Kumaş adı | Pamuk |
Kumaş olarak da bilinir | Pima pamuğu, Mısır pamuğu, Supima pamuğu |
Kumaş bileşimi | Pamuk bitkisinin tohumlarından elde edilen organik lifler |
Kumaş olası iplik sayısı değişimleri | 100, 200, 300, 600, 2.000’e kadar |
Kumaş nefes alabilirlik | Çok iyi nefes alır |
Nem emici yetenekleri | Yüksek |
Isı tutma yetenekleri | Orta |
Gerilebilirlik (Esneme) | Orta |
Boncuklanma / kabarcıklanma eğilimli | Yüksek |
Kumaşın ilk üretildiği ülke | Eski Hindistan |
Bugün en büyük ihracatçı / üretici ülke | Hindistan |
Önerilen yıkama sıcaklıkları | Orta veya yüksek |
Yaygın olarak kullanılan | Gömlekler, elbiseler, bluzlar, iç çamaşırlar, çoraplar, kazaklar, çarşaflar, battaniyeler, çantalar, kotlar, etekler |
Pamuklu Kumaş Nedir?
Pamuklu kumaş, dünyada en yaygın kullanılan kumaş türlerinden biridir. Bu tekstil kimyasal olarak organiktir, yani herhangi bir sentetik bileşik içermediği anlamına gelir. Pamuk kumaş, tohumlar olgunlaştıkça yuvarlak, kabarık bir formda ortaya çıkan pamuk bitkilerinin tohumlarını çevreleyen elyaflardan türetilir.
Pamuklu Kumaş Tarihi
Tekstilde pamuk lifi kullanımına ilişkin en eski kanıt, yaklaşık M.Ö. 5000 yıllarına kadar uzanan Hindistan’daki Mehrgarh ve Rakhigarhi bölgelerine aittir. Hindistan Yarımadası’nı M.Ö. 3300’den 1300’e kadar uzanan İndus Vadisi Uygarlığı, bu kültür insanlarına hazır giyim kaynakları ve diğer tekstil ürünlerini temin eden pamuk ekimi sayesinde gelişmeye başladı.
Amerika’daki insanlar tekstil için M.Ö 5500 kadar uzun bir süre önce pamuk kullanmış olabilir, ancak Mesoamerica’da M.Ö. 4200’den beri pamuk ekiminin yaygın olduğu açıktır. Antik Çin, tekstil üretimi için pamuğa göre daha fazla ipek kullanırken, MÖ 206’dan 220’ye kadar uzanan Han hanedanlığı döneminde Çin’de pamuk ekimi popülerdi.
Hem Arabistan’da hem de İran’da pamuk ekimi yaygın olsa da, bu tekstil fabrikası geç Orta Çağ’a kadar Avrupa’ya tam güçle giremedi. Bu noktadan önce Avrupalılar pamuğun Hindistan’daki gizemli ağaçlarda büyüdüğüne inanıyordu ve bu sırada bazı bilginler bu tekstilin, ağaçlarda yetişen koyunların ürettiği bir tür yün olduğunu öne sürdüler .
Ancak İber Yarımadası’ndaki İslami fetih, Avrupalıları pamuk üretimiyle tanıştırdı ve Avrupa ülkeleri hızla Mısır ve Hindistan ile birlikte en büyük pamuk üreticileri ve ihracatçıları oldu.
Pamuklu Kumaş Özellikleri
Pamuk yetiştiriciliğinin ilk günlerinden bu yana, bu kumaş olağanüstü nefes alabilirliği ve hafifliği nedeniyle ödüllendirildi. Pamuklu kumaş da inanılmaz derecede yumuşaktır, ancak onu ipek ve yün karışımı gibi bir şey yapan ısı tutma özelliklerine sahiptir.
