Buruşma genellikle selüloz esaslı kumaşlarda sıkça rastlanan kullanım sırasında istenilmeyen olumsuz bir özelliktir. Sentetik ve örme kumaşlarda daha az rastlanan bu özellik kullanım sırasında kumaş düzgünlüğünün kaybolması sonucunda görünümünün bozulmasına yol açar.
Buruşmazlık; kullanım kolaylığı açısından kumaşların belirli bir basınç altında kırıştırıldıktan sonra basınç etkisi kaldırıldığında eski formuna dönebilme yeteneğidir.
Resim 2.2: Buruşmazlık apresi yapılmış takım elbise
Buruşmazlık; bir tekstil kumaşının kullanım sırasında oluşan buruşukluklara karşı direncini ve onlardan kurtulma kabiliyetini ifade etmektedir. Kumaşın karşılaştığı fiziksel etkilerin yanında suyun da buruşmaya etki ettiği gözlenmiştir. Islanan selüloz lifleri şiştiklerinde formlarında değişiklik oluşur. Kurudukları zaman kazandıkları yeni formla kururlar. Kumaşta oluşan bu değişim çekme ya da buruşma olarak kendini gösterir. Ayrıca ıslanan lifler birbirleri içerisinde daha rahat hareket ettiklerinden kumaş yapısındaki değişiklikler daha fazla oluşur.
Buruşma özelliği ipliklerin yapısına, kumaşın dokuma desenine ve gördüğü terbiye işlemlerine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bu faktörler kullanım sırasında görünümü bozacağından giyimde kullanılan kumaşlarda buruşma özelliğinin en aza indirilmesi istenir.
Günümüzde buruşmazlık apre uygulaması; etek, ceket, takım elbise ve pardösü gibi giyimlik dokuma kumaşlarda tercih edilir.
Buruşmazlık Apre Maddeleri ve Görevleri
Buruşmazlık apresi melamin esaslı kimyasallar yardımıyla yapılır. Bu kimyasalların kumaş üzerine işlenebilmesi için çapraz bağ oluşturan reçinelerin formaldehit ile reaksiyon oluşturmaları gerekir.
Buruşmazlık Apresi Yapma
Buruşmazlık apresi, selüloz esaslı mamullerin ağırlıklı olduğu sentetik karışımı kumaşlarda ve viskon/ sentetik karışımı kumaşlarda yapılan uygulamalardır.
Kullanılan Yardımcı Kimyasal Maddeler ve Görevleri
- Buruşmazlık apre maddesi: Buruşmama özelliği kazandıran apre maddesidir. Reçine esaslı kimyasal maddelerdir.
- Çapraz bağlayıcı maddeler: Kullanılan apre maddesinin elyaf ile bağını kuvvetlendiren kimyasal maddedir. Yıkama haslığının yüksek olması istendiğinde kullanılması gereklidir.
- Katalizör: Çapraz bağlayıcı maddenin kullanılmadığı zamanlarda reaksiyon hızını dengelemek için kullanılan kimyasal maddedir.
- Asetik asit: pH genellikle 4,5–5,5 olarak uygulanır. Ortamın pH’ını sağlar.
- Islatıcı: Apre yapılacak kumaşın çabuk ıslanmasını ve düzgün kimyasal madde alımını sağlayan kimyasal maddedir.
Uygulanma Şekilleri Ve Reçeteleri
Pamuk/ sentetik karışımlarda ve Viskon/ sentetik karışımlarda uygulanacak apre reçetesi:
0,5- 1,5 g/l Asetik asit
30- 60 g/l Buruşmaz apre reçinesi
X g/l Magnezyum klorür
pH : 5
Soğukta fularlama
Sıkma efekti : % 70
Kurutma : 130 °C
Fikse : 180 °C de 30 saniye