Kaplama Yöntemi Nedir?

Viskozitesi yüksek terbiye flottelerinin kumaşın bir yüzüne doğrudan sürüldüğü ve bu sayede yüksek miktarda terbiye maddesinin mamul yüzeyine aktarılabildiği ve mamulün yüzeyinin örtüldüğü bu işlem kaplama olarak adlandırılmaktadır.

Giyinme ve dış ortam etkilerinden korunmak oldukça önemlidir. Ancak artan taleplere göre tekstil ürünlerinde farklı performans özellikleri istenmektedir. Teknik tekstiller, kimyasallara, hava şartlarına, mikroorganizmalara dayanıklıdır. Ayrıca üstün performans ve fonksiyonel özelliklere sahip, katma değeri yüksek pahalı bir ürün grubudur. Laminasyon ve kaplama, teknik tekstil üretiminde kullanılan kumaşlara fonksiyonel özellik kazandırmayı amaçlayan özel tekniklerdir. Dış etkenlerden korunmak amacıyla üretilen kaplanmış ve lamine edilmiş kumaşların ziraat tekstillerinden medikal tekstillere, inşaat alanından koruyucu giysilere kadar geniş bir kullanım alanı vardır.

Antistatik, lekeye dayanıklı, iletken ve ultraviyole (UV) koruma özelliğine sahip fonksiyonel tekstiller gibi yüksek değerli ürünler için önemli bir talep vardır.

Kaplama ve laminasyon yapılmış tekstil yüzeyleri dokuma, örme veya nonwoven kumaş olan bir tekstil materyaliyle doğal veya sentetik polimer maddelerin ince, esnek filminden oluşmaktadır. Kaplama kumaşlar çoğunlukla, polimerin viskoz bir sıvı olarak doğrudan üzerine aplike edildiği bir tekstil materyalinden meydana gelmektedir. Kaplama maddeleri, kimyasal içeriklerine göre kaplama tozları, kaplama patları ve polimer dispersiyonları olarak gruplandırılabilmektedir.

Kaplama tozları; poliolefinler (özellikle polietilen), poliamid 6, poliamid 6.6, kopoliamid, poliester, poliüretan, polivinilklorür v.b. esaslı olabilmektedir. Belirtilen kimyasal maddeler kaplama patlarının esasını oluşturmaktadır. Kaplama patları ayrıca dispergatörler (yüzeyaktif maddeler (birçok durumda alkilfenoletoksilatlar), solubilizasyon maddeleri (glikoller, N-metilpirolidon, hidrokarbonlar) gibi katkı maddelerini de içermektedir), köpük oluşturucu maddeler (madeni yağlar, yağ asitleri, yağ asidi amonyum tuzları), yumuşatıcılar (özellikle ftalatlar, sülfonamidler) kıvamlaştırıcılar (poliakrilatlar) ve amonyak içermektedir.

Polimer dispersiyonları (sulu formülasyonlar); yaklaşık %50 su içermektedir ve poli(met) akrilat (bütil, etil, metil, vs.) poliakrilik asit poliakrilnitril poliakrilamid 1,3-polibütadien polistiren poliüretan polivinilklorür polivinilasetat ve yukarıda bahsedilen polimerlerin kopolimerleri bu dispersiyonların esasını oluşturmaktadır.

İyi bir kaplama işleminin yapılabilmesi için kaplanacak kumaşın bazı özelliklere sahip olması gerekmektedir.

Kaplanacak kumaşların;

• Temiz, düzgün, pürüzsüz yüzey ve sık bir yapıya sahip olması,
• Dayanıklı bir kumaş olması,
• Boyutsal stabiliteye sahip olması
• Asit ve kimyasallara karşı dayanım göstermesi
• Adhezyon ve düşük maliyetli olması gerekmektedir.

Kaplama Teknikleri Nelerdir?

Özellikle su geçirmezlik bitim işleminde, suni deri üretiminde uygulanan kaplama yönteminde sürmenin düzgün olması, sürülen tabakanın kalınlığı rakle (bıçak) ile ayarlanmaktadır. Raklenin bulunuş şekline göre havada rakle, lastik bandlı rakle ve silindirde rakle ve kombine rakle olmak üzere dört farklı şekilde kaplama yapılabilmektedir.

Havade rakle

Raklenin altından geçen kumaş hiçbir yere dayanmadığı için havada rakle ile kalın ve çok düzgün kaplamalar elde edilemez. Gözenekli kaplamaların eldesinde kullanım bulmaktadır. Kaplama patının viskozitesi, reolojisi, kumaşın gerginliği, raklenin faz kalınlığı ve açısı kaplamanın kalınlığını belirlemektedir.

Lastikli rakle

Yaygın kullanım bulan bu tip raklenin altından geçen kumaş sonsuz bir band üzerinde hareket etmektedir. Lastik band kumaşa destek olurken aynı zamanda esneklik sağladığından raklenin altında bulunan düzgünsüzlüğe sebep olabilecek pütürlerin fazla soruna neden olmadan (rakle çizgisi oluşmadan) geçmesini mümkün kılmaktadır. Kaplamanın kalınlığı; raklenin faz kalınlığı ve rakle ile kumaş arasındaki mesafe ile değişmektedir.

Silindirde rakle

Kumaş bir lastik veya çelik silindir üzerinde bulunmaktadır. Kaplama tabakasını kalınlığı hassas şekilde ayarlanabilmekte ancak raklenin altındaki düzgünsüzlüğe sebep olabilecek pütürler rakle çizgisi oluşumuna neden olabilmektedir.

Kombine rakle

İsteğe bağlı olarak havada, lastikli veya silindirde rakle olarak kullanılabilecek kombine rakleler mevcuttur.

Şekil 2.1: Rakle ile yapılan kaplama yöntemleri

Kaplama kumaşların eldesinde rakleli sistemler dışında eriyik aktarma, kaşeleme gibi farklı yöntemler de uygulanabilmektedir. Yapılan çalışmada, tekstil materyallerinde emdirme metoduna göre çok tabakalı kaplama yönteminin kullanılabilirliği araştırılmış bu metodun bitim işlemleri için kullanılabilecek alternatif yöntem olduğu ve ayrıca klasik daldırma yöntemine göre de süre, materyal boyutu ve kaplama etkinliği faktörleri açısından daha iyi sonuçlar verdiği bulunmuştur.

Tablo 2.1: Kaplamada Kullanılan Mevcut Teknikler

T.C. PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
TEKSTİL MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI
Yüksek Lisans Tezinden Alıntılanmıştır.