Pamuk ipekten daha dayanıklı olsa da, yünten daha az dayanıklıdır ve bu kumaş nispeten boncuklanma, yırtılma ve yırtılma eğilimlidir. Bununla birlikte, pamuk dünyadaki en popüler ve en çok üretilen kumaşlardan biri olmaya devam etmektedir. Bu tekstil nispeten yüksek çekme dayanımına sahiptir ve doğal rengi beyaz veya hafif sarımsıdır.
Pamuk çok su emicidir, fakat aynı zamanda çabuk kurur, bu da nem emmesini sağlar. Pamuğu yüksek sıcaklıkta yıkayabilirsiniz ve bu kumaş vücudunuza iyi örtülür. Bununla birlikte, pamuklu kumaş nispeten kırışmaya eğilimlidir ve bir ön işleme tabi tutulmadıkça yıkandığında büzülür.
Pamuklu Kumaş Nasıl Yapılır?
Pamuklu kumaş üreticileri bu tekstili koza denilen pamuk tohumlarını saran lifli koruyucu kılıftan türetmektedir. Pamuk tohumu kendileri çok küçük olsa da, onları içine alan kepçeler baş parmağınızın ucundan daha büyük olabilir.
Pamuklu kumaş yapmak için, üreticilerin ilk önce pamuk tohumunu kozadan ayırmaları gerekir. Geçmişte, bu adım elle yapıldı, ancak 1794’te Amerikalı girişimci Eli Whitney , pamuk ayırma işlemini büyük ölçüde hızlandıran mekanik bir cihaz olan pamuk çırçırını icat etti .
Bugünlerde, süreci çalışanların işlerini daha da kolaylaştıran pamuk çırçırının otomatik makineleri var. Bu makineler pamuk kozalarını tarım alanlarından toplayabilir ve diğer makineler de tohumları kozalardan ayırabilir.
Pamuk tohumları, pamuk tohumları ekildiğinde ilkbaharda başlar. Çoğu durumda, otomatik makineler, aynı anda 10 veya daha fazla sıraya pamuk tohumu ekerler. Fideler yaklaşık yedi gün içinde ortaya çıkar ve olgun koton kozalakları 55 ila 80 gün içinde ortaya çıkar.
Makine hasadı öncesinde, insan işçilerinin genellikle yaprakların pamuk bitkilerinden çıkarılması işlemi olan yaprak dökümü için gerekli olmaları gerekir. Daha sonra, tek bir makine, 50 kişinin alabileceği pamuk miktarını toplar ve bu aynı makine, büyük kirleticileri pamuk liflerinden uzaklaştırır ve balyalar haline getirir.
Yüksek verimli otomatik pamuk çırçırları, her biri bir saatte 500 kilogram ağırlığında 60 ham pamuk balyası işleyebilir. Bu çırçır, tohumları pamuklu çubuklardan temizler ve ayrıca pamuktaki kiri veya çöpleri de temizler.
Pamuk, tohum veya çöp olmayan saf pamuk elyaflarından oluşacak şekilde temizlendikten sonra tekstil üretim tesisine aktarılır. Bu tesiste, pamuk liflerinin uzun ipliklere dönüştürülmesi işlemi olan ham pamuk taranır.Daha sonra, bu iplikler iplik oluşturmak için eğirilir.
Bu aşamada, pamuklu kumaşlarda kullanılan temel malzeme tamamlanmıştır. Bu pamuk ipliği daha sonra çeşitli kimyasal işlemlere tabi tutulabilir ve boyanabilir. Daha sonra, bir çarşaf, tişört veya bir çift mavi kot pantolon gibi belirli bir tekstil malzemesi türüne dokunmaktadır.
Pamuklu Kumaş Kullanım Alanları Nelerdir?
Dünyadaki giyim ürünlerinin yaklaşık yüzde 75’i en az bir miktar pamuk içermektedir. Pamuk dünyada en çok kullanılan tekstil elyafıdır ve üreticiler bu kumaşı sayısız farklı tipte ürünlere çevirebilirler.
