Bütün dikiş makinelerinin en önemli elemanı iğneleridir. Her tip dikiş makinesinin en iyi şekilde performans gösterebilmesi için çok çeşitli iğne tipleri geliştirilmiştir.
Farklı iğne sistemlerinin geliştirilmesi, yeni ve özel kumaşların piyasaya çıkması, yeni dikiş makineleri veya makine hızlarının artması gibi sebeplere bağlı olabilir.
Tüm iğne tipleri, genellikle 6 ila 8 kalınlık arasında üretilir, daha sık kullanılan iğne tiplerinde bu sayı 15 numara kalınlığa kadar çıkabilmektedir. Çeşitli tiplerde ve kalınlıklarda iğneler farklı uç formlarında bulunabilir.
Bir Dikiş İğnesinin Temel Özellikleri
- Dikiş ipliğinin kumaş içerisinden geçebilmesi için bir yol oluşturmak.
- İğne ipliğini kumaşın içerisine taşımak, çağanoz ve lüper tarafından taşınarak ilmek oluşumunu sağlamak.
- Kilit dikiş makinesi dışındaki makinelerde, iğne ipliğinin lüper mekanizması tarafından oluşturulmuş ilmek içerisinden geçirmek.
İğnenin bölümleri: Fiziksel özellikler
Bir dikiş iğnesi dikiş operasyonu boyunca aşağıdaki farklı özellikleri yerine getiren çeşitli bölümlere sahiptir:
- Dip: İğnenin, iğne miline takıldığı en üst noktası
- Sap: Bu bölüm, iğnenin iğne miline takıldığı ve iğne vidası ile sabitlendiği en kalın üst bölümüdür. İlave mukavemet sağlayarak iğneyi destekler
- Gövde: Gövde, iğnenin sap ve uç kısmının ortasında kalan bölümdür
- Şaft: Gövde ile iğne gözü arasında uzanan bölümdür. İğnenin kumaşı delip geçmesi esnasında oluşan sürtünme ısısının en fazla oluştuğu bölümdür
- Uzun oluk: İğne ucundan dip kısmına kadar uzanan ve dikiş ipliğinin iğnenin kumaşı delip geçmesi esnasında içine saklanarak sürtnüme olumsuzluklarından korunduğu bölümdür
- Kısa oluk: Bu bölüm uzun oluğun ters tarafında ve iğne gözünün hemen altında yer alır. Ve mekik, çağanoz ya da lüperin dikiş ipliği halkasını düzgün oluşturmasını destekler
- Göz: Bu bölüm iğne ucunun alt kısmında yer alır. İğne ipliğinin kumaşın altına geçirilmesini sağlayan kısımdır
- Boyun: İğne gözünün, kısa oluk tarafının hemen üstünde yer alır. Mekik, çağanoz veya lüperin iplik ilmeğini oluştururken iğneye temas ettiği noktadır
- Uç noktası: İğnenin, dikilen materyalin özelliklerine bağlı olarak en uygun ve hasarsız şekilde delmesini ve istenilen dikiş görüntüsünün oluşmasını sağlar
- İğne ucu: Bilye veya kesici uç formları gibi adlandırılan ve iğnenin dikilen materyali delme performansını etkileyen önemli bir parametredir
- Diğer Bölümler: Çoğu iğneler yukarıda bahsedilen bu bölümlerden oluşur. Bazı çok özel dikiş operasyonları için farklı bölümleri olan iğneler geliştirilebilir ya da makine fonksiyonlarına göre özel tasarımlar yapılabilir
İğne Tanımlanması
Bir dikiş makinesi iğnesi 3 farklı parametre ile tanımlanır:
- İğne Sistemi
- İğne Uç Formu
- İğne Kalınlığı
İğne Sistemi
İğne sistemi, iğne ebatlarının makine ile uyumlu olmasını tanımlar. Dikiş iğnesi, makine ve dikiş tipine bağlı değişkenlik göstererek; iğne mili uzunluğuna, sap kalınlığına ve göz tipine göre farklı şekillerde tasarlanabilir. İğne sisteminin makine ile uyumlu olabilmesi için, makine imalatçılarıyla kontrollerin sağlanması önerilir.
Uç Formu
İğne ucu genel olarak 2 tipte sınıflandırılır:
- Yuvarlak, Bilye Uç
- Keskin, Sivri Uç ya da Deri Uç
Yuvarlak, Bilye Uçlu İğneler
Toplamda tahminen 20 farklı tipte bilye uçlu iğne olmakla birlikte bunlardan altı tanesi yaygın olarak kullanılmaktadır.
Bilye Uçlu İğneler – Uygulamalar:
- İnce uçlu yuvarlak iğneler ” keskin yuvarlak (bilye) uç ” , SPI olarak adlandırılır
Bu uç formu, kumaşa daha az hasar vermesi, daha düzgün bir dikiş oluşumu ve dikiş büzüşmesini azaltması sebebiyle sık dokunmuş dokuma kumaşlarda kullanılır.
