EN ÇOK KULLANILAN 10 SENTETİK KUMAŞ TÜRÜ

Sentetikler, pamuk veya ipek gibi doğal olarak oluşan ürünlere alternatif olarak yaratılan insan yapımı kumaşlardır. Bu kumaşlar, kömür, petrol veya doğal gazdan yapılan kimyasalları harmanlayan özel üretim süreçleri kullanılarak oluşturulur. Bu ürünler daha sonra kumaşa dokunan lifler halinde kalıplanır.

Günlük yaşamınızda görebileceğiniz yaygın sentetiklerin tüm ayrıntılarını açıklayan bir rehberiniz varsa, yeni kıyafetlerinizi seçmek çok daha kolay olabilir. Sentetik kumaşın tam olarak ne olduğunu ve müşteri olarak size sunulan farklı türleri öğrenmek için okumaya devam edin.

Sentetik Kumaş Nedir?

Tarihin çoğu boyunca giysiler, pamuk, yün, deri ve ipek formları dahil olmak üzere doğal olarak oluşan liflerden yapılmıştır. Bununla birlikte, tüketicinin kumaş talebi artarken, mevcut bu doğal kaynakların miktarı artmadı. Bu nedenle birçok üretici, müşterilerin beklediği özellikleri eklerken doğal ürünleri taklit edebilen insan yapımı seçeneklere yönelmiştir.

Kısacası, bu kumaşlar kimyasal işlemler kullanılarak yapılır. Farklı kimyasal kombinasyonları, piyasadaki farklı sentetik türlerini ve her birinin sahip olduğu benzersiz özellikleri üretecektir. Bu kimyasallar, satın aldığınız giysilerin aşınmasını, rahatlığını ve uzun ömürlülüğünü artıracaktır.

Sentetik Elyaflar Nelerden Yapılır?

Çoğu sentetik elyaf, kömür, petrol veya doğal gaz gibi malzemelerden oluşturulan kimyasallardan yapılır. Ancak bu ürünlerin günlük hayatımızda gördüğümüz kumaşlara dönüşmesi için kapsamlı bir sentez sürecinden geçmesi gerekmektedir.

Spesifik olarak, sentetik lifler, polimerizasyon adı verilen bir işlemle üretilir . Bu işlem, tek tek kimyasal monomerler, polimer adı verilen zincirler oluşturmak için bir araya getirildiğinde gerçekleşir. Sıvı kimyasal polimerler daha sonra kalıplardan geçerek iplikler veya lifler oluşturmaya zorlanır ve bunlar daha sonra giysi dokumak için iplikler halinde bükülebilir.

Kullanılan bireysel kimyasallar, bu liflere ve kumaşlara tipik olarak doğal ürünlerde bulunmayan benzersiz özellikler kazandıran şeydir. Sonuç olarak birçok sentetik su geçirmez, leke tutmaz, kırışmaz ve hatta aleve dayanıklıdır.

10 Sentetik Elyaf ve Kumaş Örneği

Farkında olsanız da olmasanız da, muhtemelen eviniz ve gardırobunuz birçok farklı sentetik içerir! Mevcut en yaygın seçenekleri görmek ve satın aldığınız ürünleri daha iyi anlamak için bu listeye göz atın. Pek çok ürünün kendi içinde bu farklı liflerin bir karışımını içereceğini unutmayın.

1.Polyester

Polyester, müşteri olarak kullanabileceğiniz tüm sentetikler arasında muhtemelen en iyi bilinenidir. Polietilen tereftalat olarak bilinen bir polimerden yapılmıştır. Bu kimyasalın güçlü ve sert olması, aşınmaya ve yırtılmaya karşı iyi tutunan kumaşlar oluşturmasıyla bilinir.

Dünya Savaşı sırasında paraşütler ve diğer savaş malzemeleri için kullanılabilecek yeni bir kumaş olarak geliştirildi. Savaştan sonra üreticiler bu yeni malzeme için tüketici pazarları bulmaya başladılar. O zamandan beri polyester her türlü giyside, ev tekstilinde, döşemede ve hatta halatlarda ve kordonlarda kullanılmıştır.

