Turlu Viskon kayın ağacından elde edilir, pamuk gibi selülozdan oluşur. Kayın ağacı Avrupa, Asya Amerika, Japonya ve Türkiye’de doğal olarak yetişir. Selüloz esaslı rejenere lifler içinde en önemlisi ve en çok kullanıma sahip olan yarı sentetik bir liftir. Doğal ipeğe benzediğinden, çok dayanıklılık gerektirmeyen işlerde, doğal ipeğin yerine kullanılabilir. Suni ipek/rayon kelimesi viskon ile eş anlamlı olarak kullanılmaktadır.
Kayın ağacı yaprakları
Turlu Viskon ya da Diğer Adıyla Open-End (OE) Viskonun Tanımı
Turlu Viskon olarak da bilinen Open-End iplik tesislerinde üretilebilen viskon ipliği elyafların temizlendikten sonra Taraf ve Cer diye adlandırılan makinelerden geçerek Open-End iplik makinelerinde üretimi yapılır. Genel olarak 1.2 mm uzunluğundaki elyaf tercih edilir. Diğer kalitelere kıyasla daha serttir fakat pamuk ipliğindeki gibi kalitesiz olarak adlandırılamaz. Open-end Viskon ipliği en çok tercih edilen iplik çeşididir. Bir diğer tercih sebebi de tüylenme yapmamasıdır.
Turlu viskon ve Open End viskon aynı ipliktir. Üretiminde yüksek turlarda meydana geldiği için bu isimle anılmaktadır.
Open End İplik Üretim Süreci
Açık-uç eğirme sistemine göre üretilen ipliklerdir. En çok kullanılan yöntemi rotor iplikçiliğidir. Pamuk ve pamuk tipi elyaflar kullanılabilir. Rotorun içine düşen elyafların merkezkaç kuvvetinin etkisiyle eğrilmesi sistemine dayanır.
Ring ve Open end iplik farkları
Open end ipliği, üretim yönteminden dolayı iplik yapısındaki elyaflar belirli bir düzensizlik göstermektedir. Fakat bu düzensizlik iplik boyunca hep aynıdır. Open end ipliğinde uniformluk ön plandadır. Örneğin; düzgünsüzlük açısından iplik boyunca değişim ring ipliğe göre % 10-20 daha iyi özellik gösterir.
Yüksek bükümlü türlerde aşınmaya karşı direnç büyük olup, ring ipliğe göre % 5-7 daha yüksek bir sürtünme dayanıklılığına sahiptir.
Open-end ipliğin oluşması ring ipliği ile farklılık gösterir. Temelde makine parkında olan farklılıklar vardır. Open-end iplikçiliğinde besleme bant olarak yapılır ve oluşan iplik direkt olarak bobinlenir. Kısaca ring iplikçiliğinde bulunan fitil ve bobin aşamaları Open-end iplikçiliğinde yoktur. Kaba ve orta incelikte iplikler elde edilir. Hacimli ve tüylü bir yapısı vardır. Ring ipliklerine göre mukavemeti düşük ve düzgünsüzlüğü fazladır. Ne 30/1′e kadar incelikte open-end iplik yapılabilir.
Turlu viskon üretim şeması
Open end ipliği hacimlidir ve emiciliği yüksektir. Emicilik özelliğinin iyi olması, parlak tonların ve baskı desenlerinin elde edilmesini sağlar. Ayrıca örtme gücü, ısı tutumu, hava geçirgenliği gibi özellikleri de ring ipliklerine oranla daha iyidir. Uniform düzgünlükte pürüzsüz yüzeyli ve az tüylü iplikler elde edilir.
Open end ipliklerinin elastikiyeti fazladır. Bükümün özelliğinden dolayı open end ipliklerinin dış kısmındaki iyi yönlenmemiş elyaflar daha fazladır. İplik çekildiğinde bu elyaflar oryente olarak uzamayı artırır.
Tüm bu olumlu özellikleri yanında, dayanıklılığı ring ipliğine göre %15-20 daha düşüktür.
Değişik sistemlerle eğrilmiş iplik yüzey görüntüleri
Turlu Viskon Kullanım Alanları
Open-end iplikler genel olarak çok yüksek mukavemet gerektirmeyen yüzeylerin elde edilmesinde kullanılır. Openend ipliklerin en fazla kullanıldığı kumaşlar denim (jean) kumaşlardır. Pamuk kaynaklı olması kumaşlara emicilik kazandırmaktadır. Bunun yanında örtme gücü, ısı tutma özellikleri, ring iplikleri ile üretilen kumaşlara göre daha iyidir.
