Kullanım Yerlerine Göre İplik Çeşitleri
Otomotiv Endüstrisi
Otomotiv sanayi ipliği özel tür ipliklerdir. Mukavemet ve renk haslığı çok önemlidir. Bursa‟da Oyak-Reno, Tofaş ve Adapazarı‟nda Toyota-Sa otomobil fabrikalarının yan sanayisinde kullanılmaktadır. Özellikle emniyet kemeri, kord bezi, airbag ve döşeme dikişi ile dış lastiklerde kullanılır.
Konfeksiyon Sanayi
Konfeksiyon sanayisi ise hemen hemen ipliği en çok kullanan sektördür. Pantolon dikişinden, ceket, gömlek, tişört dikişine kadar her çeşit giyim eşyasında kullanılır. Dikiş iplikleri kumaş yüzeylerini birleştirmek veya bağlantı amaçlı kullanılan ipliklerdir. Konfeksiyon sanayisinde kullanılan endüstriyel dikiş ipliklerinde şu özellikler olmalıdır; dikiş makinesinden rahat geçebilmeli, istenen kalitede dikiş oluşturabilmeli, dikilmiş kumaşta mamulün ömrü kadar kopmadan, bozulmadan işlevini sürdürebilmelidir, dikiş makinesinin iğnesini kırmadan rahat dikiş yapılabilmelidir. Konfeksiyon endüstrisi gelişmiş ülkelerdeki en önemli sanayilerden biri olma özelliğini teşkil etmektedir. Birçok Avrupa ülkesinin komşusu olan güney ve doğu Akdeniz ülkeleri Avrupa‟ya tekstil/konfeksiyon sektöründe mal ihraç etmektedirler.
Nakış Sanayi
Nakış sanayimiz dünyanın en büyük firmalarının fason üretimini yapmaktadır. Örneğin; Nike, Puma, Adidas, Marks & Spencer üretimlerinin önemli bir kısmını Türkiye‟de yapmaktadırlar. Bunun en önemli nedeni kalite konusunda Türk sanayicisine güvenmeleri ve mallarını eksiksiz ve zamanında almalarıdır. Nakış iplikleri her türlü desenin özellikle çizgi film karakterlerinin kumaş yüzeyine işlenmesinde kullanılır. Nakış sanayisindeki en önemli merkez İstanbul, Denizli ve Bursa`dır.
Brode, Gipür Sanayi
Hazır giyim ve konfeksiyon dışındaki nakış iplikleri ev tekstili sektörü içinde değerlendirilir. Bunlar perde, yatak örtüsü, battaniye vb. ürünlerdir. Brode, gipür sanayiinde kullanılan iplikler tül perdelerin altlarına eklenerek piyasada satışa sunulmaktadır. Tül perdelerde ağırlıkla polyester-tekstüre polyester kullanılır.
Elektrik Kablo Sanayi
İplik, elektrik kablo sanayisinde üç amaçla kullanılır; kablonun taşıyıcı ipliği, kablo dış kılıfını yırtma ipliği ve optik kablolarda birçok kablocuğun demet yapılarak tutturulmasında kullanılır.
Ayakkabı ve Deri Eşya Sanayi
Ayakkabı ve deri eşya sanayisinde çok yüksek mukavemet gerektiren enüstriyel iplikler kullanılmaktadır. Ayakkabı, bot, terlik, deri cüzdan, bavul, kemer ve çanta üretiminde kullanılmaktadır[49]. Balık Ağları ve Denizcilik Sektörü Naylon esaslı iplikler denizcilik sanayisi ve balık ağı sektöründe vazgeçilmez bir iplik türüdür. Naylon iplikler özel makinelerde dokunup kurşun ve mantar eklenerek istenilen büyüklükte balık ağları yapılmaktadır.