Polyester kumaşlar şekillerini iyi tutar ve dayanıklıdır. Kolayca lekelenmeye yatkın oldukları için kullanışlı olan yıkanmaları kolaydır. Polyester, giyilmesi yumuşak olduğu halde kırışmaya karşı dirençli olduğu için giyim endüstrisinde özellikle çok sevilmektedir.

2. Êlastan (Tayt)

Spandeks, elastik, vücuda oturan, esnek ve rahat kıyafetler oluşturduğu için giysilerde yaygın olarak bulunan bir elyaftır. Likra veya elastan da dahil olmak üzere birçok isimle anılır ve genellikle diğer liflerle harmanlanarak onlara ekstra esneklik kazandırılır.

Spandex ilk olarak 1950’lerin sonlarında, kauçuk ürünlerin yerini alacak bir ürün ararken keşfedildikten sonra piyasaya çıktı. O zamanlar, yalnızca belirli ağaç türlerinden elde edilebilen doğal kauçuğa alternatifler için yüksek talep vardı. Doğal kauçuk ağaçlarının büyümesi uzun zaman alır ve mevcut sınırlı miktarlar hızla kullanılır.

Spesifik olarak, spandeks, polyester ve poliüretan polimerler kullanılarak oluşturulmuştur. Bu kimyasallar, neme karşı dayanıklı olmasını sağlayarak, onu giyerken teri emmeyen spor giyim veya atletik giysiler için mükemmel hale getirir.

3. Rayon

Rayon, bitkilerin ve bitkisel liflerin kimyasal olarak işlenmiş hücre duvarlarından gelen selülozdan yapılmış benzersiz bir kumaştır. Her türlü giyside kullanılır ve ipeğe benzer özelliklere sahiptir.

Bu nedenle, %100 suni ipek olan birçok kumaş, tıpkı gerçek ipek gibi, yalnızca kuru temizlemedir. Suni ipek, yıkanırsa genellikle küçülür, solar veya boya akar.

Rayon yapma teknolojisi ilk olarak 1800’lerin sonlarında, üreticilerin doğal ipeğe daha ucuz alternatifler aramasıyla ortaya çıktı. Rayon temel bir kumaş olmuştur ve bu teknolojiler kademeli olarak gelişmiştir.

Günümüzde suni ipek genellikle spandeks gibi diğer liflerle harmanlanmaktadır. Bu, kumaşın sertliğini azaltmaya yardımcı olur ve giysilerin normal bir çamaşır makinesinde yıkanmasını sağlar. Rayon karışımları hala emiciliğini korur ve genellikle tek başına rayona göre giyilmesi çok daha rahattır.

4. Naylon

Naylon, muhtemelen günlük yaşamınızda karşılaştığınız başka bir sentetiktir. Sıvıları emmeme konusunda mükemmel olduğu için, herhangi bir giysinizde suyu itiyormuş gibi görünen naylon bulabilirsiniz. Bu giysiler genellikle statik ve hafiftir ve kumaş güçlüdür ve yırtılmaya karşı dayanıklıdır.

Naylon ilk olarak 2. Dünya Savaşı sırasında ipek ve kenevir paraşütlerinin yerini almak üzere pazarlandı. Savaştan önce kumaşların %80’i veya daha fazlası doğal liflerden yapılıyordu. Ancak 1945’te naylon popülaritesini artırdı ve üretilen kumaşların %25’ini oluşturdu.

Naylonun yıkanması kolaydır ve çok çabuk kurur. Doğal olarak esnektir, ancak daha iyi aşınma ve his sunan karışımlar vermek için genellikle diğer liflerle karıştırılır. Naylon kendi başına statik olabilir ve yüksek sıcaklıklara veya aleve maruz kaldığında eriyebilir.

5. Akrilik

Akrilik, petrol veya kömür bazlı kaynaklardan gelen kimyasal akrilonitrilden oluşturulan sentetik bir elyaftır. Çok hafif bir kumaştır ve günlük aşınma ve yıpranma için güçlü ve sağlamdır. Yün gibi sıcak olduğu için kışlık giysilerde yaygın olarak kullanılır. Battaniyelerde ve diğer ev tekstillerinde de akrilik bulabilirsiniz.

