Kalınlık, kumaşın ön yüzüyle, arka yüzeyi arasındaki en yüksek ve en alt yüzeyleri arasındaki mesafedir.
Hazır giyim konfeksiyon üreticileri açısından, kesim, dikim vs. gibi kumaşın gördüğü işlemleri, nakliye ve depolamayı etkilemesi nedeniyle önemlidir. Kumaş kalınlığının belirlenmesi, dikiş makinasının ayarlarını ve kesimdeki pastal sayısını belirlemeye yardımcı olur. Halı, keçe, battaniye, havlu, mantoluk vs. gibi kumaşlar, kalınlıkları ölçülebilen materyallerdir. Sıcak tutma ve hacimlilik özellikleri kumaş kalınlığının oranına bağlıdır.
Kumaş kalınlığı testi, örme, dokuma ve dokusuz yüzeyli kumaşlara belirli bir basınç altında uygulanır.
Testler numuneler standart atmosfer koşullarında 48 saat süre ile kondisyonlandıktan sonra yapılmalıdır. Kumaş kalınlığı ölçüm cihazlarının ana elemanları kumaşın üzerine yerleştirildiği referans plakası, aşağı yukarı hareket edebilen ve numune kumaşa tesbit edilen basıncı uygulayan baskı ayağı ile kalınlık değerinin okunduğu ölçüm skalasıdır. Ölçüm skalasının 0,1 mm den kalın kumaşlarda %1 ve kalınlıkları 0,1 mm den az kumaşlarda 0,001 mm hassasiyete sahip olması gereklidir. Deneyde baskı ayağı kaldırılır ve kumaş referans plakası üzerine konulur. Baskı ayağı dikkatli bir şekilde numune kumaş üzerine indirilir ve ölçüm değeri okunur. Kumaş kalınlığının ölçümünde aşağıdaki faktörler önemlidir:
Baskı ayağının şekli ve ebatı: Genellikle yuvarlak baskı ayağı kullanılır. Baskı ayağı çapı ile kumaş kalınlık oranı 5/1 den az olmalıdır. Baskı ayağı alanı 50 mm2 den az, 10000 mm2 den büyük olmamalıdır.
Referans plakası şekli ve ebatları: yuvarlak referans plakası kullanıldığında baskı ayağından en az 50mm daha büyük olmalıdır.
Uygulanan baskı miktarı: kumaşa uygulanan baskı miktarı belirli olmalıdır. Kalınlık değeri numune üzerine uygulanan baskı miktarına göre değişir. Buna göre kumaş cinsine göre baskı ayağına uygun ağırlıklar konulur.
Kumaş kalınlık ölçümünde kullanılan baskı miktarı
| Materyal tipi | Baskı miktarı, psi (g/cm2) | |
|
yumuşak
|
Battaniyeler, yünlü kumaşlar, örme kumaşlar, hacimli nonwoven’lar |
0,005-0,50 * (0,35-35)
|
| orta
|
Halılar, taranmış yünlü mamüller, çarşaflık | 0,02-2,0 * (1,4-144)
|
| sert | Kanaviçeler, asbest kumaşlar, keçeler | 0,1-10 * (7-700) |
Bu tablo ( ASTM 1777 ) değişik materyal tipleri için seçilebilecek baskı miktarı için rehber olarak kullanılabilir. Genel olarak listedeki minimum baskı değerini uygulamak o materyal için uygundur.
Baskı ayağı hızı: baskı ayağı numune üzerine yavaşça ve dikkatli indirilmelidir.
Süre: Kalınlık değeri ibrenin hareketi durduğunda skaladan okunur. Baskı ayağının kumaş üzerinde kalma süresi önemlidir. Tekstil materyalinin esneme özelliği olduğu için kumaş ölçüm aletinin altına konulduktan birkaç saniye stabil olmayacaktır. Bu nedenle kalınlığın ne kadar süre içinde ölçülebileceğini belirlemek esastır. ASTM standardına göre pek çok materyal için yük uygulandıktan 5 saniye sonra en uygun zaman aralığıdır. TS 7128 e göre başka bir süre tespit edilmemişse baskı ayağının numune üzerine oturtulmasından 30 saniye sonra kalınlık değeri okunur.
Baskı ayağı ile referans plakasının temizliği ve test edilecek kumaşın buruşuk, kırışık, kalınlık ölçümünü hatalı verecek görünümde olmaması önemlidir. Günümüzde kullanılan elektronik kalınlık ölçüm cihazları ile baskı ayağının alttakine mesafesi elektronik olarak okunabilir.
Kumaşın çözgü ve atkı veya yatay ve dikey ilmek dizisi içeren on farklı yerinden yapılan ölçümlerin ortalaması alınır.