Çoğu T-shirt en az bir miktar pamuk içerir ve gerçek mavi kot pantolon % 100 pamuktur. Bu kumaş bornoz, banyo havlusu ve havlu yapmak için kullanılır ve ayrıca çarşaf, battaniye ve yorgan yapmak için de kullanılır. Üreticiler perdeleri, duvar süslerini ve diğer ev dekorasyon türlerini yapmak için pamuk bile kullanabilirler.
Pamuk yüksek derecede nefes alabilir ve emici olduğundan, genellikle ılık hava kıyafetleri yapmak için kullanılır. Yumuşaklığı, resmi ve iş kıyafetleri için iyi bir seçenek olmasını ve kayda değer döküm yetenekleri, elbiseler için ideal bir kumaş olmasını sağlar.
Üreticiler tıbbi malzeme üretmek için pamuk kullanırlar ve bu kumaş aynı zamanda endüstriyel iplik ve branda yapmak için de kullanılır. Özetle, tüketici veya endüstriyel kullanım için pratik olarak her türlü tekstil türünü yapmak için pamuk kullanılabilir.
Pamuklu Kumaş En Çok Nerede Üretilir?
Hindistan ve Çin, dünyadaki en büyük pamuk üreticileri olarak sık sık bağlanmaktadır. Statista’ya göre Hindistan, 2017 ve 2018 arasında Doğu Asya’daki rakibini 6.205.000 mt pamuk üreterek devraldı. Karşılaştırma için Çin, aynı dönemde 5.987.000 mt pamuk lifi üretti.
4,555.000 mt seviyesinde, ABD bir sonraki en büyük pamuk üreticisidir. Bu üç ülke dünya pamuğunun büyük çoğunluğunu üretirken, Brezilya, Pakistan ve Avustralya gibi diğer ülkeler de yılda 1 milyon metrik tondan fazla üretiyorlar.
Dünyada Üretilen Pamuk Çeşitleri Nelerdir?
- Kısa elyaf pamuk; Kısa elyaf (SS) pamuğu, 1.125 inç uzunluğa kadar liflerden oluşan herhangi bir pamuk türüdür. Bu pamuk türü günlük kullanım için mükemmel olsa da, diğer pamuk türleri kadar yumuşak değildir.
- Uzun Elyaf Pamuk; Uzun elyaf (LS) pamuk, 1.125 ila 1.25 inç uzunluğunda liflerden oluşan herhangi bir pamuk türüdür. Bu pamuk türü SS pamuktan biraz daha lüks.
- Ekstra Uzun Elyaf Pamuk;Ekstra uzun elyaf (ELS) pamuğu, 1,25 inçten daha uzun elyaflardan oluşan herhangi bir pamuk türüdür. ELS pamuğu, var olan en lüks ve yumuşak pamuk türüdür.
- Mısır Pamuğu (Giza);Mısır pamuğu, LS veya ELS pamuğunun belirli biçimlerini ifade eden bir terimdir. Örneğin Giza 45 pamuğu, 45 milimetreden (1.77 inç) uzunluğundadır, bu da onu varolan en uzun ve en lüks pamuk çeşitlerinden biri yapar.
- Pima Cotton; Pima pamuğu, ABD hükümeti ile Pima yerlileri arasında 20. yüzyılın başlarında bir ortaklık aracılığıyla oluşturulan bir ELS pamuğu türüdür. En dayanıklı pamuk formlarından biri olarak kabul edilir.
- Supima Cotton; Supima pamuğu, Amerikan Supima Birliği’nin (ASA) kutsamalarını almış bir Pima pamuğu türüdür. “Supima” olarak kabul edilmesi gereken Pima pamuğu yalnızca ABD’de organik yetiştirme uygulamaları ile yetiştirilebilir.