Akrilik ilk olarak 1940’larda üretildi ve dünya çapındaki müşteriler arasında hızla popülerlik kazanmaya başladı. 1950’lerde birçok üretici akriliği yüne alternatif olarak kullandı. O zamandan beri rafine edilmiş ve giyim, halı, döşeme ve diğer birçok ev kumaşında kullanılmıştır.

Akriliği, uzun süreli kullanımdan sonra kolayca tüylenebilen pürüzlü yüzeyinden tanıyabilirsiniz. Sıcağı içeride tutacak şekilde tasarlandığından çok fazla nefes almaz. Ancak akrilik, dünyanın daha soğuk bölgelerinde yaşıyorsanız satın almak için mükemmel bir kumaştır .

6. Mikrofiber

Mikrofiber, polyester, poliamid (naylon) veya suni ipek gibi liflerden yapılmış son derece ince bir kumaştır. Bu lifler o kadar sıkı dokunmuştur ki, kumaş genellikle hava koşullarına, özellikle yağmura karşı dayanıklı hale gelir. Bu nedenle mikrofiber, spor ve dış giyim için popüler bir kumaştır.

Mikrofiber yaratma yolculuğu ilk olarak 1950’lerin başında tekstil üreticilerinin üretmek için yeni hafif kumaşlar aramaya başlamasıyla başladı. Mikrofiber, hem giyim hem de ev temizlik ürünleri için Avrupa’da hızla favori bir kumaş haline geldi. 1960’larda üreticiler, tüketici talebini karşılamak için mikrofiber seri üretime başladı.

Bugün, mutfağınızda muhtemelen temizlik için lifler, mutfak havluları, paspaslar ve diğer kumaşlar şeklinde mikrofiber bulabilirsiniz. Bazı kıyafetlerinizde, özellikle ceketlerde, atletik giysilerde ve suni süet kullanan ürünlerde de bulabilirsiniz.

7. Neopren

Neopren kumaş, kauçuğa veya diğer doğal ürünlere su geçirmez, sentetik bir alternatiftir. Isıyı tutan oldukça esnek kumaşlar oluşturmak için lifler halinde gerilen ve dokunan polikloroprenden yapılır.

Bu nedenle, neopren genellikle dalgıç kıyafetleri, dalış kıyafetleri ve mayolar oluşturmak için kullanılır. Neopren kullanan bu ürünler, siz yüzerken sizi sıcak tutacak ve vücudunuza tam oturması için esneyecektir. Muhtemelen en sevdiğiniz plaj kıyafeti neopren içerir.

Diğer birçok sentetik elyaf gibi, neopren de dünya çapında tedarik azaldığında kauçuğun yerini almasına yardımcı olmak için yaratıldı. 1930’da, Notre Dame Üniversitesi’ndeki bir kimya profesörü, neopren olarak bilinen şeyi yapmak için ilk kimyasalları başarıyla geliştirdi. Sentetik malzeme, bu erken keşfin ardından hızla piyasaya çıktı.

8. Asetat

Asetat , selülozdan türetilen başka bir sentetik elyaftır. Kırışmaz ve büzülmeye dirençli kumaşlara dokunduğu için özellikle popülerdir. Asetat, giyildiğinde kumaşlara zarif bir his vermeye yardımcı olur ve sıklıkla elbise veya resmi kıyafetlerde kullanılır.

Asetat, suni ipekten sonra üretilen en eski sentetik liflerden biridir. İlk olarak 1920’lerde askeri uygulamalarda kimyagerler tüketici kullanımı için nasıl boyanacağını anlayana kadar kullanıldı.

Asetat üretimi oldukça ucuzdur, ancak yapısı genellikle yalnızca kuru temizleme olduğu anlamına gelir. Uzun süreli kullanımdan sonra nadiren küçülür ve tüylenme yapmaz. Bonus olarak, güveleri, küfü ve küfü uzaklaştırdığı bilinmektedir.

