Martindale Pilling (Boncuklanma)
Pilling örme kumaş yüzeyindeki liflerin birbirine dolaşarak boncuk olarak adlandırılan küçük top şeklinde lif kümeleri oluşturması olarak bilinmektedir. Boncuklar genellikle aşınmadan ve yıpranmadan dolayı lif uçlarının kumaş yüzeyine çıkması nedeniyle oluşmaktadır. Boncuklanma testleri sonucu elde edilen veriler değerlendirilirken, değerlendirme 1’e yaklaştığında “iyi”, 5’e yaklaştığında ise boncuklanma eğilimi “kötü” olarak yapılmaktadır.
Pilling (boncuklanma) olmuş kumaş
Şekil 4’de, Ne 30/1 viskon ring ve OE Rotor ipliklerinden farklı örgü ayarlarıyla elde edilmiş ribana kumaşların boncuklanma davranışları verilmiştir. Şekilden ring iplikten örülen kumaşların daha düşük boncuklanma değerleri verdiği görülmektedir. Bu iplik yapısı, sürtünmenin etkisiyle de çıkan lif uçlarının birikerek tüylenmeye neden olmaktadır. Sonuç olarak ring ipliklerden yapılan örme kumaşların daha düşük pilling değerleri olduğu gözlenmektedir.
Şekil 1. Viskon iplikten örülen süprem (a) ve ribana (b)kumaşların pilling sonuçları
Şekil 2. Viskon iplikten örülen süprem (a) ve ribana (b)kumaşların pilling sonuçları
Şekil 3’de, Ne 30/1 ve 40/1 pamuk ring ve OE Rotor ipliklerinden farklı örgü ayarlarıyla elde edilmiş interlok ve ribana kumaşların boncuklanma davranışları verilmiştir. Şekilde kumaşların boncuklanmaları gözlemlendiğinde; 40/1 ring pamuktan örülen kumaşların 30/1 ring pamuktan örülene göre daha düşük boncuklanma olduğu görülmektedir.
Bu durum; ipliğin incelmesiyle ipliğe verilen bükümün artması sonucu liflerin iplik bünyesine daha sıkı tutunarak yüzeye çıkma eğiliminin azalması ile açıklanabilir. Ayrıca kalın ipliklerde iplik yüzey alanı artacağından sürtünme sonucu boncuklanma eğiliminin daha fazla olması beklenmektedir. Gevşek ayarda örülen kumaşlarda, orta ve sıkı ayarda örülen kumaşlara göre lifler daha rahat alan bulup iplik bünyesinden ayrılarak daha fazla boncuklanmaya neden olurlar.
Şekil 3. Pamuklu Ne 30/1 ve 40/1 ring iplikleriyle elde edilmiş interlok ve ribana kumaşların boncuklanma sonuçları
Şekil 4’de Ne 20/1, 30/1 ve 40/1 ring iplikleri kullanılarak örülmüş süprem kumaşların boncuklanma testi sonuçlarının aynı yapıda farklı numarada kıyaslaması görülmektedir. Şekilden 40/1 ring pamuk ipliğinden örülen süprem kumaşların boncuklanmanın 30/1 ve 20/1 ring pamuk ipliklerinden örülene göre en düşük olduğu görülmektedir. Şekil 3’e benzer bir davranışla 30/1 ring pamuktan örülen süprem kumaşlar, 20/1 ring pamuktan daha az boncuklanma göstermektedir. Yine şekilden 3 farklı numarada örülen kumaşların her üç örgü ayarında da en fazla boncuklanmanın gevşek ayarlarda olduğu görülmektedir.
Şekil 4. Farklı Numarada iplikler ile örülen pamuklu ring süprem kumaşların boncuklanma sonuçları
NOT: Bu testler Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü tarafından 2010 yılında yapılmıştır.