Denim Kumaş ve Özellikleri

Kot pantolon üretiminde kullanılan denim kumaş, genel olarak çözgü ipliği boyalı atkı ipliği ise boyalı olmayan ipliklerden üretilen dokuma kumaşlardır. Bu kumaşların üretiminde kullanılan çözgü iplikleri genelde indigo renginde boyanmaktadır. Denim kumaşlar kalın, dayanıklı ve genel olarak ön yüzü boyalı arka yüzü boyasız ipliklerden oluşan çözgü yüzeyli dokuma kumaşlardır. Bu kumaşlar genel olarak dimi örgü türevlerinden üretilmektedir. Yaygın olarak kullanılan örgü raporları Şekil 2.2’ de görüldüğü gibi 3/1 dimi (z) ve 2/1 dimi (z) örgüleridir. Bu örgü raporları çözgü yüzeyli örgülerdir.

Şekil 2.2. Denim kumaşlarda en çok kullanılan örgüler, a) Dimi 3/1(z), b) Dimi 2/1

Denim kumaşlarda kullanılan iplikler, genellikle kalın numaralı open-end rotor iplikçiliği ile üretilmiş ipliklerdir. Open-end rotor ipliği, penye ipliğe göre daha kalın ve düşük kaliteli iplikdir ancak oldukça yaygın olarak kullanılmaktadır. Denim kumaşlar, Ne 5 ile Ne 17 numara aralığındaki % 100 pamuk elyafından üretilen iplikler ile dokunmaktadır.

Günümüzde, hem denim sanayisinin hem de tüketicinin beklentileri doğrultusunda kumaşlarda elastan kullanımı artmıştır. Elastan katkılı atkı ipliği kullanılarak esnek denim kumaşlar üretilmektedir. Böylece tüketicinin bu kumaşlar ile üretilen bir pantolonu kullanırken hissettiği konfor artmıştır. Hatta çözgü ipliği elastan katkılı olarak üretilen denimler ile konfor seviyesi oldukça yükseltilmiştir.

Denim Kumaş Üretim Aşamaları

Şekil 2.3’ de, denim kumaşın üretimi iplik aşamasından itibaren belirtilmiştir. Şekilde de görüldüğü gibi, denim kumaş üretimi farklı aşamalardan oluşmaktadır. Bu aşamalar hakkındaki bilgiler, denim işletmesinin genel üretim akışı gözlenerek elde edilen bilgilerden oluşmaktadır.

Şekil 2.3. Denim kumaş üretim aşamaları

Halat sarma; bobinlerdeki iplikleri halat formuna getirebilmek için silindire sarılmakta ve bu silindirler halat boya makinesinde boyanmak üzere makinenin cağlığına yerleştirilmektedir. Ön yıkama aşamasında 4 tekneden geçmekte ve indigo boya teknelerine daldırılmaktadır. Daha sonra yumuşatıcı teknesine daldırılarak, kumaşta istenen tutum özellikleri sağlanmaktadır. Son olarak üç tekne arka yıkama (son yıkama) yapılmaktadır. Kurutma tablalarından geçerek, nem oranı, pamuk mamüller için % 8 ticari nem değerine getirilerek, kurutma işlemi gerçekleştirilmektedir.

Halat boyama; işleminde küp boyarmaddeler kullanılmaktadır. Küp boyarmaddeler, tekneler arasında oksidasyon ve redüksiyon yapılarak boyama işlemi yapılmaktadır. Halat şeklinde boyanan iplikler koyler mekanizması ile simitlenerek kovalara yığılmaktadır. Halatlar yığılırken her halat için tek bir kova kullanılmaktadır.

Halat açma; her bir kovadaki halat tel tel açılarak levende sarılmaktadır. Her halat bir levende sarılmaktadır. Halat açma işleminden sonra haşıl işlemine geçilmektedir. Haşıl işleminde leventlere aktarılan halatlar gruplanarak haşıl işlemi yapılmaktadır. Haşıl işleminde haşıl maddesi olarak nişasta ve türevleri ile PVA ve CMC kullanılmaktadır. Haşıl işlemi tekneler ile yapıldıktan sonra iplikler kurutucudan geçirilerek % 6-8 nem oranında tutulmaktadır. Yaygın olarak denim kumaş üretiminde bu aşamalar kullanılmaktadır.

Çözgü hazırlama; haşıl işlemi ardından çözgü iplikleri gücü tellerinden geçirilerek örgü raporuna göre ayarlanmaktadır. Bu işlem ile ağızlık açılarak atkı ipliğinin kumaşa eklenmesi için gerekli programlama yapılmaktadır. Aynı zamanda atkı ipliğini kumaşa daha sağlam bir şekilde katmak için kullanılan tarak da bu aşamada rapor doğrultusunda ayarlanarak bu işlemin ardından çözgü dokuma makinesine yerleştirilerek kumaşın üretimi gerçekleştirilmektedir.

Kot Pantolon Üretimi

Kot pantolonu üretiminde, kalıpların doğru seçilmesi, beden ölçülerinin doğru alınması dikiş ipliklerinin uygun seçilmesi ve dikişlerin düzgün ve uygun gerçekleştirilmesi çok önemlidir. Kot pantolonun kalitesini ortaya çıkaran en önemli unsurlar, kalıbından sonra dikiş iplikleri ve dikiş kalitesidir. Şekil 2.4’de kot pantolona dikiş uygulanan bölgeler görülmektedir. Kot pantolonda, bacak iç, dış dikişleri, paça kıvırma dikişleri, cep takma dikişleri, kemer, kemer köprüsü takma dikişleri, fermuar takma, patlet dikişleri, conta dikişleri önemli dikiş bölgeleridir.

Şekil 2.4. Kot pantolonda dikiş uygulanan bölgeler

T.C.
BURSA ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Mert ATEŞ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
TEKSTİL TEKNOLOJİSİ ANABİLİM DALI
BURSA – 2020