9. Polivinil Klorür (PVC)

Daha yaygın olarak PVC veya vinil olarak adlandırılan Polivinil Klorür, su geçirmez ve kauçuksu bir kumaştır. Dokunulduğunda sert ve parlaktır, bu da silerek temizlemeyi kolaylaştırır. Dış kısmı parlak plastik bir kaplama ile kaplanmışken, içi polyester bir sırta sahiptir.

PVC ilk olarak 1920’lerde bilim adamlarının kauçuk ve metali bağlamak için yeni kimyasallar geliştirmeye çalıştıkları zaman yaratıldı. Bu deneylerden arta kalanlar atıldı ve sonunda Waldo Semon adlı bir bilim adamı bunları kimyasallar ve ısıyla karıştırarak PVC oluşturdu.

Günlük yaşamınızda muhtemelen yağmurluklarınızda veya sahip olabileceğiniz herhangi bir koruyucu giyside PVC görüyorsunuz. Ayrıca ayakkabılarda, kumaş afişlerde, spor salonu matlarında ve hatta dış mekan çadırlarında ve barınaklarda topuklu ayakkabı yapmak için yaygın olarak kullanılır.

10. Suni Kürk veya Deri

Genellikle ‘sahte’ kürk veya deri olarak adlandırılan sentetik kürk veya deri, doğal hayvansal ürünlere alternatif olarak yaratılmıştır. Bu kumaşlar genellikle bu hayvansal ürünlere göre daha sürdürülebilir ve etik alternatiflerdir. Bu nedenle birçok giyim tasarımcısı hayvansal ürünleri tasarımlarında tamamen terk etmiştir.

Bu sentetik seçenekler, ortalama müşteriler için uygun fiyatlı olacak şekilde oluşturuldu. Buradaki fikir, aynı masrafa girmeden üst sınıf stilleri taklit eden giysiler yaratmaktı. Sektör, 1919-1928 yılları arasında ABD hükümetinin doğal kürklere %10’luk bir vergi uygulaması ve onları yalnızca en zengin müşterilerin kullanımına sunmasıyla yükselişe geçti.

Giysilerinizde, özellikle kışlık ceketlerde, şapkalarda ve giysilerde muhtemelen suni kürk veya deri göreceksiniz. Bu ürünleri suni kürk kilimlerde, suni deri cüzdanlarda, sentetik araba döşemelerinde ve doğal ürünler bulmayı beklediğiniz diğer ürünlerde de görebilirsiniz.

Doğal ve Sentetik Elyaf Arasındaki Fark Nedir?

Doğal ve sentetik lifler arasındaki temel fark, sentetik ürünlerin kimyasal işlemlerle insan yapımı olmasıdır. Genellikle doğada bulunan ve miktarı sınırlı olabilen doğal liflere uygun fiyatlı alternatifler olarak yaratılırlar.

Doğal lifler, giysiye dokunabilen nihai bir ürün elde etmek için genellikle daha az işlem gerektirir. Bu lifler genellikle pamuk, keten, kenevir veya jüt gibi selüloz bazlı ürünleri içerir. Diğer doğal seçenekler arasında yün, deri, tiftik veya ipek gibi hayvansal ürünler bulunur.

Sentetik lifler, kumaşa dokunmadan önce üretmek için kapsamlı kimyasal işlemler gerektirir. Oluşturulmalarında kullanılan polimerler doğal olarak oluşmazlar ve bunun yerine petrol, petrol, kömür veya doğal gazdan elde edilirler.

Sentetik Elyaf Özellikleri

Sentetik liflerin kesin özellikleri türden türe değişebilir. Ancak bir bütün olarak pürüzsüz ve parlak olma eğilimindedirler ve aynı zamanda birçok doğal alternatiften daha güçlü kumaşlar oluştururlar. Çoğu sentetik, yüksek sıcaklıklarda kolayca erir ve yandığında kimyasal dumanlar çıkarır.

Bunun ötesinde, bireysel özellikler, liflerin ne için yaratıldığına bağlıdır. Birçok sentetik, hızlı kurumadan önce nemi emmede mükemmeldir. Diğerleri su geçirmez olacak şekilde tasarlanmıştır, yani sıvılar yüzeyden akar.

