Örgü kumaşlar; Bir veya birden fazla iplikten ilmekler oluşturup ilmeklerin birbirinin içinden geçirilmesiyle elde edilen kumaşlardır. Bu kumaşlara jarse veya triko da denilmektedir. Örgü kumaş elde etmede iki teknik bulunmaktadır. Bunlar, tek iplikle ve birden fazla iplikle örmedir.
- Tek iplikle örme: Tek iplikle yan yana oluşturulan ilmeklerin birbirinin· arasından geçirilmesiyle elde edilir. Bu örgünün tersi ve yüzü değişiktir. Bu teknikle, elde şiş ile veya makinede kumaş oluşturulabilir.
- Çok iplikle örme: Çok iplikle oluşturulan ilmekler, birbirinin arasından· geçirilerek kumaş elde edilir. Makinede oluşturulan bu kumaşlara enterlok denir. Triko veya jarseye göre daha sağlamdır.
Şekil 2.6: Düz örgü, 1×1 rib örgü, Haroşa örgü, İnterlok örgü
Örgü Çeşitleri Nelerdir?
Düz örgü (RL örgü, süprem, single-jarsey): En çok kullanılan bu temel örme yapısı kalın iplik ile düz yataklı makinelerde örülmüşse düz örgü, ince iplik ile yuvarlak yataklı makinelerde örülmüşse süprem veya single-jarsey olarak adlandırılır. Oldukça esnek olan yapının ön ve arka yüzleri farklı görünümdedir. Dengesiz olan düz örgülerde kenar kıvrılması ve dönme problemleri ile karşılaşılır.
Rib örgü (RR örgü): Enine elastikiyetlerinin çok yüksek olması nedeniyle lastik örgü olarak adlandırılan bu tip örgüler çift yataklı örme makinelerinde üretilir. Ön ve arka yatakta iğne eksiltme yöntemi ile çok değişik rib örgüler elde etmek mümkündür. En yaygın olarak kullanılanları ise her iki yatakta tüm iğnelerin (veya daha esnek bir yapı isteniyorsa ön ve arka yataklarda karşılıklı olarak birer iğne eksiltilerek) çalışması ile elde edilen 1×1 Rib (RR örgü, ribana) ile ön ve arka yataklarda iki iğne çalışıp bir iğne iptal edilerek örülen 2×2 rib (kaşkorse) örgülerdir.
Haroşa örgü (LL örgü): İki ucu dilli iğneli veya aktarma iğnesi bulunan V yataklı örme makinelerinde üretilir. Boyuna elastikiyeti yüksek olan örgülerdendir.
İnterlok örgü: İğneleri interlok düzeninde sıralanmış silindir-kapak makinelerinde üretilen bu örgü, içiçe geçmiş iki 1×1 rib yapısından oluşmaktadır. Enine elastikiyeti daha düşük olup pijama, eşofman, sweat-shirt gibi giysilerde kullanılır. Single- pike, Fransız çift pikesi, İsviçre pikesi gibi türevleri mevcuttur.
Astarlı örgü (futter): Ön yüzü düz örgü yapısında olan bu örgünün arka yüzünde belirli bir düzene göre yapılan iplik atlamaları mevcuttur. Arka yüzde kullanılan ve astar ipliği olarak adlandırılan iplik, zemin ipliğine göre daha kalın seçilir. Astar ipliğinin ön yüze bağlantısı askılarla yapılır ve bu da tek yataklı yuvarlak örme makinelerine özel bir mekanizmanın ilavesi ile gerçekleşir. Bu tip kumaşlar arka yüzü şardonlanarak veya şardonlanmadan eşofman, sweatshirt gibi dış giysilerde kullanılır.
