İndigo Hakkında Genel Bilgi
İndigo, “indigoferatinctoria” bitkisinin yapraklarından üretilen boyarmaddedir.
Mavi olan indigonun, gri, yeşil ve kırmızı tonları bulunmaktadır. İndigo bir kerede ipliğe nüfuz etmediği için, iplikleri indigo teknesine batırma işlemi istenen ton elde edilene dek sürdürülür. İndigo boyarmaddesi suda çözünmeyen bir yapıya sahiptir. Suda çözünür hale gelmesi ancak alkali ve indirgen ortamda mümkün olmaktadır. Suda çözünen bu yapıya “sodyum leyko (leuco) indigo” adı verilmektedir. İndigonun yapısındaki kromofor gruplar (C=O) indirgendiğinde reaksiyon bir renk değişikliği ile yürümektedir.
Mavi renkli indigo, sodyum leyko bileşiğine indirgendiğinde çözelti sarı renkli olur. Sarı renkli bu bileşik selüloz tarafından çekilerek lifleri boyar ve daha sonra hava oksijeni ile tekrar yükseltgenerek mavi renkli indigoya dönüşür. İndigo mavi boyalı, pamuklu çözgü ipliği ve beyaz ham selüloz liflerinden atkı ipliği olmak üzere denim kumaşlar iki ana iplikten oluşur.
Şekil 2. Indigofera tinctoria bitkisi
İndigo boyarmaddesi sayesinde düşük yıkama haslığına, orta dereceli ışık haslığına ve düşük derecede kuru sürtme haslığına sahip denim kumaşlar üretilmekte ve bu kumaştan dikilmiş mamuller, çeşitli fiziksel ve kimyasal eskitme yöntemlerine tabi tutularak, mamul üzerinde modaya uygun eskimiş, yıpranmış hissi veren efektlerin oluşması sağlanmaktadır.
Günümüzde indigo; “N-fenilglisin” ve “N-fenilglisin-o-korbonik asit” kullanılarak sentetik olarak elde edilmektedir. Küp boyarmaddesi sınıfından indigo “C.I Vat Blue 1” olarak adlandırılır.
İndigo boyar maddeler suda çözünmezler. Ancak NaOH ve Na2S2O4 gibi indirgen maddelerle suda çözünebilirler