Artan dünya nüfusu ve gelişmekte olan ülkelerin kalkınması ile birlikte lif tüketimi geçtiğimiz birkaç on yıldır sürekli olarak artmaktadır. Bu durum endüstri ve tüketim sonrası atıkların artmasına yol açmıştır. Avrupa geri dönüşümde ön sıralarda yer almasına rağmen 10 milyon tonluk tekstil tüketimi ile en büyük tüketici ve dünyada 2. büyük üreticidir. Şu anki nüfus artış oranı ve ekonomik eğilimlere göre 2025’e kadar Avrupa lif ve tekstil tüketimi yıllık 12 milyon tonu aşacaktır.

Şu anda çelikte %80, kağıtta %65 ve plastiklerde %30 oranında geri dönüşüm sağlanmaktadır, tekstiller ise %15-20 oranı ile alt sıralarda yer almaktadır. Gerçekte Avrupa Birliği tüketicileri yılda 5.8 milyon ton tekstil ürününü ıskartaya çıkarmaktadır. Sadece 1,5 milyon ton tekstil ürünü tüketim sonrası geri dönüşümde kullanılmakta, çoğunlukla yardım kuruluşları ve endüstriyel kuruluşlarda değerlendirilmektedir. Kalan 4,3 milyon ton ise çok büyük miktarda kullanılmayan ikincil ham madde olarak ve çevrede oluşturduğu negatif ekolojik etki ile çöp alanlarına gitmekte veya belediyenin çöp fırınlarında yakılmaktadır.

Tekstilde geri dönüşüm tüm endüstriler içerisinde altlarda olmasının yanında, problem, dünyayı koruma sorumluluğu ile toplum tarafından talep edilen, sürdürülebilir çevre için uyumlu bir stratejinin olmaması nedeniyle büyümektedir. Bu nedenlerle üretilen tekstil materyallerinin geri dönüşümle ekonomiye kazandırılması ihtiyacı kaçınılmaz şekilde bizi beklemektedir.

Tekstil Geri Dönüşüm Süreci

Kumaş veya tekstil atıklarının geri dönüştürülmesi, imalatında kullanılmış giysi, elyaf veya giysi kalıntılarının yeniden kullanımı için gerçekleştirilen süreçtir. Tekstilde geri dönüşümün amacı, kirliliği azaltmak, çevreyi ve insan sağlığını korumak, atılan giysilerin veya yeni üretilen kumaşlar için yeniden işlenmesine izin veren diğer kaynakların yeniden kullanımı için tekstil atıklarının işlenmesidir.

Giyim kumaşları genellikle parçalanabilen bir malzeme olan pamuktan ve sentetik plastikten yapılır, tekstil bileşimi dayanıklılığı ve geri dönüşüm yöntemini etkiler.

Giysiler renklerine göre sınıflandırılır, bu da tekrar boyanmalarını engeller, bu da enerji ve kirleticilerden tasarruf anlamına gelir.

Kumaşlar, parçanın nihai kullanım amacına bağlı olarak, lif olarak parçalanır veya seçilen diğer liflerle karıştırılır. Karışım temiz taranır ve lifler karıştırılır ve eğrilmeye veya dokumaya hazır hale gelir. Lifler ayrıca şilte üretimi için sıkıştırılabilir.

Geri dönüştürülmüş tekstillerin kullanılması için başka bir seçenek de, araçlar için yalıtım malzemesinin bir parçası olarak, tavan keçeleri, duvar kaplamaları ve mobilya dolgusu olarak kullanılmasıdır.

Sadece polyester olan giysiler için işlem farklıdır, yapılan ilk şey düğmeleri ve fermuarları çıkarmaktır, giysiler küçük parçalara ayrılır, bunlar granüle edilir ve ardından küçük topaklar oluşturulur. Peletler, eritilen ve yeni polyester kumaşlar yapmak için kullanılan yeni bir lif halinde bükülen küçük polyester parçalarına polimerize olur.

Tekstil atıklarının işlenmesinde genelde takip edilen ana aşamalar aşağıdaki gibidir:

• Manuel sınıflandırma ve hammadde türlerini ayırma
• Yeni liflerin dönüştürülmesi için defibrasyon veya ezme gerçekleştirme
• Elde edilen liflerin temizleme ve karıştırma için gönderildiği taraklama
• Malzemenin daha sonraki dokuma işlemleri için eğrilmesi

Kumaş Geri Dönüşümü

Tekstil geri dönüşümünden veya geri dönüştürülmüş kumaşlardan bahsetmek neden önemli? Modanın üretilme ve tüketilme şeklini durdurmanın ve yeniden düşünmenin gerekli olduğu bir süreçten geçiyoruz. Bunu yapmanın yollarında biri, moda endüstrisinin ürettiği tonlarca tekstil atığını aza indirmek için olası bir çözüm olarak ister giysiler ister kumaşlar olsun geri dönüşümü ciddi şekilde düşünmektir.

Tekstil endüstrisi, gezegendeki en kirletici ikinci endüstridir, rejenere kumaşının önemini anlamak için bunun farkında olmak çok önemlidir. Çarşaflar, giysiler veya kullanılmış ayakkabılar, yeniden kullanılmak veya geri dönüştürülmek yerine genellikle çöpe atılan ürünlerdir. Tekstil dünyası bu konuyla alakalı yavaş yavaş çözümler bulmaya başladı. Dünyada bu konuyla alakalı birçok yönetmelik ortaya çıktı. Fransa’dan örnek verecek olursak, 2007’den beri Fransız yönetmelikleri “profesyonel giyim ürünlerinden kaynaklanan atıkların geri dönüştürülmesine ve arıtılmasına katkıda bulunması gerektiğinden” bahseder.

Moda endüstrisindeki en büyük sorun tekstil israfından gelir. Her yıl milyonlarca ton tekstil atığı, hızlı moda endüstrisinden gelen giysiler ve üretim artıklarının atılmasının bir neticesi olarak çöplüklere atılıyor. Bu atılan kumaşların çoğu ne organik ne de doğaldır, bu sebeple dünyaya geri dönmeden önce ayrışması binlerce yıl sürebilir ve bu süreçte, tüm gezegeni kirleten yüz binlerce mikroplastik parçacık salar. Tekstil atıklarının gezegen üzerindeki etkisini azaltmaya yardım etmenin yollarından biri, geri dönüştürülmüş tekstillerden yapılmış giysiler satın almaktır.