Çeşitli May Dönmesi Testleri Sonuçları
İki farklı hammadde ile üç farklı numarada Ring ve OE Rotor ipliklerinden farklı örgü ayarlarında örülmüş kumaş numunelerinin may dönmesi eğilimlerini belirleyebilmek için laboratuvar şartlarında 48 saat kondüsyonlanan kumaşlar gerekli dönme ve çekmezlik işaretlemeleri yapılarak 40c de 30 dk 800 devir hızla yıkama işlemine tabi tutulmuştur. Yıkanan kumaşlar atmosfer şartlarında sererek kurumaya bırakılmıştır. Aynı numarada farklı sistemlerle eğrilen ipliklerin kumaşların may dönmesi eğilimi üzerindeki etkisini gözlemlemek için çalışmalar yapılmıştır.
May dönmesi hatası olan PAM-PES-VİSKON FLAMLI SÜPREM KUMAŞ
Şekil 1’de Ne 30/1 pamuk ipliğinden elde edilmiş süprem kumaşların üç farklı örgü ayarında % may dönmesi ilişkisi verilmiştir. Şekilden OE Rotor ipliklerinin aynı numarada ring ipliklerine göre daha düşük büküm değerinde eğrilmiş olması ve eğrilen iplik yapısından dolayı (etrafında sargı etkisi yapan kayış liflerinin bulunduğu çekirdek bükümlü iplik yapısı) may dönmesi eğiliminin her üç örgü ayarında da daha az olduğu görülmektedir. Şekilden gevşek örgü ayarlarında elde edilen kumaşlarda may dönmesi eğilimleri arasındaki oransal farkın azalmakta olduğu, ancak sıkı ayarlardan gevşek ayarlara geçildikçe may dönmesi eğiliminin arttığı gözlemlenmektedir.
Şekil 1. Pamuk ipliğinden örülen süprem kumaşların may dönmesi eğilimleri
Üç farklı iplik numarasında aynı örgü yapısı ile farklı örgü ayarları kullanılarak üretilmiş kumaş numunelerinin may dönmesi eğilimlerini gösteren grafik Şekil 2’de verilmiştir. Bu şekilden de örgü ayarı sıktan gevşeğe doğru değiştikçe may dönmesi eğilimin arttığı ve en fazla eğilimin ise ince ipliklerden elde edilmiş numunede olduğu görülmektedir. Bunun nedeni hem ipliğin inceliği hem de kumaşın örülmesi esnasında verilen ayarın gevşek olması ve bu gevşek yapı sayesinde ince ipliğin kumaş içerisinde geniş alan bulduğu için daha fazla dönme eğilimi göstereceği şeklinde yorumlanabilir.
Şekil 2. Farklı numaradaki pamuk ipliğinden örülen süprem kumaşların may dönmesi eğilimleri
Şekil 3’de Ne 30/1 viskon ring ve OE Rotor iplikleri ile (üç farklı örgü ayarında) örülmüş kumaş numunelerinin may dönmesi eğilimlerini gösterir ilişki verilmiştir. Şekilden, Şekil 1’de pamuk ipliğinden elde edilmiş numunelerdeki davranışa benzer bir eğilimin olduğu görülmektedir. Her iki şekilde iplik tipi, örgü ayarı ve lif cinsinin may dönmesi eğilimi üzerindeki etkisini yansıtmaktadır. Yüzde (%) dönme değerleri arasındaki farkın lif cinsinden kaynaklandığı anlaşılmaktadır.
Şekil 3. Viskon iplikten örülen süprem kumaşların may dönmesi eğilimleri
Süprem kumaşların yapısı gereği ilmekler aynı iğne yatağında yan yana aynı yönde dizileceğinden aynı yöne doğru kayma eğilimi göstermesi beklenmektedir. Genel olarak Ring ve OE Rotor ipliklerinden örülen gevşek ayardaki kumaşların may dönmeleri sıkı ayarda örülen kumaşlar daha yüksek çıkmıştır. Bunun nedeni gevşek yapılı kumaşlarda, ilmeklerin dönmek için daha fazla alan bulacağı ve bunun sonucu olarak da daha fazla dönme eğilimi göstereceği şeklinde açıklanabilir.
NOT: Bu testler Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü tarafından 2010 yılında yapılmıştır.