Nakış ve Brodenin Tanımı
Nakış; pamuk, ipek, yün veya başka maddelerden hazırlanan sırma, sim vb. özel ipliklerle kumaş üzerine işlenen çeşitli motiflerdir. Nakış tek başına tekstil yüzeyi değildir.
Nakış ile örme, dokuma farklı kumaşlar üzerine desenler işlenerek tekstil yüzeylerine özel bir görünüm ve albeni kazandırılır. Nakış el iğneleri ile yapılabildiği gibi, mekanik ve elektronik kontrollü nakış makineleri ile de yapılabilir.
Nakış makineleri, yatay iğneli ve dikey iğneli olarak iğnenin konumuna göre iki gruba ayrılır. Her iki makine türünde de iğne sadece ok yönünde ileri geri hareket eder, kumaş ise aşağı, yukarı, sağa ve sola çok yönlü hareket edebilir. Dikey eksende hareket eden makinelere genellikle nakış makineleri, yatay eksende hareket eden makinelere de brode makineleri denir.
Brode ise kumaş, deri veya kağıt üzerine makine ya da el ile yapılan kabartma dekoratif işlemedir. Brode makinelerinde ise ön nakış ipliği ve arka mekikteki bağlantı iplikleri denilen iki kısım ipliğin yardımcı elemanlar aracılığıyla, gergin kumaş üzerine peş peşe yaptığı düğümlerle brodeyi oluşturur.
Broderie anglaise (İngiliz nakışı), kumaştan kesilen, daha sonra bulutlu veya ilik dikişleriyle bağlanan halkalar adı verilen yuvarlak veya oval deliklerden oluşan desenlerle karakterize edilir. Genellikle çiçekleri, yaprakları, sarmaşıkları veya sapları tasvir eden desenler, çevreleyen malzeme üzerinde yapılan basit nakış dikişleriyle daha da özetlenmiştir. Broderie anglaise, saten kumaş üzerine işlenmiş küçük desenlere de sahipti. Bu teknik, 16. yüzyıl doğu Avrupa’sında muhtemelen şu anda Çek Cumhuriyeti’nde ortaya çıkmıştır. Ancak 19. yüzyıldaki popülaritesi nedeniyle İngiltere ile ilişkili olmaya devam etmektedir. Viktorya döneminde, broderie anglaise tipik olarak birçok boyutta açık alanlara sahipti. İlk önce tasarımın malzeme üzerine yerleştirilmesi için transferler kullanıldı. Bazı durumlarda, kenarı bitirmeden önce delikler bir nakış stiletto ile delinmiştir; diğer durumlarda, önce kumaş işlenmiştir ve daha sonra makasla delik kesilmiştir. 1870’lerden başlayarak, broderie anglaise’in tasarımları ve teknikleri İsviçre el nakışı ve schiffli nakış makineleri ile kopyalanabilir. Bugün, çoğu broderie anglaise makineler tarafından yaratılmıştır.
Şekil 1.2 Broderie anglaise ile beyaz düz dokuma pamuk
Brode kimyasal dantel (Chemical Lace) olarak ta bilinmektedir. Kimyasal dantel makine yapımı bir dantel şeklidir. Şekil 1.3’te birkaç kimyasal dantel örneği görülmektedir. Bu dantel yapma yöntemi, desen oluşturulduktan sonra desenler arasındaki kumaşı kimyasal olarak parçalanmak üzere gerçekleştirilir. Dantel deseni, nakış ipliğinin bir tasarım parçası olacak, koordineli bir dizi iplik oluşturacak şekilde tasarlanmıştır. Nakış yapıldıktan sonra, işlemeli kumaş, nakış ipliğine zarar vermeyecek, ancak sadece danteli bırakarak tüm çözünür kumaşı çözecek bir çözeltiye batırılır. Yukarıda açıklanan kimyasal yıkama yöntemleri, yeni tür malzemelerin gelişmesiyle yöntem daha az zarlı hale getirilmeye çalışılmıştır. Suda çözülebilen veya ısı altında ayrışabilen bir taban bezi kullanılması bu açıdan önemli ve daha çevre dostu yaklaşımdır. Günümüzde, kimyasal dantel moda endüstrisinde çok popülerdir ve kimyasal dantel kullanımı da dahil olmak üzere kıyafetleri modern bir şekilde uyarlamaktadır.
Şekil 1.3 Chemical Lace (Kimyasal Dantel) görselleri
T.C.
KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
HASAN HÜSEYİN AYHAN
KOCAELİ 2022
Kaynak: https://tez.yok.gov.tr