Guanako, Güney Amerika’ya özgü deve ailesinin bir üyesi ve lama ve alpakaların evcilleştirildiği vahşi hayvandır. İnce yünü ile sayesinde guanaco, kalın, kaba bir palto ve yumuşak, tüylü bir astar ile kırmızımsı bir çift kürke sahiptir. Bir zamanlar hem eti hem de yünü için aşırı avlandığı için, guanaco artık nadir bulunan, korunan bir tür ve ince yünü, lüks ürünlere dönüştürülmek üzere sürdürülebilir bir şekilde hasat ediliyor.
Evcilleştirilmiş akrabaları olan lama ve alpakaların aksine, guanakolar yünleri için yetiştirilmez veya esaret altında tutulmaz. Bunun yerine, Güney Amerikalı elyaf toplayıcıları tarafından yakalanıp kırpılır ve ardından tekrar vahşi doğaya salınır. Güney Amerika’da vahşi yaşayan sadece yaklaşık 500.000 guanako vardır, bu nedenle bunlar Nesli Tükenmekte Olan Türlerin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme’nin (CITES) Ek II’sinde listelenmiştir. Yalnızca CITES sertifikasının eşlik ettiği guanaco ürünlerinin satışı yasaldır ve lifin sürdürülebilir bir şekilde toplandığını garanti eder.
Neden Guanaco Yünü?
Guanaco, deniz seviyesinden 17.000 feet’e kadar değişen yüksekliklerde kıyı şeritleri, ovalar, platolar ve dağlar dahil olmak üzere Güney Amerika çevresindeki bir dizi kurak iklimde yaşayan bir hayvandır. Ancak guanaco, sert rüzgarlara ve en sert dağ koşullarına maruz kalan soğuk, açık alanları tercih eder. Bu, guanaco yünü rüzgar, yağmur, güneş, soğuk ve sıcağa karşı sıcaklık ve koruma sağlayan en çok yönlü yünlerden biri yapar. Hafif guanako giysiler bile insanlara elementlere karşı kalın bir savunma tabakası sağlayabilir ve lif cilde karşı harika bir his verir.
Guanaco yünü, birbiriyle ilişkili iki yün tarafından gölgede bırakılır: alpaka ve vicuña. Guanaco dünyanın en iyi liflerinden biri olarak kabul edilse de, alpaka yünü çok daha yaygındır ve vicuña yünü daha da değerlidir. Nesli daha fazla tehlikede olan vicuña (Güney Amerika’da sadece yaklaşık 150.000 kişi kaldı) guanaco’nun vahşi kuzenidir ve yünü dünyadaki en iyi doğal lif olarak kabul edilir. Alpaka, guanaco’nun evcil kuzenidir ve artık yumuşak yünü ve birkaç farklı bölge ve iklime uyum sağlaması nedeniyle tüm dünyada yetiştirilmektedir.
Guanaco’nun tüylü astarı, yumuşaklık açısından kaşmire benzeyen son derece sıcak yün yapar. Yün iplik haline getirilir ve lüks giysiler için örülür veya dokunur. Vicuña’dan sonra dünyanın en iyi ikinci doğal lifi olarak kabul edilir. Guanako yününü nadir ve değerli kılmak için bir dizi neden bir araya geliyor, hayvanların kıtlığı, yüne aşırı yumuşaklığını veren lifin küçük çapı, tüylü astarı kaba paltodan ayırmanın karmaşık süreci ve hayvan başına düşük lif verimi (yetişkin başına 2 ila 3 pound yün).
Alpaka yünü gibi guanako yünü de son derece sıcak ve yumuşaktır, hafiftir, suya dayanıklıdır ve dayanıklıdır. Yünün doğal yağları kire karşı dirençlidir, gerekli yıkama sayısını sınırlar ve elyafın ömrünü uzatır. Tüylü astar, çeşitli doğal tonlarda bükülebilen kremsi beyazdan açık deve rengine kadar bir elyaf üretir. Sıcak rengi, kazaklar, şallar, pançolar, eşarplar, paltolar, şapkalar, eldivenler ve battaniyeler gibi birçok zamansız giysiye dokunmuştur.
Guanaco Lifleri Nerelerde Kullanılır
Guanaco yünü en yaygın olarak bir atkı veya şal olarak örülür. Çağdaş şal, soğuk bir kış gününde giyilebilir bir battaniyeye rahatça sarılmanın şık bir yoludur. Dalgalı ama gösterişli şallar, bu sonbahar ve kış aylarında kazak ve kabanlara popüler bir alternatif ve guanaco şalın doğal renkleri tüm gardırobunuzla uyum sağlayacak. Bir guanaco şalı, şık bir gündelik görünüm için kot pantolon ve bir tişörtle veya şık bir görünüm için kalem etek ve yakalı bir gömlekle eşleştirmeyi deneyin. Ve bir guanaco şal, kış veya yaz, herhangi bir özel akşam etkinliği için her zaman mükemmel bir omuz şalı yapar.
Guanako Yünü Özellikleri
- Esas yetiştirilme bölgesi Güney Arjantin’dir. Guanakoda da lif gömleği üst kaba ve alt ince liflerden oluşmaktadır.
- Alt liflerde incelik 16-18 mikrondur. Guanako lifleri de çok yumuşak ve ipeksidir.
- Renk vücudun üst bölgelerinden alınan liflerde kırmızımtırak- kahverengi, alt bölgelerden alınan liflerde ise beyazdır.
- Guanako lifleri de gerek lif özelliklerinin üstünlüğü gerek sınırlı miktarda üretilmeleri nedeniyle pahalıdırlar.
- Tek başlarına kullanılabildikleri gibi, başta kuzu yünü olmak üzere koyun yünü ile karıştırılarak da kullanılmaktadırlar.