Mikrolifler
Sentetik lif üretiminde liflerden beklenen özelliklerin değişmesine ve artmasına paralel olarak birçok araştırma yapılmaktadır. Bu çalışmalar içerisinde lif üretiminin mikro ve nano boyutlara indirilmesi şüphesiz geçmişten günümüze yaşanan en uzun soluklu ve en geniş araştırmalardan birisidir. Bir lifin mikrolif olarak adlandırılması için 1,0 dtex veya 1,0 denye’den daha ince olması gerekmektedir. Şekil 1.3’te farklı liflere ait lif çapları mikroliflerle karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Şekil 1.4’te farklı filament inceliğine sahip ipliklerin kesit görünümü verilmiştir.
Şekil 1.3. Farklı liflere ait çapların mikrolifler ile karşılaştırmalı gösterimi
Şekil 1.5’te mikrofilament ve konvansiyonel filamentlerden elde edilmiş ipliklerden oluşan iki farklı dokuma kumaş yapısı karşılaştırma için verilmiştir.
Şekil 1.4. Farklı filament inceliğindeki ipliklerin SEM ile alınan kesit görünümleri (a) 0,33 dtex, (b) 0,57 dtex, (c) 0,76 dtex, (d) 1,14 dtex, (e) 3,05 dtex
Yüksek sıklıklarda dokunan mikrofilament kumaşlar, sağladıkları rüzgar bariyeri etkisi sayesinde giysiliklerde en yaygın olarak yağmurluklarda kullanılmaktadırlar. Diğer yandan, mikrofilament kumaşlara su iticilik bitim işlemi uygulanarak uyku tulumu ve spor giysilerinde dış katman kumaşı üretilebilmektedir. Düşük kumaş gramajlarda yüksek mukavemet sergilediklerinden çadır ve branda kumaşı olarak kullanılabilmektedirler.
Şekil 1.5. a)Mikrofilament ipliklerden dokunmuş kumaş yapısı, b)Konvansiyonelfilament ipliklerinden dokunmuş kumaş yapısı
Yüksek sıklıklarda dokunmuş mikrofilament kumaşlara kalandır işlemi uygulayarak 1000 mm su sütunu su geçirmezliğe sahip spor tipi kamp çadırı kumaşı üretilebilmektedir.
Mikrolif ipliklerden üretilen kumaşlar, düşük eğilme dayanımları sayesinde iyi derecede kumaş dökümlülüğü ve yumuşaklığı sağlarlar. Bu sebeple, hafif, dökümlü ve ipek benzeri kumaşlardan üretilen bluz, elbise, gece kıyafeti gibi ürünlerde kullanılabilmektedirler.
Polyester mikroliflerin önemli bir kullanım alanı da döşemelik kumaşlar ve ev tekstilleridir. Yumuşak tuşe ve kolay bakım özelliği ile polyester mikrolif kumaşlar ev tekstillerinde de önemli kullanım alanı bulmuşlardır. Mikrolif kumaşlardan imal edilen yorgan ve battaniyeler hafifliklerinin yanı sıra sıcak tutma, ipeksi bir yumuşaklık ve terlemeyi engelleme özelliklerine sahiptirler.
Ayırma tipi mikrolifler ile üretilmiş kumaşlar esneme dayanımlarının yüksek olması sebebiyle darbeli filtrasyon uygulamalarında kullanılmaktadırlar. Bu uygulamalarda filtrasyon malzemesinin sürekli esnemesi ve aynı zamanda sert olması gereklidir ve ayırma tipi ile üretilmiş mikrolifler malzemeye önemli derecede mukavemet kazandırırlar. Mikrolifler araçlarda hava ve yağ filtrelerinde motor performansını arttırmaya yardımcı olurken filtre ömrünün de uzamasını sağlarlar.
Şekil 1.6. Mikrolif ve konvansiyonel lifin toz ve kir tutma prensibi
Temizlik amacıyla kullanılan bir mikrolif kumaşta liflerin incelmesi sonucunda toplam lif yüzey alanı artacaktır. Bu artışa bağlı olarak da lifler tarafından toplanan ve tutulan toz miktarı da artar. Tozu ve kiri üzerine alamayan sıradan temizlik bezlerinin aksine mikrolif temizlik bezleri tozu ve kiri tutarak temizlenen yüzeyden alır ve yıkanıncaya kadar bünyesinde hapseder. Herhangi bir kimyasala gerek kalmadan sadece su ile temizlenebilirler. Konvansiyonel lif ile mikrolifin kir ve toz tutma prensibi Şekil 1.6’da verilmiştir.
T.C.
KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
Fatoş Ceren Akıncı
YÜKSEK LİSANS TEZİ
TEKSTİL MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI
KAHRAMANMARAŞ 2017