinde bir takım farklılıklar vardır.
Resim 3. 8. Zinser Ring iplik eğirme makinesi
Ring iplik makinelerinde hemen her tür iplik üretilmektedir. Pamuk, sentetik, kamgarn, yarı kamgarn, ştrayhgarn iplik üretilebilir. Seyyar vargelden daha verimli olan bu makine daha mukavemetli, ancak daha az yumuşak yün ipliği üretir. Çeşitli ring iplik makine konstrüksiyonları vardır. Bunlar üretilen ipliğin kalitesi, elyaf besleme şekli ve diğer makine konstrüksiyonlarına göre değişiklik gösterir.