Selimiye: 18. Yy.dan sonra Üsküdar Ayazma Camii civarındaki tezgahlarda dokunmaya başlanan çözgüsü ve atkısı ipekten, genellikle boyuna yollu ve yolların içi küçük çiçekli ipekli kumaştır. Yolları ayıran küçük kutulu ince şeritler, bu kumaşın ayırt edici özelliğidir. Çiçekler klaptanla dokunmuştur. Kumaşın adı III. Selim devrinde, Selimiye Kışlası’nın yapılmasından dolayı verilmiştir. Son zamanlara kadar kadın-erkek entarilerinde ve çocuk kaftanlarında kullanılmıştır.
Selimiye dokumaları, Sultan 3. Selim tarafından yaptırılan Selimiye Camii etrafında kurulan dokuma atölyelerindeki tezgâhlarda dokunan kumaşlardır. Osmanlı kumaşlarında desen atkıdan verilirken, Selimiye kumaşlarındaki ince şeritlerin çözgüden desenlendirilmesi, Batı’dan gelme bir teknik özellik olarak görülür.
Osmanlı kumaş desenleri
1789 yılında tahta geçen Sultan III. Selim (1789 – 1807) açık fikirli, Batı’ya dönük bir padişahtır. Ülkesindeki gelişmelerle yakından ilgilidir. Üsküdar’da kendi adına Selimiye Cami’sini yaptırırken etrafına dokuma atölyeleri kurdurmuş ve bu atölyelerin başına Fransa’dan uzman ve işinde başarılı ustalar getirmiştir ki, bu seçimde Fransız asıllı olan Nakşidil (Aimee) Validenin rolü kuvvetle muhtemeldir. Bu tezgâhlarda dokunan ve daha sonra Selimiye diye adlandırılan kumaşlar Batı dokuma tekniğindedir. Bu caminin dışındaki atölyeler 1814’ de bir Yeniçeri ayaklanması sırasında yakılmıştır.
Selimiye; çözgü ve atkısı ipekten, bezayağı dokuma örgüsünde genellikle boyuna yollu, yolların içi çiçek suyu desenli bir dokumadır. Yolları ayıran küçük kutulu ince şeritler, bu kumaşın ayırt edici özelliğidir.
Selimiye dokumaları, krem, siyah, nefti yeşil, pembe, kırmızı renklerde dokunmuştur. Kumaşlar boyuna yollu ve yolların arası sarma işleme görünümündeki çiçekli desenleriyle karakteristiktir. Çiçeklere çözgüden desen verilmesi, Avrupa dokuma tarzı olup atkıdan desenlendirme yapan Osmanlı dokumacılığına yabancıdır. Selimiye dokumalar, giyimde kadın elbiseleri ve çocuk kaftanları olarak ve döşemelik amacıyla kullanılmıştır.
Geleneksel kumaş dokuma tezgahları