İnsanoğlu ilk çağlardan itibaren doğa şartlarına karşı koymak ve ahlak kuralları gereğince örtünme ihtiyacı duymuştur. Bu ihtiyaç dokumacılık ve dericiliğin gelişmesini sağlamıştır. Elde edilen dokuma ve deri ürünlerden çeşitli giysiler üretilmiştir. İnce elbiseden mantoya, sandaletten çizmeye kadar birçok giyim ürünü elde edilmiştir. İlk başlarda gayet sade olan kıyafetler zamanla günün modasına uygun olarak şekillenmiştir. Saçak ve ponpon gibi aplike işleriyle giysiler süslenmiştir. Kemer, kuşak, başörtüsü vs. aksesuarlar da giyimi tamamlayan ürünler olarak kullanılmıştır. Ayrıca her döneme özgü üniforma tarzında tek tip askeri kıyafetler de yapılmıştır. Bu çalışmada arkeolojik bulgular ve çivi yazılı kaynakları beraber değerlendirerek Mezopotamya insanının giyim kültürünü ortaya koymaya çalıştık.

Mezopotamya Giyim Kültürü

Elimizdeki mevcut bilgilerde giyim kültürüyle ilgili doğrudan bilgi bulunmamaktadır. Fakat çivi yazılı belgelerde giysilerin adları geçmekte ve zamanın modasını gösteren ikonografide de kıyafetli insanlar betimlenmektedir. Kıyafetlerde kadın veya erkek giysisi olarak cinsiyet farkı bulunmamaktadır. En basit elbise türü erkeklerde belin üstünde sarılmış, kadınlarda da göğüs ve omuzları örtecek şekilde saran dokuma kumaştır.

Mezar kazılarında bulunan kanıtlar da giysilerle ilgili bazı fikirler üretmemize olanak sağlamaktadır. İnce dokuma, kaba dokuma ve bir tarafında püskül ya da pili olan uzun iplikli giysi olmak üzere üç çeşit kıyafet tanımlanmıştır. Zengin kişilerin mezarlarında kumaşı tutturucu görevi gördüğü düşünülen kabuk ya da metalden yapılmış boncuk ve halkalarla süslenmiş elbiseler bulunmuştur.

Kıyafetler kemer, atkı ve şal türü kumaş parçalarının tamamladığı iç giysisi, harmani ve başlıktan oluşan bir takımı oluşturabiliyordu. Evlilik törenleri gibi özel durumlarda ise güne uygun giysiler giyilmiştir. Ayrıca insanlar ayaklarına deriden yapılmış sandalet ya da ayakkabılar giymişlerdir.

Krallar da resmi ve dinsel törenlerde özel giysiler giymişlerdir. Krallar kabartmalarda savaş ve av sahnelerinden farklı olarak, yüksek rahip sıfatıyla katıldıkları törenlere uygun kıyafetlerle betimlenmişlerdir. Özellikle Asur stellerinde belirgin olarak gördüğümüz özel kıyafetler içindeki kral, sol elinde egemenliğinin simgesi olan topuz başlı ve püsküllü asasını tutar. Kral yukarıya kaldırdığı sağ eliyle ise üstteki tanrısal simgeleri selamlar.

Ayrıca dönemin insanı giyindikten sonra mücevherlerini takmıştır. Hem kadın hem de erkek için değerli taş ve madenlerden yapılmış mücevherler vazgeçilmez bir süs unsuru olmuştur. Toka ve kopça gibi süs eşyaları giysileri tutturmaya yararken, giysiye dikilen ya da geçirilen süs eşyaları da kullanılmıştır.