Fitil Makinesinin Görevleri
- ) Çekmelerden gelen bantları çekerek istenilen inceliğe getirmek
- ) İstenilen inceliğe getirilmiş fitil şeridine ovalama veya bükümle gerekli olan mukavemeti kazandırmak.
- ) Fitili iplik makinesinde kullanılacak bobin şeklinde sarmak
Fitil Makinesi Çeşitleri
Hazırlama dairesinin en son makinesi olan fitil makinelerinden elde edilen fitil, iplik makinesinde kullanıma hazır hale gelmiş olur. Fitil makineleri iki değişik teknolojiye sahip olup, temelde ikiye ayrılır.
- Flayer fitil makinesi
- Finisör fitil makinesi
Bu makinelerin en temel farklılığı, flayer makinesinde fitile mukavemet vermek için büküm kullanılırken; finisör makinesinde mukavemet vermek için ise ovalama tekniği kullanılır.
Ovalama hareketi ile kazandırılan mukavemet, kısa ve kaba liflerden oluşan ince bantlarda tam olarak sağlanamaz.
Flayer Fitil Makinesi
Uzun stapel iplikçiliğinde kullanılan flayer fitil makineleri, pamuk iplikçiliğinde kullanılan standart flayerlerle aynı prensipte çalışırlar. Farkları, çekim silindirleri arasındaki ekartmanın ve çekim silindirlerinin çaplarının büyük olmasıdır.
Resim 3. 6. Flayer fitil makinesi
Akrilik–Pamuk karışımlarında da flayer fitil makineleri kullanılmaktadır. Bu makinelerde fitile hakiki (gerçek) bükümle mukavemet kazandırılır. Flayer Fitil makinesi üç kısımda incelenebilir.
Finisör Fitil Makinesi
Kısa elyaf için eğrilmeye daha uygun olan fitillerin elde edilmesi için kullanılan iplik hazırlık işlemlerinin son makinesi finisördür. Fransız sistemi olarak bilinen finisör fitil makinelerinin diğer fitil makinesine göre en önemli özelliği, fitil mukavemetini bükümsüz olarak ovalama tekniği ile sağlamasıdır.
Yalancı bir büküm şu iki hareketin toplamı şeklindedir.
- Çekim silindirindeki çekim noktasında, fitilin çıkış yönüne paralel bir dönme hareketi.
- Belirli bir frekansta çıkış yönüne dik olarak etki eden yatay ve doğrusal (ovalama) hareketi. Bu şekilde elyaf birbirine daha çok tutunur, kolay sarılır, taşınırken karışma tehlikesi olmaz.
Resim 3. 7. Dikey sarım ve çekimli finisör fitil makinesi
Elyaflar arası sürtünme arttığından çekilirken kontrol edilmesi de kolaylaşır. Topslar baretli çekme makinelerinden geçirilirken kademeli ve yavaş olarak düzgünleştirilir, çekilir ve inceltilirler. Çekim esnasında dublaj yapılarak düzgünlüğün artması sağlanır. Bantların durumu elyafın kalitesine, cinsine, tipine ve elde edilecek fitil numarasına bağlıdır. Makinelerin seçimi ve ayarlanması bu değişkenlere göre yapılır. İnceltilen bu bantlar ovalamalı çekim makinelerinde fitil haline getirilirler.
Ovalamalı çekim makinelerinde 5 – 11 çekim ve genellikle 2 dublaj vardır. Dublaj olmadığı zaman finisör bobinleri ikiz fitil olarak sarılır. Bu fitiller eğirme makinesi iğine beraber bağlanır. Verilen çekim istenilen numaraya göre değişir.