Genel kullanım alanları, ince ve sık dokunmuş dokuma kumaşlar, kaplamalı kumaşlar, gömlek yaka ve manşet dikişleridir. - Normal Yuvarlak (Bilye) Uçlu İğneler ( R tipi )
Bu uç formu kumaşa dokuma ipliğini yana iterek girdiği için, standart dikişlerde ve normal kumaşlarda kullanılır. - Hafif Bilye Uç ( SES)
Bu uç formu ince örme kumaşlarda kullanılır. Bazen kumaş hasarından korunmak için, ince (hafif) denimlerde ve sık dokunmuş hafif kumaşlarda da kullanılabilir. - Orta Bilye Uç ( SUK)
Bu uç formu orta ağırlıktaki örme kumaşların dikişlerinde kullanılır. Ayrıca bu uç formu orta – ağır denim kumaşlarda, özellikle taş ve zımpara yıkamalı uygulamalarda kullanılır. - Ağır Bilye Uç ( SKF)
Bu uç formu kalın örme kumaşlarda ve elastik dokuma kumaşlarda kullanılır (Kumaş dokusundaki likralı iplikleri içeriye itmeyecektir). - Özel Bilye Uç ( SKL)
Elastomerik ipliklerle kaplanmış orta ağırlıkta elastik kumaşlar ve çok ağır örme kumaşların dikişlerinde kullanılır.
Kesici Uçlu İğneler (Balta Uçlu İğneler)
Bu iğne tipleri kesici uç formlarına sahiptir. Bu uç formları , yuvarlak, üçgen ve kare şeklinde çok geniş, kesici ve delici çeşitlere sahiptir. Bunlar dokuma veya örme olmayan materyallerin dikiş işlemlerinde kullanılır. Bu iğne tipleri materyalleri bilye uçlu iğne tiplerine kıyasla daha kolay ve daha az iğne ısınması oluşturarak dikerler. Yaklaşık olarak 11 farklı kesici uç tipi bulunmaktadır.
Kesici uç şekilleri
Keserek delen uçlar
Yararak delen uçlar
İğne Kalınlıkları
İğne kalınlıkları genellikle iki şekilde tanımlanır. Metodlardan biri Metrik numara sistemidir (Nm). Bu sistem iğne gövdesinin milimetre olarak çapını ifade eder. Örneğin Nm 110 iğnenin çapı 1.1 milimetredir, Nm 50 ise 0.5 milimetre çapa sahiptir.
Sağ tarafta görünen iğnenin kalınlığı 1.1 mm dir. Nm 110 olarak tanımlanır.
Diğer sistemin adı ise Singer/Asya Numaralandırma sistemidir, bazen Amerikan Sitemi olarak da adlandırılır. İğne kalınlığını numara vererek tanımlar.
İpliğe göre uygun iğne seçimi
İplikle dikiş makinesi iğnesinin uyumlu olup olmadığını hızlı bir şekilde kontrol etmek için aşağıdaki yöntemi uygulayabilirsiniz:
- Yarım metre dikiş ipliğini, iğne serbest haldeyken iğnenin gözünden geçirin.
- İğne yukarıda kalacak şekilde ipliği dikey olarak tutun.
- Eğer iğne çok büyükse, iğne aşağıya doğru hızla kayacaktır
- Eğer iğne çok küçükse, iğne kaymadan iplik üzerinde takılıp kalacaktır
- Eğer iğne doğru kalınlıktaysa, takılmadan aşağı doğru yavaşça kayar
Olması gerekenden daha kalın iğneler ancak, çok kalın malzemeler dikilirken veya dekoratif dikiş görüntüsü istendiğinde kullanılabilir.
Genel Problemler ve Çözümleri
Dikiş iğnelerinin, dikiş esnasında kırılma nedenleri ve tavsiye edilen bazı çözümler aşağıda belirtilmiştir:
| Sebep | Çözüm |
| Düşük kaliteli bir iğne kullanımı | Kaliteli bir marka iğne kullanın |
| Dikiş esnasında kumaşın çekilerek dikilmesi | İğnenin gerilmesine ve eğilmesine neden olur. Bu sebeple kumaşın dikiş esnasında gerdirilmeden dikilmesine dikkat edin |
| İğnenin düzgün bir şekilde yerleştirilmemiş olması | Makinanızın talimatlarını kontrol edin ve iğnenin makineye doğru yerleştirildiğinden emin olun |
| Kumaşa göre çok ince iğne seçilmiş olması | Denim gibi kalın kumaşlar için daha kalın iğneler kullan |
| Baskı ayağı basıncının düşük olması | İğnenin ayak ve plaka içerisinde eğilmesine neden olacaktır, bu durumda dikiş ayağının bir vida ile sıkıştırılması gerekir |
İğne Kontrol Listesi
Yeni bir İğne Takarken
- Dikiş makinesi için uygun iğne sistemi kullanıldığından emin olun
- İğne kalınlığından ve iplik için uygun iğne gözü kullanıldığından emin olun
- İğnenin iğne miline tam oturduğundan ve doğru takıldığından emin olun
- İğnenin doğru bir açıyla yerleştirildiğinden emin olun
- İğneyi taktıktan sonra, iğnenin diğer bir makine parçası ile temas edip etmedğini kontrol edin
Makinede Takılı olan bir İğnenin Kontrolu
- İğne doğru bir şekilde takılmış mı?
- İğne herhangi bir makine parçasıyla temas halinde mi?
- İğne eğilmiş mi?
- İğne gözü çapaklanmış mı?
- İğne uç kısmı zedelenmiş mi?
- Bu kuşkularınız var ise, iğneyi değiştiriniz!
Kaynak: coatsindustrial.com