Bir tekstil malzemesinin hangi lif ya da liflerden yapıldığını anlamak için bazı test yöntemleri vardır. Bunlar;
Yakma Testi: Tekstil numunesi aleve tutularak yakma şekli, yanık kokusu, duman rengi ve yanma sonunda kalan kalıntıların incelenmesiyle belirlenir. Eğer yakıldığında yanık kağıt kokusu varsa bitkisel, yanık tırnak ya da saç kokusu varsa hayvansal, eğer plastik kokusu varsa sentetik liflerden yapılmıştır. Listenin geri kalanını sizlerle aşağıda paylaşıyoruz. İşte tekstil liflerini tespit etme deneyleri
Yakma Testi Sonuçları |
||
Lif Cinsi |
Yanma Şekli-Bıraktığı Kül |
Kokusu |
| Hayvansal lifler | Hemen alev alır, yavaş yavaş yanar, siyah gevrek bir kül bırakır. |
Yanmış saç ya da tırnak kokusu kokar |
| Bitkisel lifler | Hemen alev alır, çabuk yanar, grimsi bir kül bırakır. |
Yanmış kâğıt kokusu kokar |
| Mineral lifler | Eriyerek boncuk haline gelir, değişikliğe uğramaz. |
Kokusuzdur. |
| Asetat lifleri | Hemen alev alır ve büzülür, siyah sert atık oluşturur. |
Asetik asit gibi kokar. |
| Poliamid lifleri (PA) | Alev karşısında önce erir, sonra yanar kolay kırılmayan sarı-kahverengi bir atık kalır. Dumanı çoğunlukla beyazdır |
Hafif fakat keskin olmayan saç kokusu kokar. |
| Poliester lifleri (PES) | Alev karşısında önce erir sonra yanar. Dumanı siyah ve islidir |
Tatlı, hoş ve keskin kokuludur. |
| Poliakrilonitril lifleri (PAC) (Akrilik) |
Çabuk alev alır, kendi kendine sönmez, eriyerek yanar, kalıntısı serttir. Dumanı siyah ve islidir. |
Yanık et kokusu kokar |
Mikroskopla İnceleme Testi: Tekstil numunesinin, enine ya da boyuna kesilmiş lifleri, alkolle temizlenmiş lam ve lamel arasına yerleştirilip mikroskopla incelenmesidir. Doğal liflerin karakteristik görüntüsü, kimyasal liflerde düzelerden isteğe göre yapıldığında değişik şekillerde olabilir.
Boyama Testi: Bu test, liflerin boyanabilme özelliğinden yararlanılarak yapılır. Değişik sınıf ve renkteki boyalar açık renkteki liflere uygulanır. Uygulanan boya kartela ve mikroskopla incelenip belirlenir.
Islatma Testi: El ile yapılan basit bir testtir. Tekstil numunesinin bir ucu tutulup diğer ucu suya batırılır. Lif yavaşça sağa dönerse pamuk, her iki yöne dönerse rami, hiçbir reaksiyon göstermezse rejine selüloz ya da yaprak lifidir.
Aseton Testi: Bu test asetat ve triasetat lifi belirlemede kullanılır. Asetat lifi %80’lik asetonda çözünür. Tekstil numunesinden bir parça elyaf asetona batırılır. Daha sonra iki parmak arasına hemen sıkıştırılır. Baskı uygulanan elyaf hemen çözünür. Eğer lif karışımı belirlenecekse kumaş parçası bir asetona batırılıp çıkarılır. Çözünen lif asetat veya triasetattır.
Klorlu Ağartma Testi: Bu test ipek ve yün lifini belirleme yöntemidir. Tekstil numunesinden bir miktar lif çekilir. Sıvı klorlü ağartıcıya (sıvı ev ağartıcısı da kullanılabilir) batırılıp çıkarılır. Lif, eğer yün veya ipekse önce sararma daha sonra da bozulma olur.
Pul Tabakası Testi: Bu test kırkım yününü belirlemeye yarar. Tekstil numunesinden lif çekilir. İki parmak arasında tutulup lif üstünde ileri geri yapılır. Eğer yün ise life yapılan hareketin bir tarafı kayarken diğer kısmında pullar parmakta hissedilir. Diğer liflerde bu durum yaşanmaz.
Kimyasal Çözünürlük Testi: Kimyasal çözücülere karşı liflerin tepkileri vardır.