Halat, Ambalaj İplikleri
Sektörü Keten iplikleri, sektörde kullanılan en önemli ipliklerdir. Kaba ve pürüzlü yüzeyli ipliklerdir, tek tek ve katlı üretilirler, eğer nemli ortamda kalacaksa küf tutmazlık işlemine tabi tutulmaktadır. Estetik önem taşımayan giyim ve teknik tekstil ürünlerinin dikiminde kullanılırlar.
İç Giyim Sektörü
Bu sektörde genellikle fantezi iplikler kullanılır. Fantezi iplikler, iki iplikten birinin fazla beslenmesi ile bir ipliğe şeridin çekilerek beslenmesi yoluyla veya çekim ve besleme oranlarının farklılaşması ile elde edilebilir. Değişik ve gösterişli yapıları nedeniyle oldukça fazla kullanılan ipliklerdir. Fantezi iplikler değişik efekt verilerek ve değişik renkler kullanılarak yapılan ipliklerdir. İç giyimden trikoya, örgüden döşemelik kumaşlara kadar geniş bir alanı kapsar.
Kapitone ve Yatak Sanayi
Kullanım şartları nedeniyle yüksek mukavemet gerektiren ipliklerdir. Kapitone ipliği özellikle yatak sektöründe, dikiş ve kenar kapama olarak kullanılmaktadır. Bu sektörde Kayseri ve İstanbul bölgesi üretimi büyük bir kısmını oluşturur. Üretilen yataklar yurt içine satılırken önemli bir miktarı da ihracat yapılmaktadır. Özellikle Kayseri‟den yapılan ihracatta Rusya, Ukrayna, Romanya ön sıralarda yer almaktadır.
Dokuma Sanayi
Tarihin en eski devirlerinden bu yana dokumacılık oldukça önemli bir sanat ve iş kolu oluştur. Dokuma iplikleri, dokuma mamullerinin üretiminde kullanılan ipliklerdir. Bunlar atkı ve çözgü ipliği olarak bilinir. Genellikle sürtünme dayanımı fazla ve örme ipliklerine göre daha yüksek bükümlü ipliklerdir. Krep iplikleri genellikle dokuma sektöründe kullanılır. Krep ipliklerin, en önemli özelliği yüksek bükümlü olmalarıdır. Bir metrede 1500- 3000 büküm verilmiştir.
Triko Sanayi
Örme iplikler, diğer ipliklere nazaran genel olarak daha yumuşak ve az bükümlü, hacimli ve sürtünmeye dayanıklıdır. Ağırlıklı olarak pamuktan üretilirler.
Havlu Sanayi
El yüz havlularında bornoz ve banyo takımlarında kullanılmaktadır. Genellikle pamuk, tekstürize ve pamuk polyester karışımı ipliklerden üretilirler.
Halı Sanayi
Endüstriyel iplikler halı yüzeyinde ve tabanında kullanılır. Sertleştirilmiş yün ipliği halı tabanını oluştururken yüzeyinde akrilik ve yün iplikler kullanılır. Fakat son zamanlarda halı yüzey ipliklerinde akrilik daha çok kullanılmaktadır. Bunun nedeni ekonomik oluşu, kir tutmaması ve yüne en yakın sentetik iplik olmasıdır. Halıcılık sektörü dünyada Iran ve Türkiye‟de çok ilerlemiştir. Türkiye‟de sektör devamlılığını ihracat ile sürdürmektedir. Bir halı üretiminde en önemli teknikler, dokuma tekniği, boyama tekniği ve yün eğdirme tekniğidir.
Bazı teknik endüstriyel iplikler silahlı kuvvetlerde çokça kullanılmaktadır. Örnek olarak paraşütlerde, tank ve top mekanize silahlarının gizleme ağlarında, F-16 uçaklarının motor bölümünde (yanmaz iplik), postallarda (su geçirmez iplik) sıkça kullanılmaktadır.
T.C.
KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
TEKSTİL MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI
ONUR ÇELİK
YÜKSEK LİSANS TEZİ
KAHRAMANMARAŞ 2015