Asetat odun ve pamuk liflerden elde edilen selüloz ham maddesinin asitlendirilmesinden sonra asetil selülozun çözündürülmesi ve çözeltinin püskürtülmesi ile elde edilir. Asetat lifleri; tek başına, yapay veya doğal liflerle karışım hâlinde kullanılabilmektedir. Asetat lifi yumuşak bir tutuma sahiptir. Bu yüzden de moda tasarımcıları tarafından oldukça fazla tercih edilen bir elyaftır.
Kullanım alanları genelde bluz, elbise, astar, özel kullanım kıyafetlerinde, döşemeliklerde, perdeliklerde ve yatak örtülerinde kullanım alanı bulmuştur. Asetat karışımı kumaşlar; lüks görünümlü olup yumuşak bir tuşeye sahiptir. Kolay buruşmaz, asetat lifini güve yemez, çabuk kurur, emme yeteneği iyi olan bir liftir. Islak hâlde mukavemetleri % 30 azalır. Genelde asetat ve karışımı giysiler kuru temizleme gerektirir. Tüylenme problemi olmaz fakat ufak statik problemi olabilir. Bu nedenle boyama işlemleri sırasında antistatik madde ilavesi gerekir.
Asetat lifleri doğal ve yapay lifler ile karıştırılarak kullanım özellikleri artırılmaktadır. Asetat lifi asetonda çözünür. Bu nedenle apre ve boyamalarda bu özelliği unutulmamalıdır. Asetat karışımı mamul ilk önce ön temizleme işleminden geçirilmeli, ardından boyanmalıdır. Asetat karışımı mamul genelde çektirme yöntemine göre boyanmaktadır. Asetat lifi boyama esnasında kendi etrafına dönme eğilimi olan bir liftir. Bu özelliğinden dolayı abrajlı boyama olma riski olan bir liftir. Bu nedenle boyamada aşırı hassasiyet isteyen mamuldür. Asetat lifi genelde dispers boyar madde ile boyanmaktadır. Asetat ile karıştırılan lifin özelliğine, boyayan boyar madde cinsine ve yapısına göre tek banyo veya çift banyo yöntemi ile boyanabilmektedir.
Asetat/Lycra Karışımının Boyanması
Asetat/lycra lifleri genellikle % 90–95 asetat, % 10–5 civarında lycra oranları ile karıştırılır. Lycra lifi de dispers boyar madde ile boyanabilmektedir. Karışımın boyanmasında % 100 asetat lifi boyanıyormuş gibi işlem yapılır. Karışım çektirme yöntemine uygun bir makinede yapılır. Dispers boyar madde ile mamul boyandıktan sonra redüktif yıkama yapılarak mamul yüzeyinde kalmış olan boyar madde molekülleri uzaklaştırılır. Ancak boyamada kullanılan boyar madde miktarı % 0,5 ve daha az ise redüktif yıkama gerekmeyebilir.
Kullanılan Kimyasal Maddeler ve Görevleri
- Asetik asit: Ortamını asidik duruma getirir.
- Egalize maddesi: Boyar maddelerin kumaşın her tarafına eşit dağılımını sağlayarak düzgün boyama elde edilmesine neden olur.
- Formik asit: Nötralizasyon işlemi kullanılmaktadır.
- Yıkama maddesi: Mamul üzerinde kalmış boyar maddenin uzaklaştırılması amacıyla kullanılmaktadır.