Pamuklu kumaş yapmak için kullanılan dört ayrı pamuk türü vardır. Ek olarak, bu bitki türlerinden yapılan birkaç alt tür pamuklu kumaş vardır:
Pamuk Bitkisi Çeşitleri
Gossypium hirsutum
Bu pamuk türü, bu tekstil ürününün en yaygın şekilde üretilen şeklidir.Dünyadaki pamuk üretiminin yüzde 90’ını oluşturuyor ve Orta Amerika’ya ve Karayip Denizi’ni çevreleyen ülkelere özgü.
Yıllar geçtikçe, tüccarlar bu tür pamuğu dünyadaki hemen hemen her yere ihraç ettiler ve hemen hemen her iklimde yetişiyorlar. Gossypium hirsutum kısa elyaftan (SS) bir pamuk lifidir, yani bu tekstil elyafının diğer formları kadar kaliteli değildir.
Gossypium barbadense
Gossypium barbadense, ekstra uzun elyaftan (ELS) bir pamuk çeşididir, yani daha yumuşak ve daha lüks tekstiller üreten daha uzun pamuk elyaflarından oluşur. Bu pamuk türü, dünyadaki pamuk üretiminin yüzde 8’ini oluşturuyor ve Gossypium hirsutum’dan çok daha pahalı.
Bu ELS pamuk çeşidi Güney Amerika’ya özgüdür ve dünya genelinde çeşitli bölgelere ihraç edilmiştir. Örneğin, Pima pamuğu bir Gossypium barbadense şeklidir ve üreticiler bu tür pamuğu Çin, Hindistan ve diğer yabancı ülkelerde yetiştirmektedir.
Gossypium arboretum
Çoğu pamuk türü küçük çalılar üzerinde büyürken, Gossypium arboretum, neredeyse ağaç sayılabilecek büyük çalılar üzerinde büyür. Bu pamuk türü, küresel üretimin yüzde 2’sinden daha azını oluşturmaktadır.
Gossypium herbaceum
Levant pamuğu olarak da bilinen bu tip lif, Afrika ve Arabistan’a özgüdür ve küresel pamuk ekimine yüzde 2’den daha az katkıda bulunur.
Pamuklu Kumaş Çevreyi Nasıl Etkiler?
Pamuk üretimi doğal olarak çevre üzerinde etkili değildir. Bu tür bir tekstil doğal bir elyaf olduğu için biyolojik olarak parçalanabilir ve su yollarını doldurmaz veya diğer kirlilik biçimlerine katkıda bulunmaz.
Ancak, üreticilerin pamuk yapmak için kullandıkları uygulamalar çevreye zararlı olabilir . Pamuk yetiştiriciliği çok miktarda su gerektirir ve bu tekstili üretmek aynı zamanda arazi yeniden toplanmasını da içerebilir.
Çoğu pamuk üreticisi, mümkün olan en yüksek miktarda elyafı en düşük maliyetle yetiştirmeye odaklandıklarından, ekim için kullandıkları toprağı uygun görmezler. Sonuç olarak, pamuk ekimi sık sık yetiştirildiği bölgelerde toprağı tüketir.
Dünya çapındaki pamuk üreticilerinin çoğu, bitkilerini büyütmek için böcek ilaçları ve gübreler gibi zirai kimyasallara başvurmaktadır. Bu zararlı kimyasallar çevre suyuna akar, toprağı zehirler ve nihai ürünlerde potansiyel olarak tehlikeli konsantrasyonlarda bulunur.
Ancak pamuğun organik yollarla yetiştirilmesi mümkündür. Organik yetiştirme süreçleri, bu tekstil elyafının üretiminin çevresel etkisini azaltan herhangi bir yapay böcek ilacı veya gübresi içermemektedir.
Organik olarak sertifikalı olması için pamuklu kültivatörler aynı zamanda faaliyet gösterdikleri topluluklarda sürdürülebilirliği teşvik etmelidir.Organik pamuk üreten işçilere adil bir şekilde tazmin edilmeli ve çevresel bozulma minimumda tutulmalıdır. Supima pamuğu gibi bazı pamuk türleri yalnızca organik formlarda bulunur.