Fikse, yüksek bükümlü,çok katlı ipliklerde bükümü sabitlemek, mukavemet kazandırmak, statik elektriklenmeyi önlemek ve ipliğin rahat çalışabilmesini sağlamak amacıyla buharlı ya da buharsız ısı verilmesi ile iplikte kalıcı şekil değiştirme işlemidir.
İpliklere, buhar verilerek fikse işlemini yapan makinelere fikse makinesi (kazanı) denir.
Bükümlü iplikler, ipliğin bobinden boşaltılması sırasında bükümü açma eğilimindedir. Gergin olan bükümlü ip gevşediğinde, iplik genellikle birkaç ilmek olarak bir araya gelir ve ters yönde kendi üstüne büklümleşir. Oluşan bu büklümler daha sonraki iplik prosesleri boyunca ipliğin kopmasına yol açar. Dokumada ve örme kumaş oluşumu sırasında ipliğin kendi üzerine kıvrımlanması, hatalara ve düşük kalitede kumaşa sebep olur. Büküm açılmasına ve ipliğin büklümleşmesine karşılık ipliğin dayanımının arttırılması için bükümün fikse olması gereklidir.
Bükümün fikse edilmesinde en basit ve yaygın olan yöntem, yüksek sıcaklıkta, bükümlü iplik üzerine su veya buhar uygulamaktır. Sonuç olarak fikse, yüksek bükümlü, çok katlı ve sentetik filament ipliklerde bükümü stabilize etmek için 100 °C’nin üzerindeki sıcaklıklarda buhar ile yapılan yüksek sıcaklıktaki vakumlu buharlama işlemidir.
