Tela Nedir?

Tela, giysiden beklenen görünüm, kalite ve etkiyi elde etmek amacıyla kumaşa farklı yöntemlerle tutturulan yardımcı malzemedir. İşlenen kumaşa, hacim ve direnç kazandırıp giysiye verilecek biçime katkıda bulunurlar. Böylece kumaşın dikim, yıkama, ütüleme gibi işlemlerde karşılaşabileceği sorunlarda kumaşa destek rolü oynarlar. Görevleri, giysinin biçim ve dayanımını desteklemek, buruşmaya yatkınlığını azaltmak, kumaşa belli bir sertlik ve form kazandırmaktır. Telalar, doğal ya da kimyasal liflerden elde edilebildiği gibi, son dönemlerde yaygın bir biçimde elyaf tülbenti olarak, nonwoven (dokusuz yüzey) üretim teknikleri ile üretilmektedir.

Telaların Kullanım Amaçları

Uygulandığı bölgede esnemeyi, kırışmayı önlemek ve şekli korumak, Yaka, klapa, manşet, pat, cep ve cep kapaklarına destek sağlamak; tok bir tuşe (dokunum) kazandırmak, bunlarda kıvrılmayı engellemek, Takım elbise ve paltolarda vücut bölümlerinin desteklemek, belirli bir şeklin verilmesi ve omuz bölümlerini birleştirmek, Düğme ve ilik alanlarını takviye etmek, Çeşitli kenar bölgelerde takviye ve düzgünlük sağlamak, Kemer ve bel şeritlerine sertlik ve destek vermektir. Tela denildiğinde algılanan kavram genellikle “Yapışkan Tela” dır. Yapışkan Tela: Bir yüzeyi yapışkan madde ile kaplanmış olan tekstil yüzeyi ile, onu kaplamada kullanılan reçinenin oluşturduğu malzemedir. Kaplama: Kumaşa tutunmayı sağlayan yapıştırıcı malzeme olup, ısıtıldıklarında eriyen soğuduklarında da başlangıçta sahip oldukları katı hale dönen sentetik reçinelerdir. Kumaş: Kaplamanın oturtulduğu tekstil yüzeyi olup dokuma, örme ve dokusuz yüzey (nonwoven) üretim teknikleri ile üretilirler.

Çeşitli telalar

Tekstil Yüzeylerine Göre Tela Çeşitleri

Dokusuz Yüzey (Nonwoven) Telalar: İpliğe dönüştürülmemiş, doğal ya da kimyasal liflerin, özel bir takım yöntemlerle birbirine bağlanmasıyla oluşturulan tekstil yüzeylerinin, çeşitli yapıştırıcılarla ve çeşitli yöntemlerle kaplanmasıyla elde edilen telalardır. Dokunmamış telalar ucuz olması, pek çok çeşidinin bulunması ve kolay işlenebilir olması bakımından oldukça yaygın bir biçimde kullanılmaktadır.

Dokuma Telalar: Dokuma yüzeylere, çeşitli yöntemlerle bir kaplamanın oturtulmasıyla elde edilen telalardır. Dokuma telalar, genellikle dış giyimde en ve boy yönünde kullanılır, giysilerde ön yüze muntazam bir duruş ve mukavemet (sağlamlık) vererek giysiden beklenen etkiyi sağlar. Dokuma telalar, hammaddesi, dokuma sıklığı, iplik kalınlığı, dokuma yapısı, kumaş ağırlığı bakımından farklılık gösterirler.

Örgü Telalar: Örme yüzeylere uygulanan kaplamalarla elde edilen telalardır. Örgü telaların en önemli avantajı yüksek esneme özelliğine sahip olmasıdır. Dış giyimde ve esneme özelliği olan kumaşlarda kullanılmaya uygundur.

Telalar kullanıldığı yere göre ince, kalın olabilir.

