Öncelikle siyah takım elbise, smokin ve frak arasındaki farkı anlatarak başlayalım
Siyah Takım Elbise: Adı üzerinde, siyah renkte takım elbise…
Smokin: Siyah takım elbisenin daha resmi versiyonu. Klasik bir smokinin ceket yakaları, ceket düğmeleri, cep ağızları saten kaplı olur ve pantolonun yanlarında boydan boya siyah saten şeritler bulunur. Elbette bu tanımlamaya uymayan ya da dönemsel olarak moda olan (şu an için tamamen lacivert smokinler ya da lacivert saten yakalar gibi) modeller de bulunuyor, ancak takdir edersiniz ki ben her zamanki gibi smokinde de klasikçiyim…
Frak: Smokinin de resmi versiyonu. Ceket önden daha kısa (bel hizasında), arkası kuyruklu.
Frak modelleri
Yurt dışında birçok resmi törende smokin ve frak giyiliyor (Gönderilen davetiyelerde ne giyilmesi gerektiği açıkça belirtiliyor), ancak ülkemizde (bence maalesef) böyle resmiyette bir törenimiz artık bulunmuyor. Özellikle “sembolik de olsa” kraliyet ailelerinin bulunduğu ülkelerin milli bayram gibi özel günlerinde frak giyilen törenler düzenlenirken, frak bizde yalnızca Atatürk zamanında bu yoğunlukta kullanılmış, zaman içerisinde tamamen azalmış. Artık Cumhurbaşkanlığı yemin törenlerinde dahi kullanılmaz hale gelmiş. Sanırım yalnızca TBMM Başkanı frak ile toplantıları yönetiyor. Geçtiğimiz yıllarda Cumhurbaşkanımızın ziyareti sırasında İngiltere kraliçesi bir davet vermiş ve bizim memleketten bazı gazeteciler de davet edilmişti. Hepsi paşa paşa frak edinmek durumunda kaldılar, ancak böyle bir kültürümüz olmadığı için bir kısmı şıklığı geçtim, komikliklte zirve yaptılar. Hatta İngiliz basınında alay konusu olmuşlar
Kendi adıma frak giymem gereken bir toplantıya katılmam gerekmedi, bu konuda ayrı bir yazı yazana kadar smokin ile arasındaki farkı anlatırken ufak detaylar vermekle yetineceğim.
Neyse, gelelim smokinin faydalarına. Smokin balolarda, kendi nikah töreninizde, vb. resmi törenlerde giyilir. Smokin giyilmesi beklenen bir toplantı için gelecek davetiyede büyük ihtimal ile smokin giyilmesinin beklendiği belirtilir. Belirtilmemiş ve şüphe içinde iseniz, daveti veren kişiye telefon açıp sorunuz. Smokin ile katılmanız beklenen bir toplantıya sıradan bir takım elbise ile gitmeyiniz, “Ben gittim, oldu” demeyiniz. Askerliğimi yaptığım sırada 30 Ağustos resepsiyonuna katılmış idim görevli olarak, subaylar olarak aylar öncesinden “mestres” (askeri smokin) derdine düşmüş iken, dönemin başbakanı lacivert takım elbise ile gelivermişti. Kerhen gelmiş olduğunu sözsüz gayet güzel ifade etmişti. Davet sahibini ve ilgili daveti önemsemediğinizi özellikle vurgulamak istemiyorsanız, lütfen gereği gibi giyinerek davete icabet ediniz.
Smokin modelleri
Yine dağıttım konuyu, ama hop topladım: Ben smokinin içine ata yaka gömlek ve siyah papyon kullanıyorum. Düz yaka gömlek de kullanılıyor ama bence smokinin siyah takım elbiseden biraz farkı olmalı. Ya da nikah töreninde papyon yerine fular kullanılıyor; o zaten smokin değil başka bir şey oluyor bence (Ama ne oluyor bilmiyorum). Siyah papyonu özellikle söylüyorum, çünkü beyaz papyon frak ile kullanılıyor. Papyonu da hazır bağlanmış değil kravat gibi kendinizin bağlayacak şekilde tercih etmenizi öneririm. Kesinlikle çok daha doğal duruyor. Başlangıçta bağlamakta biraz zorlanabilirsiniz ancak alışınca kravat bağlamaktan bir farkı yok. Ayrı bir yazı ile papyon bağlamayı da anlatırım.
Gömlek olarak önü akordeon körüğü gibi olan modeller (artık adı ne zıkkımsa bilmiyorum, o derece hoşuma gitmiyor ) de kullanılıyor ama ben tasarım konularda düz ve sadeci bir insan olduğum için düz gömlekler kullanıyorum. Siyah kol düğmeleri ve hatta gömleğin ön düğmeleri için de siyah düğmeler (ya da siyah düğme kaplamaları) kullanabilirsiniz; zira beyaz düğmeler yine frakta kullanılıyor. Frak için önü kalıp gibi sert (kolalı ya da içten destekli) özel gömlekler giymek gerekiyor.
Yine beyaz bir cep mendili kullanabilirsiniz. Yukarıda bahsettiğim düz ve sade anlayış ile ben düz katlanmış olarak tercih ediyorum.
Siyah takım elbise modelleri
Smokin pantolonlarında kemer için brit bulunmaz, haliyle kemer takılmaz. Eğer pantolon düşüyorsa, siyah pantolon askısı kullanabilirsiniz.
Gömleklerin pantolondan işkembe gibi sarkması ile oluşan çirkin görüntüyü kapatmak için siyah kuşak ya da siyah yelek kullanılıyor; ancak ben ikisini de tercih etmiyorum. Hele kuşak bana ziyadesiyle itici geliyor. Gömleklerimi belime oturacak şekilde slim fit tercih ettiğim ve smokinin önünü ilikleyerek kullandığım için “işkembe gömlek sendromu” gibi bir endişem bulunmuyor (Frak ile yelek giymek gerekiyor; gündüz siyah, gece beyaz [daha resmi]).
Ayakkabı olarak tanım gereği rugan ayakkabı kullanmak gerekiyor. Ancak şahsen rugan ile aramızda pek hoş bir ilişki olmadığı için ben rugandan daha az, ancak normal deriden daha parlak olan “açma deri” ayakkabıları tercih ediyorum. Elbette bağcıklı ve kösele tabanlı olacak şekilde. Ancak olur da bir gün frak giyecek olursam, rugan şart…
Bir de beyaz (daha doğrusu krem rengi) smokin ceketleri bulunuyor. Bunlar yazın deniz kenarında, ya da teknede, gemi güvertesinde yapılan, vb. törenlerde tercih edilebilir. Haliyle, Ankara’da kışın bir törene giderken beyaz ceket giymek abes olur.