Birçok sentetik esnek veya elastik olacak şekilde tasarlanırken, diğerleri sert ve katıdır. Ne olursa olsun, çoğu sentetik uzun ömürlüdür ve atılsa bile parçalanması uzun zaman alır.

Sentetik Elyafların Kullanım Alanları

Piyasada bulunan çok çeşitli sentetikler ile bu elyaflar çeşitli endüstrilerde kullanılmaktadır. Bu sektörler elbette giyimi de içeriyor. Ancak sentetikler aynı zamanda askeri, havacılık ve medikal ürünlerin yanı sıra inşaat, otomotiv iç aksamı ve denizcilik ürünlerinde de yaygın olarak kullanılmaktadır.

Birçok üretici, ihtiyaçlarını karşılamak için kendi benzersiz sentetiklerini yaratır. Bir üretici, rahat spor kıyafetleri yapmak için naylon ve elastiki harmanlayabilirken, bir başkası kaba halatlar veya balık ağları yapmak için naylonu tek başına kullanabilir. Sentetiklerin güzelliği, tüketiciler için yeni ürünler yaratmak üzere sınırsız şekillerde birleştirilebilmeleridir.

Bir Elyafın Sentetik Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?

Bir elyafın sentetik olup olmadığını anlamanın en kolay yollarından biri yanma testi yapmaktır. Bir yanık testi ile, sentetik elyaf içerip içermediğini belirlemek için küçük bir kumaş parçasını dikkatlice ateşe verebilirsiniz. Sentetik lifler belirli şekillerde yanacak ve ardından arkasında belirgin küller bırakacaktır.

Özellikle kumaş parçanızın bir köşesini tutuşturup dumanın kokusuna ve rengine dikkat edebilirsiniz. Sentetik lifler, kimyasallar veya yanan plastik gibi kokan koyu bir dumana sahip olacaktır. Sentetik malzemelerin külleri genellikle sert bir erimiş plastik benzeri malzeme yığını olacaktır.

Pamuklu kumaşlar yanan kağıt gibi kokar ve geride yumuşak küller bırakır. Yün gibi diğer doğal lifler yanık saç gibi kokar ve parmaklarınızla kolayca parçalanabilecek kırılgan küller bırakır.

Bir yanma testi yaparsanız, bunu her zaman dışarıda, diğer yanıcı malzemelerden uzakta yaptığınızdan emin olun. Sadece küçük bir parça yakın ve çocuklardan ve evcil hayvanlardan uzak tutun. Sadece kül tablası veya metal kase gibi aleve dayanıklı kapların içinde yakınız. Alevleri söndürmek için su veya yangın söndürücü bulundurun,

En Yaygın Sentetik Elyaf Nedir?

Mevcut birçok sentetik elyaf olmasına rağmen, en yaygın olarak bulunan sentetik polyesterdir. Kendi dolabınıza göz atarsanız, bu popüler malzemeyi içeren en az bir giysiyi hemen fark edeceksiniz. O kadar çok polyester kullanılıyor ki, bazı tahminler 2023 yılına kadar 63 metrik tona kadar üretileceğini söylüyor.

Polyester kullanımı o kadar hızlı arttı ki, piyasadaki diğer bazı sentetiklerin kullanımının azalmasına neden oldu. Akrilik kullanımı özellikle polyester ve polyester karışımlarının popülaritesinden dolayı azalmıştır.

Polyester artık her tür giyside, özellikle gömlek, pantolon ve iç çamaşırında bulunuyor. Ayrıca mutfak ve banyo havluları, battaniyeler, kilimler ve mobilya döşemeleri gibi birçok ev ürününde bulunur.

Giyim İçin Hangi Sentetikler En İyisidir?

Bu sorunun cevabı her zaman basit değildir, çünkü bu, kıyafetiniz için ne istediğinize bağlıdır. Her sentetik elyaf, farklı durumlarda yararlı olabilecek kendine özgü özelliklere sahip olacaktır. Bu, su direnci, esneklik, ısı tutma ve alev direncini içerebilir.