Tela Seçiminde Dikkat Edilecek Hususlar: İstenilen kuru temizleme, yıkama, ütüleme, kurutma değerlerine uygunluk, Kumaş cinsine ve işlenişine uygunluk, Giysiden beklenen etkiye ve kullanım bölgesine uygunluk, İstenilen tuşeye (dokunum) uygunluk, Giysinin cinsine, modeline, rengine uygunluk, Kumaşla telanın, birleştikten sonra maruz kalacakları dış etkilere aynı tepkileri vermeleri, Kumaşla tela mutlaka bir ön uygulamadan geçirilip sonuçlarının göz ardı edilmemesidir.

Tela Çeşitleri Nelerdir ve Nasıl Uygulanır?

Kıl Tela: Ceket ve mantolarda göğüs bölgesini destelemek ve dik duruşa yardımcı olmak için kullanılır. Farklı dokuma ve ağırlıklarına göre çeşitlilik gösterir.

Yaka Telası: Diğer bir adı Dok Teladır. Dik durması istenilen, gömlek yakası, balenli kıyafetlerde kullanılır. Sıkı ve yumuşak olarak iki tipi vardır.

Müslin: Yazlık elbise ve tuvaletler için kullanılır. Pamuklu yapısı ile ince pamuklu elbiselerin astarlanmasında da kullanılır.

Organze: Hafif pamuklu organze, ince ve şeffaf kumaşlarda kullanılır. Parlak kumaşları destekleyip, yapılı görünmeleri için saf ipek organze iyi bir seçimdir. Gelinlik eteği gibi geniş alanlarda da kullanılabilir.

Non-Woven Dikme Tela: Kol ağzı, yaka gibi küçük alanlarda kullanmak için elverişlidir

Uygulama (Yapışkan Tela)

Ana kumaşın ters tarafı yukarı gelecek şekilde ütü masasına yerleştirilir. Telanın yapışkanlı yüzü kumaşın üzerine konur. Yapışkanlı yüzü tırtıklıdır ve daha parlaktır.
Ütü bezini yerleştirip, beze elinizle su serpiştirin ya da fıs fıs yardımıyla su sıkın.
Ütüyü sabit şekilde tek noktada 10 saniye kadar tutup diğer taraflara geçin. Ütüyü alışılan şekilde sağa sola hareketlerle ütüleme işlemi yapmayın. Sabit tutmak önemli.
Kumaşı kıvırıp telanın yapışıp yapışmadığının kontrolünü yapın ve yapışmayan bir yer varsa tekrar ütü basın.
Parçayı hareket ettirmeden önce soğumasını bekleyin. Sıcakken hareket ettirirseniz tela yeniden şekillenebilir ve bozulabilir.

Telanın Mobilyada Kullanıldığı Yerler

Mobilya sanayisinde oturak süngeri olan ürünlerin tamamında sünger altlarında tela kullanılmaktadır. Ayrıca Lastik Kolonlu Metal (LKM) malzemelerinde çıta aralarında ses gelmemesi için de kullanılmaktadır. Kanepelerde oturak kısmına oturulduğu zaman ve sırt kısmına yaslanıldığı zaman LKM de kavak çıtalarla metal kısımlar arasına, metal üzerine ve metal ile kavak çıta arasına tela kullanılmaktadır. LKM de kullanılan telalar Şekil 1.8’de verilmiştir.

Şekil1.8. LKM de tela kullanım yeri

Berjer dış kollarında ve dış arka kısımlarında tela kullanılmaktadır. Berjer ve kanepelerin iç arka kısımlarında alt bez, kanepe kol altlarında, kol iç kısımlarında, kumaş kullanılan kolların iç kısımlarında, kapitonede, kol giydirmelerinde tela kullanılmaktadır. Nakış alt telası (20 gr tela) ise oturak minderlerin kaymaması için minder altına, font üstüne kullanılmaktadır.

TEKSTİLDE TELA NEDİR