İpliklerde Numaralandırma

Tekstil ipliklerinin tanımlanması için kullanılan, belirli uzunluğun ağırlığı biçimindeki sınıflandırma ölçütü. numara denye ve numara metrik ve İngiliz numarası olarak en çok kabul gören üç farklı sınıflandırma biçemi vardır. İpliklerin incelik ve kalınlıkları numaraları ile belirtilir.

Numaralandırma iki şekilde yapılır:

1. Uzunluk Numaralandırması: Belirli bir ağırlığa düşen uzunluk miktarı ile numaralandırma.
2. Ağırlık Numaralandırması: Belirli bir uzunluğa düşen ağırlık miktarı ile numaralandırmadır. .

Uzunluk Numara Sistemleri
Metrik Numara	(Nm)
İngiliz Pamuk İpliği	(Ne)
İngiliz Keten İpliği	(Ne L)
İngiliz Kamgarn İpliği	(Ne K)
İngiliz Streichgarn İpliği	(Ne W)

Ağırlık Numara Sistemleri
Uluslararası ağırlık	(Tex)
Denye	(den, Td)

Burada da görüldüğü gibi numaralandırmada birçok farklı sistem kullanılmaktadır. Bu sistemlerden en fazla kullanılanlara burada yer verilmiştir. .

Metrik Numara Sistemi (Nm):

Bu sistem yün ve yün tipi liflerden üretilen ipliklerin numaralandırılmasında kullanıldığı gibi,işlem kolaylığı nedeniyle tüm ipliklerin dönüşüm formüllerine de yardımcı bir numaralandırmadır. Bir gram ağırlığındaki ipliğin kaç metre olduğunun ifadesidir. Örneğin; toplam ağırlığı 1 gram olan iplik 30 metre geliyor ise bunun numarası Nm 30 olarak ifade edilir. Örnekler:

• Nm 20: 1 gramı 20 m olan iplik,
• Nm 100: 1 gramı 100 m olan iplik, .

Örnek: 1000 gr iplik 25.000 m gelmektedir. Nm = ?

Denklem kurulursa:
1000 gr  »  25.000 m. ise
1 gr      »      X      olur
X= 25.000/1000 = 25 olduğundan, bu ipliğin inceliği Nm 25 olarak belirtilmelidir. .

İngiliz Pamuk İpliği Sistemi

Pamuk ipliklerinin numaralandırılmasında kullanılır. 1 libre iplikteki 840 yardaların sayısıdır. Diğer İngiliz sistemlerinde bu uzunluk değişiklik gösterir. Örneğin; İngiliz keten, kenevirde kabul edilen uzunluk 300 Yarda iken, Kamgarnda 560 yardadır.

1 libre=453.6 gr,
1 yarda=91.4 cm (0.914 m),
840 yarda=768 m,

Örneğin; 453.6 gr ağırlığındaki iplik 15.360 m (20×768 m) geliyorsa bunun inceliği Ne 20′ dir.

İngiliz Numaralandırma Sistemi (Ne)

Eskiden genellikle pamuk ipliğinin numaralandırılmasında kullanılmakla beraber günümüzde sanayide geniş ölçüde kullanılmaktadır. “1 libredeki çile sayısıdır”. Ne ile gösterilir. Örneğin; 30/1 numara iplik nedir diye sorduğumuzda bunun cevabı; Ne 30 iplik, 1 libre iplikte 30 tane çile olduğunu gösterir.

30/1 İplik Nedir?

Metrik Numara (Ne): Dolaylı metrik numara sisteminde, iplik numara numarası “1 Kg ağırlık başına 1000 m (veya 1 Km) iplik sayısını” belirtir.
Örneğin: 30 Nm, 30 kilometre veya 30000 metre iplik ağırlığının 1 kilogram olduğunu gösterir. 30/1 numara iplik nedir diye sorduğumuzda bunun cevabı; Ne 30 iplik, 1 libre iplikte 30 tane çile olduğunu gösterir.

30/1 Pamuk ipliği yaklaşık olarak 150/96 denye Polyestere tekabül eder.

Uluslararası Ağırlık Sistemi (Tex)

Uluslararası sistemdir. Her türlü iplik için kullanılabilir. Türkiye’deki işletmelerde kullanımı şu anda yaygın değildir. 1000 metre ipliğin kaç gram geldiğinin ifadesidir.

Örnekler:

1000 m iplik »» 50 gr ise »» 50 Tex olur,
2000 m iplik »» 200 gr ise »» 100 Tex olur,
Tex’in 1000 katı olan kilotex ve onda biri olan desitex bazı alanlarda kullanılmaktadır. Özellikle Kilotex (ktex) iplikhanelerde ara ürün olan bantlarda kullanılmaktadır.

1ktex=1000 Tex=10.000 dtex=1.000.000 mtex,
1 Tex=10 dtex=1.000 mtex,
1 dtex=100 mtex, .

Denye Sistemi (den)

Denier, Denye; 9000 metre uzunluğundaki iplik veya lifin gram olarak ağırlığını ifade eder. Tekstil sektöründe kullanılan bir ölçü birimidir. Denye ne kadar yüksek ise lif o kadar kalındır. Özellikle USA’da kullanılan ölçme sistemidir. Ülkemizde de benimsenmiş ve kullanılmaktadır. Sayısal olarak denye, 9000 metre ipliğin ağırlığına eşittir. Genellikle sentetik ipliklerin (polyester, nylon vb.) inceliğini ifade eder ve bu iplikler için kullanılır.
Filament ipliklerin ve liflerin numaralandırılmasında kullanılır. 9000 metre iplikteki gramların sayısını belirtir.

Örnekler:

9000 m. iplik »» 200 gr ise 200 denye olur,
9000 m. iplik »» 150 gr ise 150 denye olur.
(Tekstil’de iplik numaraları dönüştürme formülleri)
Nm=Ne x 1.69,
Ne=Nm x 0.59,
Nm=1/Ktex,
Tex=1000/Nm,
Nm=1000/Tex.

Dönüştürülmüş Çeşitli Ölçü Birimleri

(Tekstil’de iplik numaralarını dönüştürme formülleri)

• Nm=Ne x 1.69,
• Ne=Nm x 0.59,
• Nm=1/Ktex,
• Tex=1000/Nm,
• Nm=1000/Tex.

Tekstilde kullanılan uzunluk ve ağırlık dönüşümleri bu birimler birbirine nasıl çevrilir:

• 1 libre = 453,59237 gram.
• 1 hank = 840 yarda = 768 metre.

Diğer yaygın ölçü birimlerini ve eşitlik olarak büyüklüklerini de şu şekilde sıralayabiliriz:

• 1 inch = 2,54 cm
• 1 yarda = 91,44 cm
• 1 ons = 28,3495231 gram
• 1 yarda = 36 inch
• 1 libre = 16 ons
• 1 libre = 453,59237 gr
• 1 kg = 2,204 libredir.