Spandeks karışımları, vücut şeklinize uyan ve esneyen mükemmel giysi seçenekleridir. Giymek ve yırtılmak için iyi duran giysiler arıyorsanız, polyester iyi bir seçenektir. Öte yandan suni ipek, ipek benzeri bir malzeme arıyorsanız iyi bir seçimdir.

Son olarak, giysileriniz için hangi kumaşları seçeceğiniz, giysilerinizin nasıl oturmasını, hissetmesini ve aşınmaya ve yıpranmaya karşı dayanıklı olmasını istediğinize bağlı olacaktır. Alışveriş yaparken görmeyi bekleyebileceğiniz sentetiklerin birçoğunun farklı özelliklerini görmek için burada verdiğimiz listeye tekrar baktığınızdan emin olun.

Sentetik Elyaflar Çevre Dostu mu?

Çoğu sentetik çevre dostu değildir ve üretimleri birçok kirlilik biçimi yaratır. Bununla birlikte, belirli sınırlı doğal kaynakların kullanılmasına olan ihtiyacı azalttıkları için sentetik kullanmanın bazı faydaları vardır. Ayrıca bazı hayvanların tüketici kullanımına yönelik kumaş yapmak için kesilmesi ihtiyacını da azaltabilirler.

Sentetiklerin Çevresel Etkileri

Sentetiklere yönelik en yaygın eleştirilerden biri, üretimlerinin dünya çapında hava ve su kirliliğine yol açmasıdır. Her yıl, sentetik üretmek için muazzam miktarlarda petrol, kömür ve doğal gaz çıkarılıyor. Bu endüstriler, petrol sızıntıları, karbon emisyonları ve bu sınırlı doğal kaynakların genel olarak azaltılması dahil olmak üzere çok çeşitli çevresel tahribattan sorumludur.

Sentetik lifler bir kez atıldıktan sonra çöplüklerde ayrışması uzun zaman alır. Bazı sentetik lifler, kullanımları bittiğinde asla bozulmayabilir. Bunu yapanların sonunda yıkılması genellikle kırk yıl veya daha uzun sürebilir.

Atılan sentetik maddeler tarafından üretilen küçük plastik parçacıklar, su yollarında birikerek, suyu yuvaları olarak gören hayvanlara ve bitkilere doğrudan zarar verebilir. Onlara maruz kalmış balık veya deniz ürünlerini yerseniz, bu mikroplastiklerin size ve ailenize zarar verebileceğine dair artan bir endişe var.

Dünya Dostu Sentetikler

Birçok üretici, sentetiklerin çevre dostu olmadığını fark etti. Çevrenin korunmasına yardımcı olurken aynı zamanda tüm faydalara sahip olan yeni sentetikler yaratmaya başladılar.

Özellikle birçok şirket artık yeni seçenekler olarak biyosentetik lifler ve kumaşlar yaratıyor. Bu lifler, şeker kamışı, bitki yağları, deniz yosunu, nişastalar ve hatta tarımsal atık gibi biyolojik kaynaklardan yapılır. Bu, tipik petrol, doğal gaz veya kömür ürünlerine dünya dostu bir alternatiftir.

Diğer üreticiler, yeni kirlilik kaynakları yaratmaktan kaçınmak için mevcut sentetikleri geri dönüştürüyor ve yeniden kullanıyor. Bunun yerine, plastik şişeleri ve kullanılmış giysileri alıp yeni ürünlere dönüştürüyorlar. Muhtemelen polyester ve naylondan yapılmış geri dönüştürülmüş sentetikler göreceksiniz.

Sonuç

Yeni kıyafet seçerken, aralarından seçim yapabileceğiniz sonsuz seçenek varmış gibi görünebilir. Sentetiklerin popülaritesi artıyor ve doğal liflerin sahip olmayabileceği her türlü ek fayda ile birlikte geliyor. Bir sonraki kıyafetinizi seçerken, en iyi seçimi yapmanız için ihtiyaç duyacağınız tüm bilgileri size vermek üzere bu listeye geri dönün!

---

Kaynak: https://silverbobbin.com/synthetic-fabrics-used-in-daily-life/